Thursday, March 31, 2022

Curriculum And Knowledge Project Completly

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคตिเคงि เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे เค‡เคธเคฎें เคฎिเคฒेเค—ा

https://sarkariguider.in/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A0%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE-%E0%A4%94%E0%A4%B0-%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%A3-%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A7%E0%A4%BF-curri/#Related_Link

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค‡เคธเคฎें เคฎिเคฒेเค—ा

https://www.sarkaariexam.in/2021/06/Pathay%20pustak%20vishleshan.html?m=1

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค…เคตเคฒोเค•เคจ isme เคฎिเคฒेเค—ा

https://education.rajasthan.gov.in/content/raj/education/sms-medical-college--jai/hi/GCON/acadmics/courses-overview.html

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ ka เคธुเคाเคต isme เคฎिเคฒेเค—ा

https://www.google.com/amp/s/m.jagran.com/lite/delhi/new-delhi-city-7546345.html

เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค—्เคฐंเคฅ

เคœ्เคžाเคจ เคเคตं เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ - เคชाเคฏเคฒ เคญोเคฒा เคœैเคจ
เคœ्เคžाเคจ เคเคตं เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ - เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคธเคตिเคคा เคธเค•्เคธेเคจा
เคœ्เคžाเคจ เคเคตं เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ - PD Pathak 
เคœ्เคžाเคจ เคเคตं เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ - 

Bibograbhy me ye likhna hai ki kis website 



Project Completely Work Paper - 6th

Paper - 6th 

เคฐूเคชเคฐेเค–ा

เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा -

เคถीเคฐ्เคทเค• เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค•्เคฏों เคนै -

เคธ्เค•ूเคฒों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เค•ी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि - 

เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ - 

เคธंเคฌंเคงिเคค เค…เคง्เคฏเคฏเคจ - 

เค•्เคทेเคค्เคฐ - 

เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ - 

เคธीเคฎाเคं - 

เคชเคฐिเคฃाเคฎ/เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท - 

เคถैเค•्เคทिเค• เคฐूเคช เคธे เคญเคตिเคท्เคฏ - 

เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค—्เคฐंเคฅ -

เคถैเค•्เคทिเค• เคฐूเคช เคธे เคญเคตिเคท्เคฏ

๐Ÿ‘‡๐Ÿ‘‡๐Ÿ‘‡๐Ÿ‘‡

เคจเคˆ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคœ्เคžाเคจ เค†เคงाเคฐिเคค เคœीเคตंเคค เคธเคฎाเคœ เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै เคœिเคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों, เคฎเคนाเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เค”เคฐ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เค•ो เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฒเคšीเคฒा เคฌเคจाเคฏा เคœाเคเค—ा। เคฏเคน เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เค•ो เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคšेเคคเคจा เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ो เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เคฌเคจाเคจे เค•े เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนै।

เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा 21เคตीं เคธเคฆी เค•ी เคชเคนเคฒी เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि เค•े เค†เคจे เค•े เคฌाเคฆ เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เค‰เคธเค•े เคธเคฎ्เคฏเค•् เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เค•ी เคšुเคจौเคคी เคนै। เค‡เคธ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि เคฎें เคœो เค…ंเคคिเคฎ เคฌाเคค เคนै เคตเคน เคนเคฎाเคฐे เคฒिเค เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เค‰เคชเคฏोเค—ी เคนै। เค‡เคธเค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคญाเคฐเคคीเคฏ เคญाเคทाเค“ं เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी, เคฏोเค—्เคฏเคคा เค”เคฐ เคช्เคฐเคตीเคฃเคคा เค•ो เคญी เคฐोเคœเค—ाเคฐ เค•ी เค…เคฐ्เคนเคคा เคฎें เคœोเฅœा เคœाเคเค—ा। เคฏเคฆि เคฏเคนी เคฎुเคฆ्เคฆा เค ीเค• เคธे เคฒाเค—ू เค•िเคฏा เคœाเค เคคो เคญाเคฐเคคीเคฏ เคญाเคทाเคं เคฒเคนเคฒเคนा เค‰เค ेंเค—ी। เค‰เคจเค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ी เค—เคคि เค•ो เคชंเค– เคฒเค— เคœाเคंเค—े।
เค‡เคธ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि เค•े เคช्เคฐाเคฐूเคช เค•ो เค…ंเคคिเคฎ เคฐूเคช เคฆेเคจे เค•े เคชूเคฐ्เคต เค‡เคธเคฎें 2 เคฒाเค– เคธुเคाเคตों เค•ा เคธเคฎाเคตेเคถ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै เคœिเคธे 2.5 เคฒाเค– เค—्เคฐाเคฎ เคชंเคšाเคฏเคคों, 6600 เคฌ्เคฒाเค•ों เค”เคฐ 676 เคœिเคฒों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा। เค‡เคธे เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฆी เค•ी เค†เคถा เคเคตं เค†เค•ांเค•्เคทा เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคคैเคฏाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เค‡เคธเค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคœ्เคžाเคจ เค†เคงाเคฐिเคค เคœीเคตंเคค เคธเคฎाเคœ เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै เคœिเคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों, เคฎเคนाเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เค”เคฐ เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เค•ो เคชเคฐ्เคฏाเคช्เคค เคฒเคšीเคฒा เคฌเคจाเคฏा เคœाเคเค—ा। เคฏเคน เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เค•ो เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคšेเคคเคจा เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ो เคฒोเค•เคคांเคค्เคฐिเค• เคฌเคจाเคจे เค•े เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนै।
เค…เคฌ เค›ाเคค्เคฐों เค•ो เคฌीเคš เคฎें เคนी เคจाเคฎांเค•เคจ เค”เคฐ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฌเคฆเคฒเคจे เค•ी เค›ूเคŸ เคฆे เคฆी เค—เคˆ เคนै। เคซเคฒเคคः เคฏเคฆि เค•ोเคˆ เค›ाเคค्เคฐ เค…เคชเคจी เคฏोเค—्เคฏเคคा เค•े เคตिเคชเคฐीเคค เค•िเคธी เค—เคฒเคค เคตिเคทเคฏ เค•ा เคšเคฏเคจ เค•เคฐ เคฒेเคคा เคนै เคคो เคตเคน เค…เคชเคจी เค—เคฒเคคी เคธुเคงाเคฐ เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคธเคฎें เคชเคนเคฒी เคฌाเคฐ เคถिเค•्เคทा เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคชांเคšเคตीं เคคเค• เคฎाเคคृเคญाเคทा เค•ो เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै เค”เคฐ เคฏเคฆि เคธंเคญเคต เคนो เคคो เค‰เคธे เค†เค เคตीं เคคเค• เคœाเคฐी เคฐเค–เคจे เค•ा เค†เค—्เคฐเคน เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เค‡เคธเคธे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฌเคš्เคšों เค•े เคฎाเคจเคตाเคงिเค•ाเคฐों เค•ी เคฐเค•्เคทा เคนो เคธเค•ेเค—ी। เคธाเคฅ เคนी, เค†เค—े เค•ी เค•เค•्เคทाเค“ं เค•े เคฒिเค เคญाเคฐเคคीเคฏ เคญाเคทाเค“ं เคชเคฐ เค†เคจंเคฆเคฆाเคฏเค• เคชเคฐिเคฏोเคœเคจा เค•ा เคตिเค•เคฒ्เคช เคญी เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนै।

เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคจเคˆ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि เค•ो เคฒोเค•ोเคชเคฏोเค—ी เคฌเคจाเคคे เคนुเค เค›เค ी เค•เค•्เคทा เคธे เคนी เคต्เคฏाเคตเคธाเคฏिเค• เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เคนै। เคšूंเค•ि เคถिเค•्เคทा เค”เคฐ เคฐोเคœเค—ाเคฐ เคฆोเคจों เคเค• เคฆूเคธเคฐे เค•े เคชूเคฐเค• เคนैं เค…เคคः เคจเคˆ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि เคฎें เค…เคš्เค›ी เคถिเค•्เคทा เค•े เคธाเคฅ เคฌेเคนเคคเคฐ เคญเคตिเคท्เคฏ เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ो เคญी เคธाเค•ाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคนเคฎाเคฐे เคช्เคฐเคงाเคจเคฎंเคค्เคฐी เคญाเคฐเคค เค•ो เค†เคค्เคฎเคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคœिเคธ เค•ौเคถเคฒ เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐเคคे เคนैं เคตเคน เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐाเคฃ เคนै। เค‡เคธเคฎें เค›ाเคค्เคฐों เค•े เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เคญी เค†เคฎूเคฒ-เคšूเคฒ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เค…เคฌ เค‰เคจเค•े เคฏोเค—्เคฏाเคค्เคฎเค• เค†เค•เคฒเคจ เค•े เคฌเคœाเคฏ เคฐเคšเคจाเคค्เคฎเค• เค†เค•เคฒเคจ เคชเคฐ เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคเค—ा เคœिเคธเคธे เค‰เคจเคฎें เคจिเคนिเคค เคธंเคญाเคตเคจाเค“ं เค•ो เคธเคนी เคฆिเคถा เคฆी เคœा เคธเค•े। เค‡เคธเคฎें เค‰เคš्เคšเคธ्เคคเคฐीเคฏ เคถोเคง เค•ो เคฌเฅाเคตा เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เค…เคจुเคธंเคงाเคจ เคซाเค‰ंเคกेเคถเคจ เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ी เค—เคˆ เคนै। เคธाเคฅ เคนी, เคถिเค•्เคทเคฃ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคจเคˆ เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เคชเคฐ เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै। เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เคฎंเคš เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เค•ी เคœाเคเค—ी।

เค†เคœ เค•ोเคฐोเคจा เคธंเค•เคŸ เคจे เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เคเคตं เคกिเคœिเคŸเคฒ เค†เคงाเคฐिเคค เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เค…เคชเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เคตिเคตเคถ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै। เคนเคฎ เคญเคฒीเคญांเคคि เคœाเคจเคคे เคนैं เค•ि เค•ोเคฐोเคจा เค•เคนเคฐ เคธे เคถिเค•्เคทा เค•्เคทेเคค्เคฐ เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนुเค† เคนै, เคœिเคธเค•े เคšเคฒเคคे เค•เคฐोเฅœों เค›ाเคค्เคฐों เค•ी เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคช्เคฐเคคिเค•ूเคฒ เคช्เคฐเคญाเคต เคชเฅœ เคฐเคนा เคนै। เคนเคฎें เค…เคงिเค•ांเคถ เคธเคค्เคฐों เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทाเคं เคฐเคฆ्เคฆ เค•เคฐเคจी เคชเฅœी เคนैं เค”เคฐ เคถेเคท เค•े เคตिเค•เคฒ्เคช เคขूंเคขเคจे เคชเฅœ เคฐเคนे เคนैं। เคฌाเคตเคœूเคฆ เค‡เคธเค•े เคเค• เคช्เคฐाเคง्เคฏाเคชเค• เคนोเคจे เค•े เคจाเคคे เคนเคฎ เค…เคชเคจे เค‰เคค्เคคเคฐเคฆाเคฏिเคค्เคตों เค•ा เคชूเคฐी เคจिเคท्เค ा เคธे เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคคเค•เคจीเค• เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เค›ाเคค्เคฐों เค•ो เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เคตीเคกिเคฏो เค•ॉเคจ्เคซ्เคฐेंเคธिंเค—, เคธिเคธเค•ो เคตेเคฌ เคเค•्เคธ, เค—ूเค—เคฒ เคฎीเคŸ, เค—ूเค—เคฒ เค•्เคฒाเคธเคฐूเคฎ, เคœूเคฎ, เคˆ-เคชाเค เคถाเคฒा, เคฏूเคŸ्เคฏूเคฌ, เคฐिเค•ॉเคฐ्เคกिंเค—, เคŸी.เคธी.เคเคธ. เค†เคฏเคจ เค•्เคฒाเคธเคฐूเคฎ เคเคตं เคธ्เคฎाเคฐ्เคŸ เคซोเคจ เค†เคฆि เคฎाเคง्เคฏเคฎों เคธे เคนเคฎ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ो เคชเฅा เคฐเคนे เคนैं। เค‰เคจเค•ी เค•เค•्เคทाเคं เคฒे เคฐเคนे เคนैं। เคนเคฎ เค†ंเคคเคฐिเค• เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคญी เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ เคนी เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เคนเคฎ เคˆ-เค•ंเคŸेंเคŸ เค…เคฅเคตा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค‰เคจ เคคเค• เคชเคนुंเคšा เคฐเคนे เคนैं। เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा เคชीเคเคš. เคกी. เค•े เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ो เค‘เคจเคฒाเค‡เคจ เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเคจ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं। เค†เค—ाเคฎी เคธเคฎเคฏ เคฎें เค…ंเคคเคฐเคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคถिเค•्เคทा เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค†เคฎूเคฒเคšूเคฒ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒेंเค—े।

เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ

1 - เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจा

2 - เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เคถिเค•्เคทเค•ों เคเคตं เค…เคจ्เคฏ เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เค•ी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจा

3 - เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจा

4 - เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธ्เค•ूเคฒों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เคฎाเคชเคจ เค•เคฐเคจा

5 - เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธ्เค•ूเคฒों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เคถिเค•्เคทเค•ों เคเคตं เค…เคจ्เคฏ เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เค•े เคฎเคง्เคฏ เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เคคुเคฒเคจाเคค्เคฎเค• เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจा

เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค—्เคฐंเคฅ

เคถिเค•्เคทा เค•े เคธเคฎाเคœเคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏ เคชเคฐिเคช्เคฐेเค•्เคท्เคฏ - เคฐीเคคा เคšौเคนाเคจ

เคถिเค•्เคทा เค•े เคธเคฎाเคœเคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏ เคชเคฐिเคช्เคฐेเค•्เคท्เคฏ - เคกॉ. เค•ीเคฐ्เคคि เคตเคฐ्เคฎा

เคถिเค•्เคทा เค•े เคธเคฎाเคœเคถाเคธ्เคค्เคฐीเคฏ เคชเคฐिเคช्เคฐेเค•्เคท्เคฏ - เคกॉเค•्เคŸเคฐ เคจिเคฐंเคœเคจ เคฎिเคถ्เคฐा

Table me 

เคคเคฐ्เคฐा เคธ्เค•ूเคฒ เคธ्เค•ूเคฒ เค‡ंเค—्เคฒिเคถ เคธ्เค•ूเคฒ เค—เคจिเคฏाเคฐी เคธ्เค•ूเคฒ

๐Ÿ”ฐ เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท ๐Ÿ”ฐ

เค†เคงाเคฐिเคค เคถिเค•्เคทा ( เค“เคฌीเคˆ ) เคเค• เคถैเค•्เคทिเค• เคธिเคฆ्เคงांเคค เคนै เคœो เคฒเค•्เคท्เคฏों (เคชเคฐिเคฃाเคฎों) เค•े เค†เคธเคชाเคธ เคถैเค•्เคทिเค• เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•े เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคญाเค— เค•ो เค†เคงाเคฐ เคฌเคจाเคคा เคนै । เคถैเค•्เคทिเค• เค…เคจुเคญเคต เค•े เค…ंเคค เคคเค•, เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค›ाเคค्เคฐ เค•ो เคฒเค•्เคท्เคฏ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। เค“เคฌीเคˆ เคฎें เคถिเค•्เคทเคฃ เคฏा เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เค•ी เค•ोเคˆ เคเค• เคตिเคถिเคท्เคŸ เคถैเคฒी เคจเคนीं เคนै; เค‡เคธเค•े เคฌเคœाเคฏ, เค•เค•्เคทाเค“ं, เค…เคตเคธเคฐों เค”เคฐ เค†เค•เคฒเคจों เคธे เค›ाเคค्เคฐों เค•ो เคจिเคฐ्เคฆिเคท्เคŸ เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคฎिเคฒเคจी เคšाเคนिเค। เคธंเค•ाเคฏ เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคฒเค•्เคทिเคค เคชเคฐिเคฃाเคฎों เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเค•, เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเค•, เคธूเคค्เคฐเคงाเคฐ, เค”เคฐ/เคฏा เคธंเคฐเค•्เคทเค• เคฎें เคฌเคฆเคฒ เคœाเคคी เคนै।




Diary - 31/03/2022

Monday, March 28, 2022

Mostly Important Information

เค…เคค्เคฏंเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคœाเคจเค•ाเคฐी


เค†เคช เคธเคญी เคœो เคญी เค‡เคธ เคฎैเคธेเคœ เค•ो เคชเคข़ เคฐเคนे เคนैं เค•ृเคชเคฏा เค†เคช เคฒोเค—ों เคธे เคตिเคจเคฎ्เคฐ เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เคนै เค•ि เค‡เคธ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคœाเคจเค•ाเคฐी เค•ो เคœ्เคฏाเคฆा เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคถेเคฏเคฐ เค•เคฐें เคคाเค•ि เคธเคญी เค•ो เค‡เคธเค•ा เคฒाเคญ เคฎिเคฒ เคธเค•े

        ๐Ÿ”ฐ เคชเคข़िเค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคœाเคจเค•ाเคฐी ๐Ÿ”ฐ

เคฏเคฆि เค•िเคธी เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•ो เคช्เคฐเคคिเคฏोเค—िเคคा เคชเคฐीเค•्เคทा NEET, AIEEE , UGC NET, IIT, NDA, PMT etc, เค•ॉเคฒेเคœ เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เคฏा เคซिเคฐ เค•िเคธी เคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคชเคฐीเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เคญौเคคिเค• เคถाเคธ्เคค्เคฐ (PHYSICS) เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เค•िเคธी เคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคจि:เคถुเคฒ्เค• เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจी เคนो เคคो เค†เคช เคนเคฎाเคฐे เค†เคฆเคฐเคฃीเคฏ Teacher's เคธे เคซोเคจ เคฎें เคฌाเคค เค•เคฐเค•े เค…เคชเคจे เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•ो เคชूเค› เคธเค•เคคे เคนैं เคนเคฎाเคฐे Teacher's เคธे เคซोเคจ เคฎें เคฌाเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคธเคฎเคฏ เคฐाเคค्เคฐि 7:00 เคธे เคฒेเค•เคฐ 8:30 เคคเค• เคนै

เคฌाเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‡เคธ เคจंเคฌเคฐ เคชเคฐ เคธंเคชเคฐ्เค• เค•เคฐें 

9669805462 (Whatsapp)

Project work

เคเค• เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคถिเค•्เคทเค• เคเค• เคเคธा เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค‡ंเคธाเคจ เคนोเคคा เคนै เคœो เค…เคชเคจे เคœ्เคžाเคจ, เคงैเคฐ्เคฏ, เคช्เคฏाเคฐ เค”เคฐ เคฆेเค–-เคญाเคฒ เคธे เค‰เคธเค•े เคชूเคฐे เคœीเคตเคจ เค•ो เคเค• เคฎเคœเคฌूเคค เค†เค•ाเคฐ เคฆेเคคा เคนै। เคฏเคนाँ เคฆिเคฏे เค—เคฏे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคจिเคฌंเคง เคเค• เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคเค• เคถिเค•्เคทเค• เค•े เคฎเคนเคค्เคต เค•ो เคฐेเค–ांเค•िเคค เค•เคฐเคคा เคนै เคธाเคฅ เคนी เค‰เคธเค•ी เคญूเคฎिเค•ा เค•ो เคญी เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐेเค—ा। เคฏे เคจिเคฌंเคง เคฌेเคนเคฆ เคธเคฐเคฒ เค”เคฐ เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคถเคฌ्เคฆ เคธीเคฎाเค“ं เคฎें เคฆिเคฏे เค—เคฏे เคนैं เคœिเคธเค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค…เคชเคจी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเคจुเคธाเคฐ เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं।


เค‡เคธ เคฆुเคจिเคฏा เคฎें เคถिเค•्เคทเค• เค•े เคชेเคถे เค•ो เคธเคฌเคธे เค…เคš्เค›े เค”เคฐ เค†เคฆเคฐ्เคถ เคชेเคถे เค•े เคฐुเคช เคฎें เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคถिเค•्เคทเค• เค•िเคธी เค•े เคœीเคตเคจ เค•ो เคฌเคจाเคจे เคฎें เคจिเคธ्เคตाเคฐ्เคฅ เคญाเคต เคธे เค…เคชเคจी เคธेเคตा เคฆेเคคे เคนैं। เค‰เคจเค•े เคธเคฎเคฐ्เคชिเคค เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ी เคคुเคฒเคจा เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เค•ाเคฐ्เคฏ เคธे เคจเคนीं เค•ी เคœा เคธเค•เคคी। เคถिเค•्เคทเค• เคตो เคนोเคคे เคนैं, เคœो เค…เคชเคจे เคธเคญी เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–เคคे เคนैं। เคตो เค‰เคจเค•े เค–ाเคจे เค•ी เค†เคฆเคค, เคธ्เคตเคš्เค›เคคा เค•ा เคธ्เคคเคฐ, เคฆूเคธเคฐों เคธे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค”เคฐ เคชเคข़ाเคˆ เค•ी เค“เคฐ เคเค•ाเค—्เคฐเคคा เค•ी เคœाँเคš เค•เคฐเคคे เคนैं।

เคฌเคš्เคšों เค•ो เคฌीเคฎाเคฐिเคฏों เคธे เคฌเคšाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคตो เคนเคฐ เคนเคซ्เคคे เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšों เค•े เคจाเค–ूเคจों เค•ो เค•เคŸเคตाเคคे เคนैं เคœिเคธเคธे เคธ्เคตเคš्เค›เคคा เค”เคฐ เคธाเคซ-เคธเคซाเคˆ เค•ी เค†เคฆเคค เค•ो เค‰เคจเค•े เค…ंเคฆเคฐ เคฌเคจाเคฏे เคฐเค–ा เคœा เคธเค•े। เคถिเค•्เคทเค• เคธ्เค•ूเคฒों เคฎें เคนเคฐ เคšौเคฅे เคฎเคนीเคจे เคฎें เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ैंเคช เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं เคœिเคธเคธे เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ा เคตเคœเคจ, เค•เคฆ, เคฌौเคฆ्เคงिเค• เคธ्เคคเคฐ, เคฐเค•्เคคเคšाเคช, เคนृเคฆเคฏ เค—เคคि, เคซेเคซเคก़ों เค•ी เค•्เคทเคฎเคคा, เค–ूเคจ เค•ी เคœाँเคš, เคชेเคถाเคฌ เค•ी เคœाँเคš, เค›ोเคŸी เคฎाเคคा เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทเคฃ, เคเคฎเคเคฎเค†เคฐ เค•े เคฒिเคฏे เคช्เคฐเคคिเคฐเค•्เคทा, เคšेเคšเค•, เคกीเคชीเคŸी เคฌूเคธ्เคŸเคฐ เค–ुเคฐाเค•, เคชोเคฒिเคฏो เคก्เคฐॉเคช เค†เคฆि เค•ी เคจिเคฏเคฎिเคค เคœाँเคš เคนो เคธเค•े เค”เคฐ เค‰เคจเค•ा เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคฐिเค•ाเคฐ्เคก เคฐเค–ा เคœाเคฏे।

เคถिเค•्เคทเค• เค•เคญी เคฌुเคฐे เคจเคนीं เคนोเคคे, เคฏे เค•ेเคตเคฒ เค‰เคจเค•े เคชเคข़ाเคจे เค•ा เคคเคฐीเค•ा เคนोเคคा เคนै เคœो เคเค•-เคฆूเคธเคฐे เคธे เค…เคฒเค— เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•े เคฆिเคฎाเค— เคฎें เค‰เคจเค•ी เค…เคฒเค— เค›เคตि เคฌเคจाเคคा เคนै। เคถिเค•्เคทเค• เค•ेเคตเคฒ เค…เคชเคจे เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ो เค–ुเคถ เค”เคฐ เคธเคซเคฒ เคฆेเค–เคจा เคšाเคนเคคे เคนैं। เคเค• เค…เคš्เค›ा เคถिเค•्เคทเค• เค•เคญी เค…เคชเคจा เคงैเคฐ्เคฏ เคจเคนीं เค–ोเคคा เค”เคฐ เคนเคฐ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคชเคข़ाเคคा เคนै।


เคนเคฎाเคฐे เคถिเค•्เคทเค• เคนเคฎें เคธाเคซ เค•เคชเคก़े เคชเคนเคจเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคญोเคœเคจ เค–ाเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เค—เคฒเคค เคญोเคœเคจ เคธे เคฆूเคฐ เคฐเคนเคจे เค•ो, เค…เคชเคจे เคฎाเคคा เคชिเคคा เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฆेเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เคฆूเคธเคฐों เคธे เค…เคš्เค›ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เคชूเคฐे เคฏूเคจिเคซाเคฐ्เคฎ เคฎें เคธ्เค•ूเคฒ เค†เคจे เค•े เคฒिเคฏे, เคœीเคตเคจ เคฎें เค•เคญी เคूเค  เคจเคนीं เคฌोเคฒเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เคธเค•ाเคฐाเคค्เคฎเค• เคช्เคฐเคคिเค•्เคฐिเคฏा เค•े เคฒिเคฏे, เค…เคชเคจे เคธ्เค•ूเคฒ, เค•ॉเคชी, เค•िเคคाเคฌों, เคฆूเคธเคฐी เคšीเคœों เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฆेเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เคชเคข़ाเคˆ เคฎें เคเค•ाเค—्เคฐเคคा เค•े เคฒिเคฏे เคˆเคถเคตเคฐ เคธे เคช्เคฐाเคฐ्เคฅเคจा เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे, เค•िเคธी เคญी เคฆुเคตिเคงा เค•ो เคฒेเค•เคฐ เค…เคชเคจे เคตिเคทเคฏ เคถिเค•्เคทเค• เคธे เคšเคฐ्เคšा เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค†เคฆि เคฌเคนुเคค เคธी เค…เคš्เค›ी เคฌाเคคों เค•े เคฒिเคฏे เคช्เคฐेเคฐिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं।

Thursday, March 24, 2022

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ Project

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคฎเคนเคค्เคต

เคธเคญी เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคฏा เคฎเคนाเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•े เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคฒเค•्เคท्เคฏों เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•े เคฒिเค เค•ुเค› เคตिเคถेเคท เคธाเคงเคจों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคญी เคเค• เคเคธा เคนी เคธाเคงเคจ เคนै เคœिเคธเค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•ो เค‰เคธเค•े เคธเคฎเคฏ เค•े เคธเคฆुเคชเคฏोเค— เคเคตं เคœ्เคžाเคจाเคฐ्เคœเคจ เค•ी เคฆिเคถा เคฎें เค…เค—्เคฐเคธเคฐ เคนोเคคे เคœा เคฐเคนा เคนै เคธाเคฅ เคนी เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ो เค…เคชเคจे เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เคฎें เคญी เคฎเคฆเคฆ เคฎिเคฒเคคी เคนै।
       เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เคถिเค•्เคทा เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคตिเคถेเคท เคฎเคนเคค्เคต เคนै।เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ (curriculum) เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เคถिเค•्เคทเคฃ เค•ाเคฐ्เคฏ เคธเคซเคฒเคคा เคชूเคฐ्เคฃ เคธंเคชเคจ्เคจ เคจเคนीं เคนो เคชाเคคा เค”เคฐ เคจा เคนी เค‰เคจเค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค‡เคธเคฒिเค เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคฎเคนเคค्เคต เคถैเค•्เคทिเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เค•ेंเคฆ्เคฐ เคฌिंเคฆु เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคฅाเคจ เคฐเค–เคคा เคนै। เค‡เคธเค•े เคฎเคนเคค्เคต เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคนै-
เฅง.เคถैเค•्เคทिเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
เฅจ. เคถिเค•्เคทเคฃ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
เฅฉ. เคถिเค•्เคทเคฃ เคตिเคงिเคฏों เค•े เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
เฅช. เคตिเคถेเคท เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคตिเคญाเคœเคจ เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
เฅซ. เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
เฅฌ. เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•े เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
เฅญ. เค…เคจुเคธंเคงाเคจ เคเคตं เค…เคตिเคท्เค•ाเคฐ เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
เฅฎ. เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เค˜เคŸเคจाเค“ं เค•े เคœ्เคžाเคจ เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
เฅฏ. เคฆเคฐ्เคถเคจ เค”เคฐ เคถिเค•्เคทा เค•ी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคिเคฏों เค•ो เคฆเคฐ्เคถाเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค•
เฅงเฅฆ. เคจैเคคिเค• เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคธเคนाเคฏเค•

เค‡เคธे เคญी เคชเคข़िเค: เคชाเคตเคฒเคต เค•ा เค…เคจुเค•ूเคฒिเคค เค…เคจुเค•्เคฐिเคฏा เคธिเคฆ्เคงांเคค, เค…เคญिเคช्เคฐेเคฐเคฃा เค•े เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ - 

เฅง.เคถैเค•्เคทिเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคฎें เคธเคนाเคฏเค• :-
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ (curriculum) เค›ाเคค्เคฐों เค•े เคถैเค•्เคทिเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เค›ाเคค्เคฐा เค•ा เคถैเค•्เคทिเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคšเคฐिเคค्เคฐเคตाเคจ เคต्เคฏเค•्เคคि เคฌเคจเคจा เค”เคฐ เคœीเคตिเค•ोเคชाเคฐ्เคœเคจ เค•े เคฒिเค เคชैเคธा เค•เคฎाเคจा เคนोเคคा เคนै เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค‡เคจ เคธเคญी เคšीเคœों เค•ो เคนाเคธिเคฒ เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคฌिเคจा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ाเคฐ्เคฏ เคธเคนी เคฎाเคฐ्เค— เคชเคฐ เคจเคนीं เคšเคฒ เคธเค•เคคी เคนै เคถिเค•्เคทเคฃ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เคญी เคฏเคนी เคฌाเคค เคนै เคฌिเคจा เค‰เคฆेเคถ्เคฏ เค•े เคšเคฒเคจे เคตाเคฒे เคถिเค•्เคทा เค ीเค• เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคนोเคคा เคนै เคœिเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคจाเคต เค•ो เคจเคฆी เคฎें เคฌिเคจा เคชเคคเคตाเคฐ เค•े เคšเคฒा เคจเคนीं เคธเค•เคคे เค‡เคงเคฐ เค‰เคงเคฐ เคกเค—เคฎเค—ाเคคे เคนुเค เค…เคชเคจे เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เคฒเค•्เคท्เคฏ (เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ) เคชเคฐ เค•เคฌ เคชเคนुंเคšे เค‡เคธเค•ा เค•ोเคˆ เคจिเคถ्เคšिเคค เคนी เคจเคนीं เคนोเคคा เคฏा เค•เคนीं เค”เคฐ เคญी เคฒेเค•เคฐ เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค ीเค• เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เคถैเค•्เคทिเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค ीเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคी।

เฅจ. เคถिเค•्เคทเคฃ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• :-
เคถिเค•्เคทเคฃ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคœैเคธे เคฎॉเคกเคฒ(model) เคšाเคฐ्เคŸ(chart) เคช्เคฐोเคœेเค•्เคŸ(project) เค•ंเคช्เคฏूเคŸเคฐ (computer)เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค•เค•्เคทा เค•ो เคœ्เคฏाเคฆा เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค‡เคจ เคธเคญी เคšीเคœों เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เคธे เค›ाเคค्เคฐों เคฎें เคตिเคทเคฏ เค•े เคช्เคฐเคคि เคฐूเคšि เค”เคฐ เค†เค•เคฐ्เคทเคฃ เคฌเคข़เคคा เคนै। เคธाเคฅ เคนी เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ो เคธเคนी เคคเคฐीเค•े เคธे เคšเคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฎเคฏ เคธाเคฐเคฃी เค”เคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคทเคฏों เค•े เคฒिเค เคธเคฎเคฏ เค•ा เค†เคตंเคŸเคจ เคจिเคฐ्เคงाเคฐिเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।เค…เค—เคฐ เคเคธा เคจा เค•िเคฏा เคœाเค เคคो เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ो เคชเคคा เคนी เคจเคนीं เคšเคฒेเค—ा เค•ि เค‰เคจ्เคนें เค•เคฌ เค•्เคฏा เคชเคข़เคจा เคนै เค”เคฐ เคถिเค•्เคทเค• เคญी เค‰เคจ्เคนें เค•्เคฏा เคชเคข़ाเคंเค—े เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทเคฃ เคธाเคฎเค—्เคฐी (teaching learning meterial)เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ  เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคा เคนै।

เฅฉ. เคถिเค•्เคทเคฃ เคตिเคงिเคฏों เค•े เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• :-
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคถिเค•्เคทเค• เค•เค•्เคทा เค•े เคœเคฐूเคฐเคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคถिเค•्เคทเคฃ เคตिเคงिเคฏों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคा เคนै। เค•เค•्เคทा เค•े เคธोเคšเคจे เคธเคฎเคเคจे, เคตिเคทเคฏ เค•े เคช्เคฐเคคि เคฐुเคšि เค•ो เคœाเคจเค•เคฐ เคถिเค•्เคทเค• เค…เคชเคจे เคถिเค•्เคทเคฃ เคตिเคงिเคฏों เค•ा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคा เคนै। เค‡เคจ เคธเคญी เคตिเคงिเคฏों (method) เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคถिเค•्เคทเค•(teacher) เค•ो เค•เคนां เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเค—ा? เคฏเคน เคœ्เคžाเคจ เค…เคง्เคฏाเคชเค•(teacher) เค•ो เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ(curriculum) เคนी เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคตिเคทเคฏों เค•ो เคชเคข़ाเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถिเค•्เคทเคฃ เคตिเคงिเคฏों (teaching methods) เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เคถिเค•्เคทเค• เค•ो เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนी เคจเคนीं เคนो เคธเค•เคคा เคนै เค•ि เค•िเคธ เค•เค•्เคทा เคฎें เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคตिเคทเคฏ เคตเคธ्เคคु เค•ो เค•िเคธ เคตिเคงि เคธे เคชเคข़ाเคจा เคนै เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคถिเค•्เคทเคฃ เคตिเคงिเคฏोंं(teaching methods) เค•े เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนोเคคा เคนै।

เฅช. เคตिเคทเคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคตिเคญाเคœเคจ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• :-
เคถिเค•्เคทเคฃ เคฏा เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคตिเคทเคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•ा เคนोเคจा เค…เคคि เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै เคฒेเค•िเคจ เคตिเคทเคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคตिเคญाเคœเคจ เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐें เคคो เค•िเคธ เคธ्เคคเคฐ เค•े เค•เค•्เคทा เคฎें เค•िเคคเคจे เคตिเคทเคฏ เคนोंเค—े เค”เคฐ เค•ौเคจ-เค•ौเคจ เคธे เคตिเคทเคฏ เคนोंเค—े เค‡เคจ เคธเคญी เคตिเคทเคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคตिเคญाเคœเคจ เคฎें เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ(curriculum) เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เคนเคฎ เคตिเคทเคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•ा เคตिเคญाเคœเคจ เคจเคนीं เค•เคฐ เคธเค•เคคे เค…เคคः เคนเคฎ เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि เคนเคฐ เคธ्เคคเคฐ เค•े เค•เค•्เคทा เค•े เคฒिเค เคตिเคทเคฏ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคตिเคญाเคœเคจ เคฎें เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคฎเคนเคค्เคต (importance of curriculum) เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนै।

เฅซ. เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• :-
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ(curriculum) เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เคšीเคœें เคœैเคธे เค…เคจुเคถाเคธเคจ, เคธเคฎเคฏ เค•ी เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा, เค–ेเคฒ, เค•्เคตिเคœ เค†เคฆि เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฌเคš्เคšों เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคธเคนाเคฏเคคा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคी เคนैं। เค‡เคจ เคธเคญी เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฌเคš्เคšों เคฎें เคˆเคฎाเคจเคฆाเคฐी เคชเคฐोเคชเค•ाเคฐी เคฎिเคฒเค•เคฐ เค•ाเคฎ เค•เคฐเคจे เค•ी เคญाเคตเคจा เคœाเค—ृเคค เคนोเคคी เคนै। เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ เคนी เคนเคฎें เคเคจ.เคธी.เคธी,(NCC) เคธ्เค•ाเค‰เคŸिंเค— เค”เคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคชเคฐ्เคตों เค•ा เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคธ्เค•ूเคฒों เค†เคฏोเคœिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคฎौเค•ा เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคนी เคฆेเคคा เคนै เคชเคคा เคนเคฎें เค‡เคธे เคญी เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। เคœिเคธเคธे เคฌเคš्เคšों เคฎें เคจाเค—เคฐिเค•เคคा เค•े เค‰เคค्เคคเคฎ เค—ुเคฃों เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนोเคคा เคฐเคนे। เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคจ เคธเคญी เคšीเคœों เคธे เคนी เคฌเคš्เคšे เคธीเค–เคคे เค”เคฐ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎें เค…เคชเคจा เค†เคคे เคญी เคนैं เค”เคฐ เคฏเคน เค…เคตเคธเคฐ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ(curriculum) เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै।

เฅฌ. เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•े เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• :-
เค›ाเคค्เคฐों เคฎें เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เคถिเค•्เคทा เค•ा เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคนै। เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฆिเคถा เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เค•เคฐเคคी เคนैं। เคฌเคš्เคšों เค•े เค…เคš्เค›े เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ, เคฌोเคฒी, เคชเคฐोเคชเค•ाเคฐ เค•ी เคญाเคตเคจा, เคจैเคคिเค•เคคा เค•ी เคญाเคตเคจा, เค†เคฆि เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคเค• เค…เคš्เค›े เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนोเคคा เคนै เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค‡เคจ เคธเคญी เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–เคคे เคนुเค เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคฎें เคฌเคš्เคšों เค•े เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•े เคตिเค•ाเคธ เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคธिเคฆ्เคง เคนोเคคा เคนै।

                      เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคा

เคเค• เค…เคš्เค›े เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคตिเคถेเคทเคคाเคं เคนो เคธเค•เคคी เคนैं:-

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคा เคนोเคคी เคนै, เค•ि เค‰เคธเคฎें เคต्เคฏเค•्เคคि เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เค…เคจुเคญเคต เค•ो เคธिเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै।
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคตे เคธเคญी เคฌाเคคें เคธเคฎाเคนिเคค เคนोเคคी เคนैं, เคœिเคจเค•ी เคœीเคตเคจ เคฎें เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเคँ เคนोเคคी เคนैं เคเค• เค…เคš्เค›ा เคชाเค เคฏเค•्เคฐเคฎ เคตเคน เคนोเคคा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคœीเคตเคจ เค•े เคธเคญी เคชเคนเคฒुเค“ं เคœैเคธे เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ, เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค†เคฆि เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคธ्เคชเคท्เคŸ เคฆी เคœाเคคी เคนै।
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•े เคธैเคฆ्เคงांเคคिเค• เค”เคฐ เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคฆोเคจों เคนी เคชเค•्เคท เค…เคงिเค• เคฎเคนเคค्เคต เคฐเค–เคคे เคนैं, เค‡เคธीเคฒिเค เคฏเคน เคตिเคšाเคฐ เค•िเคฏा เคœाเคจा เคšाเคนिเค เค•ि เคœीเคตเคจ เคฎें เคธिเคฆ्เคงांเคค เค•ा เค•ोเคˆ เคฎूเคฒ्เคฏ เคจเคนीं เคœเคฌ เคคเค• เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคจเคนीं เคฒाเคฏा เคœा เคธเค•े เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคœिเคธเคฎें เคฌाเคฒเค•ों เค•े เคธเคฎाเคจ เคถैเค•्เคทिเค• เคธ्เคคเคฐ เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–ा เค—เคฏा เคนो เค›ोเคŸी เค•เค•्เคทाเค“ं เคฎें เคฌाเคฒเค• เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•เคนाเคจिเคฏों เค•ो เคจเคนीं เคธเคฎเค เคธเค•เคคे เค”เคฐ เค‰เคš्เคš เค•เค•्เคทाเค“ं เคฎें เคธเคฐเคฒ เคจीเคฐเคธ เคฌเคจ เคœाเคคे เคนैं, เค‡เคธ เคคเคฅ्เคฏ เค•ो เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เค‰เคšिเคค เคธ्เคฅाเคจ เคฆेเคจा เคšाเคนिเค เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคถिเค•्เคทा เค•े เคธเคญी เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนोเคจा เคšाเคนिเค เคฏเคฆि เคเคธा เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै, เคคो เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เคธंเคญเคต เคจเคนीं เคนो เคชाเคคी เค‡เคจเค•ी เคชूเคฐ्เคคि เค•े เคฒिเค เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค‰เคชเคฏुเค•्เคค เคชाเค เค• เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ा เคธเคฎाเคตेเคถ เคจเคนीं เคนै เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคนเคฎेเคถा เคฒเคšीเคฒा เคนोเคจा เคšाเคนिเค, เค•्เคฏोंเค•ि เคจा เคคो เคœीเคตเคจ เค•े เคธिเคฆ्เคงांเคค เค”เคฐ เคฎाเคจ्เคฏเคคाเคฏें เคธเคฆैเคต เคเค• เคฐเคนเคคे เคนैं เค”เคฐ เคจा เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคนी เค…เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจเคถीเคฒ เคฐเคนเคคा เคนै, เคชเคฐंเคคु เค…เคš्เค›ा เคชाเค เคฏเค•्เคฐเคฎ เคตเคน เคนोเคคा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคต्เคฏเค•्เคคि เค”เคฐ เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค•े เคธเคฎाเคฏोเคœเคจ เค•ा เค‰เคšिเคค เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–ा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธ เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคเค• เคเคธा เคนोเคจा เคšाเคนिเค เคœो เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค•े เคฌเคฆเคฒเคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เคฌเคฆเคฒा เคœा เคธเค•े।

              เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฌเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฌเคนुเคค เคธोเคš-เคšिเคจ्เคคเคจ เคฐเค–เคจे เคตाเคฒे เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เค•เคฐเคตाเคจा เคšाเคนिเค เค•्เคฏोंเค•ि เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•ी เคธเคญी เคถैเค•्เคทिเค• เค•्เคฐिเคฏाเคं เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคชเคฐ เคนी เค†เคงाเคฐिเคค เคนोเคคी เคนै।

1. เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคถैเค•्เคทिเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•े เค…เคจुเค•ूเคฒ เคนो: เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคเคธा เคนो เคœो เคถैเค•्เคทिเค• เคฒเค•्เคท्เคฏों เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนो। เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค‡เค•ाเคˆ เค…เคจेเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนो। เคฏเคฅा เคตिเคทเคฏ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค›ाเคค्เคฐों เค•ा เคธृเคœเคจाเคค्เคฎเค• เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा เคนैं เคคो เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคฐเคšเคจा-เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงी เคช्เคฐเค•เคฐเคฃों เค•ो เคถाเคฎिเคฒ เค•िเคฏा เคœाเค เคœो เคฌाเคฒเค• เค•ी เคธृเคœเคจाเคค्เคฎเค•เคคा เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนो।

2. เคฎाเคจเคธिเค• เคธ्เคคเคฐाเคจुเค•ूเคฒ: เค†เคœ เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคถिเค•्เคทเคฃ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฌाเคฒ-เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐिเคค เคนै। เค‡เคธ เคคเคฅ्เคฏ เค•ो เคธเคญी เคธ्เคตीเค•ाเคฐเคคे เคนैं เค•ि เคฌाเคฒเค• เค‰เคธ เคตिเคทเคฏ เค•ो เค†เคธाเคจी เคธे เค†เคค्เคฎเคธाเคค เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै เคœो เค‰เคธเค•ी เคฐूเคšि, เค…เคงिเค—เคฎ เค•्เคทเคฎเคคा, เคฎाเคจเคธिเค• เคต เคฌौเคฆ्เคงिเค• เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เค•เคฐ เคจिเคฐ्เคฎिเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคฏเคฆि เคฌाเคฒเค• เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคฆृเคถ्เคฏों เคฏा เค˜เคŸเคจाเค“ं เคฎें เคฐूเคšि เคฐเค–เคคा เคนै เคคो เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคเคธी เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•ा เคšुเคจाเคต เค•िเคฏा เคœाเค เคœिเคธเคฎें เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคฆृเคถ्เคฏों เค†เคฆि เค•ा เคšिเคค्เคฐเคฃ เคนो।

3. เค•्เคฐिเคฏाเคถीเคฒเคคा: เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค†เคฏोเคœเคจ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เค•िเคฏा เคœाเค เคœिเคธเคฎें เค›ाเคค्เคฐ เค•ो เคธ्เคตเคฏं เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคจे เค•े เค…เคตเคธเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนों। เค•्เคฏोंเค•ि เคฌเคš्เคšा เคนเคฎेเคถा เคธเค•्เคฐिเคฏ เคฐเคนเคจा เคšाเคนเคคा เคนै। เคธ्เคตเคฏं เค•เคฐเค•े เคธीเค–ा เคœ्เคžाเคจ เคนเคฎेเคถा เคธ्เคฅाเคฏी เคนोเคคा เคนै।

4. เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค•े เคธाเคฅ เคเค•ीเค•เคฐเคฃ: เคถिเค•्เคทा เคฌाเคฒเค• เค•ो เคœीเคตเคจ เค•े เคธाเคฅ เคธाเคฎ×เคœเคธ्เคฏ เค•เคฐเคจा เคธिเค–ाเคคी เคนै। เค…เคค: เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคฌเคš्เคšे เค•े เคœीเคตเคจ เคธे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงिเคค เค˜เคŸเคจाเค“ं เค•ो เคถाเคฎिเคฒ เค•เคฐें, เคคाเค•ि เคตเคน เค…เคชเคจे เคธाเคฎाเคœिเค• เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค•े เคธाเคฅ เคคाเคฒเคฎेเคฒ เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐ เคธเค•े।

5. เคธเคฎเคตाเคฏ เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค: เคœ्เคžाเคจ เคธ्เคตเคฏं เคฎें เคชूเคฐ्เคฃ เค‡เค•ाเคˆ เคนै เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคทเคฏ เคœ्เคžाเคจ เค•ी เค‰เคช เค‡เค•ाเคˆ เคนै เค”เคฐ เค‰เคจเคฎें เค†เคชเคธ เคฎें เคธเคนเคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคนोเคคा เคนै। เคญाเคทा เคเค• เค•ौเคถเคฒ เคนै, เคœिเคธเคฎें เคนเคฎ เคฌเคš्เคšों เคฎें เคธुเคจเคจे, เคฌोเคฒเคจे, เคชเคข़เคจे เค”เคฐ เคฒिเค–เคจे เค•ा เค•ौเคถเคฒ เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‡เคจ เคธเคญी เค•ौเคถเคฒों เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคนिเคจ्เคฆी เคญाเคทा เค•े เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคœो เคถिเค•्เคทเคฃ เคธाเคฎเค—्เคฐी เคฒी เคœाเคคी เคนै เคตเคน เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคทเคฏों เคธे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงिเคค เคนोเคจी เคšाเคนिเค। เคœैเคธे เค•िเคธी เคฎเคนाเคจ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เค•े เคชाเค  เคฆ्เคตाเคฐा เคนिเคจ्เคฆी เคต เคตिเคœ्เคžाเคจ เคฎें เคธเคฎเคตाเคฏ เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै।

6. เค‰เคชเคฏोเค—िเคคा เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค: เคญाเคทा เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจे เคธे เคนी เคฌाเคฒเค• เคœीเคตเคจ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคชเคฆाเคฐ्เคชเคฃ เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนै। เค…เคค: เคญाเคทा เค•े เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคเคธे เคช्เคฐเค•เคฐเคฃों เค•ो เคธ्เคฅाเคจ เคฆेเคจा เคšाเคนिเค เคœो เคฌाเคฒเค• เค•ो เคญाเคตी เคœीเคตเคจ เค•े เคฒिเค เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเค•े เคธเคฎाเคœ เค•ा เค‰เคชเคฏोเค—ी เคธเคฆเคธ्เคฏ เคฌเคจा เคธเค•ें।

7. เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐเคคा เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค: เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคจिเคฐ्เคฎिเคค เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เคฏเคน เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–เคจा เคšाเคนिเค เค•ि เคชเคฐिเคšिเคค เคต เค ोเคธ เคคเคฅ्เคฏों เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เค…เคชเคฐिเคšिเคค เคต เคธूเค•्เคท्เคฎ เคคเคฅ्เคฏों เค•ो เคœाเคจें, เค‡เคธเคธे เค…เคงिเค—เคฎ เคฎें เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐเคคा เคฌเคจी เคฐเคนเคคी เคนै।

8. เคฒเคšीเคฒाเคชเคจ เค•ा เคธिเคฆ्เคงांเคค: เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคธเคฎाเคœ เค•ी เคฌเคฆเคฒเคคी เคนुเคˆ เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคि เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เคธुเคตिเคงा เคนोเคจा เคœเคฐूเคฐी เคนै เคคाเค•ि เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคฌเคš्เคšों เค•ी เคคाเคค्เค•ाเคฒिเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เค•ो เคธ्เคฅाเคจ เคฆेเค•เคฐ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ो เคฐूเคข़िเคตाเคฆी เคนोเคจे เคธे เคฌเคšा เคธเค•ें।

9. เค‡เค•ाเคˆเคฏों เคฎें เคตिเคญाเคœिเคค: เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค›ोเคŸी-เค›ोเคŸी เค‡เค•ाเคˆเคฏों เคฎें เคตिเคญाเคœिเคค เคนोเคจा เคšाเคนिเค। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค‡เค•ाเคˆ เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนोเคจे เคšाเคนिเค। เค‡เคธเคธे เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคธुเคฌोเคง, เคธुเคธ्เคชเคท्เคŸ เคคเคฅा เคธुเค—्เคฐाเคน्เคฏ เคนोเคคा เคนै।

10. เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคเคตं เคธूเคšเคจाเคँ: เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เค…เคง्เคฏाเคชเค• เค•े เคฒिเค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคเคตं เคธूเคšเคจाเคं เคนो। เคฏเคฅा เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคชाเค  เค•े เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคเคตं เคตिเคถिเคท्เคŸ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ, เคชौเคฐाเคฃिเค• เคเคตं เคเคคिเคนाเคธिเค• เคธंเคฆเคฐ्เคญों เค•ी เคต्เคฏाเค–्เคฏा, เค‰เคšिเคค เคถिเค•्เคทเคฃ เคธाเคงเคจ, เคตिเคทเคฏ-เคธाเคฎเค—्เคฐी เคธे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงिเคค เคธเคนाเคฏเค•-เค•्เคฐिเคฏाเคँ เคถिเค•्เคทเคฃ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค†เคจे เคตाเคฒी เคธเคฎเคธ्เคฏाเคं เคเคตं เค‰เคจเค•ा เคธเคฎाเคงाเคจ 

เค‰เคชเคฐ्เคฏुเค•्เคค เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคคों เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เค•เคฐ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคเคธे เคนाเคฅों เคฎें เคธौंเคชा เคœाเค เคœिเคจ्เคนें เค‡เคจ เคฎूเคฒ-เคญूเคค เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคคों เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนो เค•्เคฏोंเค•ि เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคธी เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคจเคนीं เค…เคชिเคคु เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคตिเคถेเคทเคœ्เคžों เค•ी เคธเคฎिเคคि เคฌเคจाเคˆ เคœाเคฏे। เค‡เคธ เคธเคฎिเคคि เค•ो เคถिเค•्เคทเคฃ-เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐ เคฐเคนे เคถिเค•्เคทเค•ों เคธे เคตिเคšाเคฐ-เคตिเคฎเคฐ्เคถ เค•เคฐเค•े เคถिเค•्เคทा เค•े เคฌเคฆเคฒเคคे เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เค‰เคšिเคค เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค। เคธเคฎเคฏ-เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เคเคตं เคธเคฎीเค•्เคทा เคนोเคจी เคญी เคœเคฐूเคฐी เคนै।

                       เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค›ाเคค्เคฐों เค•े เคœ्เคžाเคจाเคค्เคฎเค• , เคญाเคตाเคค्เคฎเค• เคเคตं เค•्เคฐिเคฏाเคค्เคฎเค• เคชเค•्เคท เค•ा เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा เคนैं।
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค›ाเคค्เคฐो เค•ा เคจैเคคिเค• เคเคตं เคšाเคฐिเคค्เคฐिเค• เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा เคนैं।
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค›ाเคค्เคฐों เค•े เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ा เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा เคนैं।
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค›ाเคค्เคฐों เคฎें เคธाเคฎाเคœिเค• เค‰เคค्เคคเคฐเคฆाเคฏिเคค्เคต เคเคตं เคธाเคฎाเคœिเค• เคญाเคตเคจाเค“ं เค•ा เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा เคนैं।
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค›ाเคค्เคฐों เค•ो เคœीเคตिเค•ोเคชाเคฐ्เคœเคจ เคฏोเค—्เคฏ เคฌเคจाเคจा เคนैं।
เค›ाเคค्เคฐों เค•े เคธเคฎเคเคจे เค•े เคธ्เคคเคฐ เค•ो เค†เคธाเคจ (Easy) เคฌเคจाเคจा।
เค›ाเคค्เคฐों เค•े เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคถ्เคฐेเคท्เค เคคा (Best) เคฒाเคจा।

Attendence Sheet



                   Attendence Sheet 
          Prism School Of Education  
     Sangni Ghat (Date - 26/03/2022)
               B.Ed Second Semester 

​Ayush Kumar Soni - 50
​Gyneswari - 50
​Kshma - 50
​Pragati - 50
​Aarti - 50
​Kanchan - 50
​Harish - 50
​Govinda - 50
​Krishna Devi - 50
​Ashish - 50
​Bhumika - 50
​Tripti - 50
​Rashmi - 50
​Jyoti - 50
​Lilima - 50
​Vaishali - 50
​Himani - 50
​Hemlata - 50
​Temeshwari - 50

Curriculum

เคฐूเคชเคฐेเค–ा

เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा 

เคถिเค•्เคทा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ - 
เคถिเค•्เคทा เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा - 
เคถिเค•्เคทा เค•ा เคฎเคนเคค्เคต - 
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ - 

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा - 

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค•्เคทेเคค्เคฐ 

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคฎเคนเคค्เคต 

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคตिเคถेเคทเคคा 

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฌเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै 

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคคुเคฒเคจाเคค्เคฎเค• เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจा
เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เค…ंเคคเคฐ

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคตिเคงि เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคธे

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค…เคตเคฒोเค•เคจ

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค…ंเคคเคฐ

เคธुเคाเคต เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा

เคธंเคฆเคฐ्เคญिเคค เค—्เคฐंเคฅ

เคตीเคกिเคฏोเค—्เคฐाเคซी 

เคชเคฐिเคถिเคท्เคŸ

                          เคถिเค•्เคทा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ 

เคตैเคฆिเค• เค•ाเคฒीเคจ เคถिเค•्เคทा เคœीเคตเคจ เคชเคฐ्เคฏंเคค เคšเคฒเคจे เคตाเคฒी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฅी , เคœिเคธเค•े เคฒिเค เคต्เคฏाเคชเค• เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เคธे เค…เคตเคงि เค•ी เคธीเคฎा เคจिเคถ्เคšिเคค เคจเคนीं เคฅी। เคตैเคฆिเค• เค•ाเคฒ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค†เคฏु เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคธเคฎाเคจांเคคเคฐ เคšเคฒเคคी เคฅी। เคตैเคฆिเค• เค•ाเคฒीเคจ เคถिเค•्เคทा เคฎें เค•เค•्เคทा , เคตเคฐ्เค— เค•ा เคฎเคนเคค्เคต เคจเคนीं เคฅा।  เคตैเคฆिเค• เค•ाเคฒीเคจ เคถिเค•्เคทा เคœीเคตเคจ , เคฐाเคœเคจीเคคिเค• , เคธाเคฎाเคœिเค• , เคธंเค—ीเคค เค†เคฆि เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคฅी। เค†เคงुเคจिเค• เคถिเค•्เคทा เค•เค•्เคทा , เคตเคฐ्เค— เค…เคฅเคตा เค†เคฏु เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคตเคฐ्เค—ीเค•ृเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคœिเคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคถिเค•्เคทा เค•े เคธ्เคคเคฐ เคฎें เค•เคฎी เค†เคˆ เคนै เคตैเคฆिเค• เค•ाเคฒीเคจ เคถिเค•्เคทा เคœीเคตเคจ เคชเคฐ्เคฏंเคค เคšเคฒเคคी เคฐเคนเคคी เคฅी เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœीเคตเคจ เคชเคฐ्เคฏंเคค เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•ा เคœीเคตเคจ เคœीเคคा เคฅा เคฒैเคŸिเคจ เค•े เคญाเคทा education เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै। เคถिเค•्เคทिเคค เค•เคฐเคจा। เค‡เคธเคฎें E เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เค…ंเคฆเคฐ เคธे เคคเคฅा Duco เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เค†เค—े เคฌเคข़ाเคจा เค…เคฅเคตा เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจा เค…เคฐ्เคฅाเคค เค…ंเคฆเคฐ เคธे เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฌाเคฒเค• เค•े เค…ंเคฆเคฐ เคœเคจ्เคฎ เคธे เคนी เค•ुเค› เคœเคจ्เคฎเคœाเคค เคช्เคฐเคตृเคคिเคฏां เคนोเคคी เคนै। เคœैเคธे-เคœैเคธे เคฌाเคฒเค• เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค•े เคธंเคชเคฐ्เค• เคฎें เค†เคคा เคนै। เคตैเคธे เคตैเคธे เค‰เคจเค•ी เคœเคจ्เคฎเคœाเคค เคถเค•्เคคिเคฏां เคตिเค•เคธिเคค เคนोเคคी เคœाเคคी เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เคœเคจ्เคฎเคœाเคค เคฌाเคฒเค• เค•ी เคถเค•्เคคिเคฏों เค•ो เค…ंเคฆเคฐ เคธे เคฌाเคนเคฐ เค•ी เค“เคฐ เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจा। เค…ंเคฆเคฐ เค•ो เคกाเคฒเคจा เคจเคนीं। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคถिเค•्เคทा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคœเคฌ เคฎिเคœाเคœ เคถเค•्เคคिเคฏों เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจा เคนै।

                        เคถिเค•्เคทा เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा

“เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคถเคฐीเคฐ เคฎें เคธ्เคตเคธ्เคฅ เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจे เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคถिเค•्เคทा เค•เคฐเคคी เคนैं।”

เค…เคฐเคธ्เคคू

“เค…เคธเคฒ เคถिเค•्เคทा เคตเคน เคนै เคœो เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เค…ंเคฆเคฐ เคธे เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคी เคนैं। เคฏเคน เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เค†ंเคคเคฐिเค• เคถเค•्เคคिเคฏों เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนैं।”

เคฐूเคธो

“เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคธเคญी เค•्เคทเคฎเคคाเค“ं เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนै เคœिเคจเคธे เคตเคน เค…เคชเคจे เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคชเคฐ เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคฐเค– เคธเค•े เค”เคฐ เค…เคชเคจी เคธंเคญाเคตเคจाเคं เคชूเคฐी เค•เคฐ เคธเค•ें।”

เคœॉเคจ เคกीเคตी

“เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เค†ंเคคเคฐिเค• เคชเคนเคฒू เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคถिเค•्เคทा เคนैं।”

เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ

                          เคถिเค•्เคทा เค•ा เคฎเคนเคค्เคต

เคฌेเคนเคคเคฐ เคถिเค•्เคทा เคธเคญी เค•े เคฒिเค เคœीเคตเคจ เคฎें เค†เค—े เคฌเคข़เคจे เค”เคฐ เคธเคซเคฒเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฌเคนुเคค เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคฏเคน เคนเคฎเคฎें เค†เคค्เคฎเคตिเคถ्เคตाเคธ เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เคนเคฎाเคฐे เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคญी เคธเคนाเคฏเคคा เค•เคฐเคคी เคนै। เคธ्เค•ूเคฒी เคถिเค•्เคทा เคธเคญी เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคฎเคนाเคจ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคी เคนै। เคชूเคฐे เคถिเค•्เคทा เคคंเคค्เคฐ เค•ो เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เคถिเค•्เคทा, เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคถिเค•्เคทा เค”เคฐ เค‰เคš्เคš เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคถिเค•्เคทा เคœैเคธे เค•ो เคคीเคจ เคญाเค—ों เคฎें เคฌाँเคŸा เค—เคฏा เคนै। เคถिเค•्เคทा เค•े เคธเคญी เคธ्เคคเคฐ เค…เคชเคจा เคเค• เคตिเคถेเคท เคฎเคนเคค्เคต เค”เคฐ เคธ्เคฅाเคจ เคฐเค–เคคे เคนैं। เคนเคฎ เคธเคญी เค…เคชเคจे เคฌเคš्เคšों เค•ो เคธเคซเคฒเคคा เค•ी เค“เคฐ เคœाเคคे เคนुเค เคฆेเค–เคจा เคšाเคนเคคे เคนैं, เคœो เค•ेเคตเคฒ เค…เคš्เค›ी เค”เคฐ เค‰เคšिเคค เคถिเค•्เคทा เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนी เคธंเคญเคต เคนै เค†เคœ เค•े เคธเคฎाเคœ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•ा เคฎเคนเคค्เคต เค•ाเคซी เคฌเคข़ เคšुเค•ा เคนै। เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคชเคฏोเค— เคคो เค…เคจेเค• เคนैं เคชเคฐंเคคु เค‰เคธे เคจเคˆ เคฆिเคถा เคฆेเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै। เคถिเค•्เคทा เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคนोเคจी เคšाเคนिเค เค•ि เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค…เคชเคจे เคชเคฐिเคตेเคถ เคธे เคชเคฐिเคšिเคค เคนो เคธเค•े। เคถिเค•्เคทा เคนเคฎ เคธเคญी เค•े เค‰เคœ्เคœ्เคตเคฒ เคญเคตिเคท्เคฏ เค•े เคฒिเค เคเค• เคฌเคนुเคค เคนी เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคธाเคงเคจ เคนै। เคนเคฎ เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•े เค‡เคธ เคธाเคงเคจ เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเค•े เค•ुเค› เคญी เค…เคš्เค›ा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं। เคถिเค•्เคทा เค•ा เค‰เคš्เคš เคธ्เคคเคฐ เคฒोเค—ों เค•ी เคธाเคฎाเคœिเค• เค”เคฐ เคชाเคฐिเคตाเคฐिเค• เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคคเคฅा เคเค• เค…เคฒเค— เคชเคนเคšाเคจ เคฌเคจाเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै। เคถिเค•्เคทा เค•ा เคธเคฎเคฏ เคธเคญी เค•े เคฒिเค เคธाเคฎाเคœिเค• เค”เคฐ เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เคฐुเคช เคธे เคฌเคนुเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธเคฎเคฏ เคนोเคคा เคนै, เคฏเคนीं เค•ाเคฐเคฃ เคนै เค•ि เคนเคฎें เคถिเค•्เคทा เคนเคฎाเคฐे เคœीเคตเคจ เคฎें เค‡เคคเคจा เคฎเคนเคค्เคต เคฐเค–เคคी เคนै เคชूเคฐी เคถिเค•्เคทเคฃ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคœ्เคžाเคจ เคนเคฎ เคธเคญी เค”เคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เค…เคชเคจे เคœीเคตเคจ เค•े เคช्เคฐเคคि เค†เคค्เคฎเคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฌเคจाเคคा เคนै। เคฏเคน เคœीเคตเคจ เคฎें เคฌेเคนเคคเคฐ เคธंเคญाเคตเคจाเค“ं เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เค…เคตเคธเคฐों เค•े เคฒिเค เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฆเคฐเคตाเคœे เค–ोเคฒเคคी เคนै เคœिเคธเคธे เค•ैเคฐिเคฏเคฐ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฎिเคฒे। เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•े เคฎเคนเคค्เคต เค•ो เคฌเคข़ाเคตा เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคฌเคนुเคค เคธे เคœाเค—เคฐूเค•เคคा เค…เคญिเคฏाเคจ เคšเคฒाเค เคœा เคฐเคนे เคนैं। เคฏเคน เคธเคฎाเคœ เคฎें เคธเคญी เคต्เคฏเค•्เคคिเคฏों เคฎें เคธเคฎाเคจเคคा เค•ी เคญाเคตเคจा เคฒाเคคी เคนै เค”เคฐ เคฆेเคถ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เคตृเคฆ्เคงि เค•ो เคญी เคฌเคข़ाเคตा เคฆेเคคी เคนै।

                          เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ

เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคเค• เคจीเคคि เคนैं เคœिเคธเค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคธเคฎเคธ्เคค เคถिเค•्เคทเคฃ เค•ाเคฐ्เคฏो เค•ा เค•्เคฐिเคฏाเคจ्เคตเคฏเคจ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนैं। เคœैเคธे เค•्เคฏा เค•เคฌ เค”เคฐ เค•ैเคธे เคชเฅाเคจा เคนैं เค‡เคธเค•ा เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนैं। เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ (Curriculum) เคœिเคธเค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนैं “เคฆौเฅœ เค•ा เคฎैเคฆाเคจ”। เคฆौเฅœ เค•ा เคฎैเคฆाเคจ เค…เคฐ्เคฅाเคค เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เคฆ्เคตाเคฐा เค‡เคธ เคฐेเคธ เคฎें เคนिเคธ्เคธा เคฒिเคฏा เคœाเคคा เคนैं, เค…เคญिเคช्เคฐाเคฏ เค›ाเคค्เคฐ เค…เคชเคจे เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคนी เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคธเคฎเคธ्เคค เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนैं

เคšाเคนे เคตเคน เคถिเค•्เคทเคฃ-เค…เคงिเค—เคฎ เค•ाเคฐ्เคฏ เคนो เคฏा เคธเคนเค—ाเคฎी เค•्เคฐिเคฏाเคं (Co-Curriculum Activities) เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคนी เคเค• เคถिเค•्เคทเค• เคญी เค…เคชเคจा เคถिเค•्เคทเคฃ เค•ाเคฐ्เคฏ เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เค•เคฐเคคा เคนैं। เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เค•ोเคจ เคธा เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฌ เคนोเคจा เคนैं เค‡เคธเค•ा เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคนी เคนोเคคा เคนैं เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ (Curriculum) เคเค• เคถिเค•्เคทा เค•ा เค†เคงाเคฐ เคนैं เคœिเคธเค•ी เคฐाเคน เคชเคฐ เคšเคฒเค•เคฐ เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เค•ी เคœाเคคी เคนैं। เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคนी เค›ाเคค्เคฐ เค…เคชเคจा เค…เคงिเค—เคฎ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคे เคนैं।เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคตिเคทเคฏों เค•ो เค•्เคฐเคฎเคฌเคฆ्เคง เคคเคฐीเค•े เคธे เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนैं। เคธเคฎाเคœ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค•ो เคฆेเค–เคคे เคนुเค เคนी เค•िเคธी เคญी เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เคœाเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนैं। เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เค†เคฏोเคœिเคค เคนोเคจे เคตाเคฒे เคธเคฎเคธ्เคค เค•ाเคฐ्เคฏเค•्เคฐเคฎों เค•ो เคนเคฎ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ (Curriculum) เค•े เคฐूเคช เคฎें เคนी เคฆेเค–เคคे เคนैं।

เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคธिเคฐ्เคซ เคตिเคทเคฏों เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคนी เคฆेเค–ा เคต เคธเคฎเคा เคœाเคคा เคฅा เคชเคฐंเคคु เค…เคฌ เค‡เคธเค•ा เค•्เคทेเคค्เคฐ เค‡เคธเคธे เค…เคงिเค• เคต्เคฏाเคชเค• เคนो เคšुเค•ा เคนैं เค…เคฌ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ (Curriculum) เค•ो เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•ी เคธเคฎเคธ्เคค เค•ाเคฐ्เคฏเคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–ा เคต เคธเคฎเคा เคœाเคคा เคนैं। เคฏเคน เค•เคนเคจा เค—เคฒเคค เคจเคนीं เคนोเค—ा เค•ि เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•ा เคธเคฎเคธ्เคค เค•ाเคฐ्เคฏ เคนी เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ
(Curriculum) เคนैं।

                     เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा 

1) เค•เคจिंเค˜เคฎ เคฎเคนोเคฆเคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ – ” เค•เคฒाเค•ाเคฐ (เคถिเค•्เคทเค•) เค•े เคนाเคฅ เคฎें เคฏเคน (เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ) เคเค• เคธाเคงเคจ เคนै เคœिเคธเคธे เคตเคน เคชเคฆाเคฐ्เคฅ (เคถिเค•्เคทाเคฐ्เคฅी) เค•ो เค…เคชเคจे เค†เคฆเคฐ्เคถ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค…เคชเคจे เคธ्เคŸूเคกिเคฏो (เคธ्เค•ूเคฒ) เคฎें เคขाเคฒ เคธเค•ें।”

2) เคนॉเคฐ्เคจ เคฎเคนोเคฆเคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ – ” เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคตเคน เคนै เคœो เคฌाเคฒเค•ो เค•ो เคชเฅाเคฏा เคœाเคคा เคนै เคฏเคน เคถांเคคिเคชूเคฐ्เคฃ เคชเฅเคจे เคฏा เคธीเค–เคจे เคธे เค…เคงिเค• เคนैं। เค‡เคธเคธे เค‰เคฆ्เคฏोเค—, เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ , เคœ्เคžाเคจोเคชाเคฐ्เคœเคจ, เค…เคญ्เคฏाเคธ เค”เคฐ เค•्เคฐिเคฏाเคฏे เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เคนैं।”

3) เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคถिเค•्เคทा เค†เคฏोเค— เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ – ” เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคฐूเฅिเคตाเคฆी เคขंเค— เคธे เคชเฅाเคฏे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคฌौเคง्เคฆिเค• เคตिเคทเคฏों เคธे เคจเคนी เคนैं เคชเคฐंเคคु เค‰เคธเค•े เค…ंเคฆเคฐ เคตे เคธเคญी เค•्เคฐिเคฏा เค† เคœाเคคी เคนैं เคœो เคฌाเคฒเค•ों เค•ो เค•เค•्เคทा เค•े เคฌाเคนเคฐ เคฏा เค…ंเคฆเคฐ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคे เคนैं।”

4) เคฎुเคจเคฐो เคฎเคนोเคฆเคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ – ” เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคตे เคธเคฌ เค•्เคฐिเคฏाเคฏे เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เคนैं เคœिเคจเค•ा เคนเคฎ เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนेเคคु เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เค‰เคชเคฏोเค— เค•เคฐเคคे เคนैं।”

5) เคชाเคฒ เคนीเคธ्เคŸ เคฎเคนोเคฆเคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ – ” เค‰เคจ เคธเคญी เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ा เคช्เคฐाเคฐुเคช เคœिเคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคถैเค•्เคทिเค• เคฒเค•्เคท्เคฏों เคคเคฅा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เคฒिंเค—े เคตเคน เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคนैं।”

                         เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค•्เคทेเคค्เคฐ

pathyakram ka kshetra;เคธเคฎाเคœ เคฎे เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคคเคฅा เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เคฎे เคญी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนोเคคा เคฐเคนเคคा เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธเคฎเคฏ เคธเคฎाเคœ เคคเคฅा เคธเคฎเคฏ เคฎे เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนोเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎे เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนोเคจा เคญी เคธ्เคตเคญाเคตिเค• เคนै। เคถिเค•्เคทा เค•े เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎे เค•เคญी เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคคो เค•เคญी เคธंเค•ुเคšเคจ เคนोเคคा เคฐเคนเคคा เคนै। เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เค‰เคธเค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธเค•ा เค•्เคทेเคค्เคฐ เคถिเค•्เคทा เค•े เคฒเค•्เคท्เคฏ เค…เคฅเคตा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เคฐเคนเคคा เคนै। เคฏเคฆि เคถिเค•्เคทा เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธเคฐ्เคตांเค—ीเคฃ เคตिเค•ाเคธ, เคธเคจ्เคคुเคฒिเคค เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เคฏा เคเค•ीเค•ृเคค เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคฎाเคจเคคे เคนै เคคो เคนเคฎें เค‡เคธ เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค‡เคจ เคตिเคทเคฏों เคฏा เคคเคฅ्เคฏों เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคธे เคจ เคนोเค—ी, เค‡เคธเค•े เคฒिเคฏे เคฎाเคจเคต-เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•े เคœ्เคžाเคจाเคค्เคฎเค•, เคญाเคตเคจाเคค्เคฎเค• เค”เคฐ เค•्เคฐिเคฏाเคค्เคฎเค• เคคीเคจों เคชเค•्เคทों เค•ा เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เคนोเค—ा เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เค•्เคฐเคฎเคฌเคฆ्เคง เคเคตं เคจिเคถ्เคšिเคค เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•เคฐเคจी เคนोเค—ी। เค‡เคธเคฒिเค เคธเคจ्เคคुเคฒिเคค เคเคตं เคเค•ीเค•ृเคค เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ो เคฆृเคท्เคŸि เคฎे เคฐเค–เค•เคฐ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เค•्เคทेเคค्เคฐ เคœ्เคžाเคจाเคค्เคฎเค• เคตिเคทเคฏों เคธเคนिเคค เค‰เคจ เคธเคฎเคธ्เคค เค•्เคฐिเคฏा-เค•เคฒाเคชों เคคเค• เคฌเคข़ा เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै เคœो เค‡เคธ เคต्เคฏाเคชเค• เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคฎें เคธเคนाเคฏเค• เคนो เคธเค•เคคे เคนै। 

เค…เคจेเค• เคเคธे เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนै เคœिเคจเคธे เคฏเคน เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै เค•ि เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคญी เคฌเคฆเคฒเคคे เคฐเคนे เค”เคฐ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคญी เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนोเคคे เคฐเคนे เคนै। เคญाเคฐเคค เค•े เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฎे เคฏเคฆि เคนเคฎ เคตैเคฆिเค• เค•ाเคฒ เค•ी เคถिเค•्เคทा เค•ो เคฆेเค–े เคคो เคฏเคน เคชाเคคे เคนै เค•ि เคถिเค•्เคทा เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคˆเคถ्เคตเคฐ-เคญเค•्เคคि เค”เคฐ เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคญाเคตเคจा เค•ो เคธुเคฆृเคข เค•เคฐเคจा, เคฌเคš्เคšों เค•ा เคšเคฐिเคค्เคฐ เค”เคฐ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ा เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा เค”เคฐ เคธाเคฎाเคœिเค• เค•ुเคถเคฒเคคाเคฏें เคฒाเคจा เคฅा। เค‡เคธी เค•ाเคฐเคฃ เค‰เคธ เคธเคฎเคฏ เค•ा เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคญी เค…เคค्เคฏंเคค เคต्เคฏाเคชเค• เคฅा। เค‡เคธ เค•ाเคฒ เคฎें เคฒौเค•िเค• เค”เคฐ เคธांเคธाเคฐिเค• เคฆोเคจो เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคœ्เคžाเคจ เคฆिเคฏे เคœाเคคे เคฅे। เค—ुเคฐूเค•ुเคฒ เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคฅी। เค›ाเคค्เคฐ เคชूเคฐे เคœीเคตเคจ เคญเคฐ เค—ुเคฐू เค•े เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฎे เคฐเคนเคคा เคฅा। เค—ुเคฐू เค•े เคœ्เคžाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เคธाเคฅ เคถिเคท्เคฏ เค—ुเคฐू เคชเคค्เคจि เคเคตं เค—ुเคฐू เค•ी เคธेเคตा เคฎे เคฒเค—ा เคฐเคนเคคा เคฅा। เค—ुเคฐूเค•ुเคฒ เค•ी เคธเคซाเคˆ, เคญोเคœเคจ เค•े เคฒिเค เคœंเค—เคฒ เคธे เคฒเค•เคก़ी เคฒाเคจा, เคชเคถुเค“ं เค•ी เคธेเคตा เค•เคฐเคจा เคคเคฅा เคญिเค•्เคทाเคŸเคจ เค•เคฐเคจा เค‰เคธเค•ी เคฆैเคจिเค• เค•्เคฐिเคฏा เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคฅा। เคชเค เคจ-เคชाเค เคจ เค•े เคธाเคฅ เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เค…เคจुเคญเคต เคญी เค•เคฐाเคฏे เคœाเคคे เคฅे। เคชเค เคจ-เคชाเค เคจ เค•ा เคธเคฎเคฏ เค•เค•्เคทा เค•े เค˜ंเคŸो เคคเค• เคนी เคธीเคฎिเคค เคจเคนी เคฅा।

เคฏเคฆि เคนเคฎ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค•्เคทा เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เค•ो เคฆेเค–ें เคคो เค‰เคธเคธे เคฏเคน เคชเคคा เคšเคฒเคคा เคนै เค•ि เคถिเค•्เคทा เค•े เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เค•เคญी เคต्เคฏाเคชเค•เคคा เคฐเคนी เคนै เคคो เค•เคญी เคธंเค•ुเคšเคจ เคฐเคนा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคนเคฎें เค–ेเคฒ-เค•ूเคฆ เค•ी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคฎें เคนुเค เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•ो เคฆेเค–เคจे เคธे เคชเคคा เคฒเค—เคคा เคนै। เคชเคนเคฒे เค–ेเคฒ-เค•ूเคฆ เค•ो เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•े เคตिเคทเคฏ เคธे เคเค• เคฌिเคฒ्เค•ुเคฒ เคชृเคฅเค• เคฎाเคจा เคœाเคคा เคฅा। เคฒेเค•िเคจ เค–ेเคฒ-เค•ूเคฆ เค•ी เค‰เคชเคฏोเค—िเคคा เคœीเคตเคจ เคฎें เค•िเคคเคจी เคนै เค‡เคธเค•े เคฎเคนเคค्เคต เค•ा เค…เคจुเคญเคต เคนोเคจे เคชเคฐ เคฏเคน เค•เคนा เค—เคฏा เคฅा เค•ि เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคทเคฏों เค•ो เคชเคข़เคจा-เคฒिเค–เคจा เคนी เคธเคฌ เค•ुเค› เคจเคนी เคนै, เค–ेเคฒ-เค•ूเคฆ เค•ा เคญी เคฎเคนเคค्เคต เคนै เค”เคฐ เค†เค—े เคšเคฒเค•เคฐ เค–ेเคฒ-เค•ूเคฆ เค•ो เคญी เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ा เคเค• เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนिเคธ्เคธा เคฎाเคจ เคฒिเคฏा เค—เคฏा। เค‡เคธ เคธเคญी เค•ाเคฐเคฃों เคธे เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎे เคเคธी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคเคฏों เค•ो เคญी เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เค•िเคฏा เคœाเคจे เคฒเค—ा เคœिเคจเคธे เคœ्เคžाเคจ เค•े เคธाเคฅ เคนी เคธ्เคตाเคธ्เคฅเคฏ, เคธौเคจ्เคฆเคฐ्เคฏเคฌोเคง เคเคตं เคธृเคœเคจเคถीเคฒเคคा เคœैเคธे เค—ुเคฃों เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนो।

เคนเคฎเคจे เคฆेเค–ा เค•ि เคชเคนเคฒे เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ी เคตिเคšाเคฐเคงाเคฐ เคฎें เคจिเคฐंเคคเคฐ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนोเคคे เคฐเคนे। เคฌीเคธเคตीं เคถเคคाเคฌ्เคฆी เค•े เค…เคจ्เคคिเคฎ เคฆौเคฐ เคธे เค‡เคธเคฎें เคต्เคฏाเคชเค•เคคा เค†เคจे เคฒเค—ी เค”เคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเคตृเคค्เคคिเคฏों เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนोเคจे เคฒเค—ा। เค†เค—े เคšเคฒเค•เคฐ เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎें เคคो เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•ी เค—เคคि เค”เคฐ เคญी เคคीเคต्เคฐ เคนो เค—เคˆ เคนै। 

เคชूเคฐ्เคต เค•े เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎों เคฎे เคตिเคทเคฏों เค•ी เคเค• เคจिเคถ्เคšिเคค เคธीเคฎा เคนोเคคी เคฅी เค”เคฐ เคถिเค•्เคทा เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ेเคตเคฒ เคฒเค•्เคท्เคฏों เค•ी เคธूเคšเคจा เคฎाเคค्เคฐ เคฆेเคจा เคนोเคคा เคฅा। เคฒेเค•िเคจ เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎें เคถिเค•्เคทा-เคฎเคจोเคตिเคœ्เคžाเคจ, เคถिเค•्เคทा เคธเคฎाเคœเคถाเคธ्เคค्เคฐ เค”เคฐ เคถिเค•्เคทा-เคฆเคฐ्เคถเคจ เค†เคฆि เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคตिเคœ्เคžाเคจों เค•े เคตिเค•เคธिเคค เคนो เคœाเคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เค…เคค्เคฏंเคค เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค† เค—เคฏा เคนै। เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคชเคฐ เคถिเค•्เคทเคฃ-เค…เคงिเค—เคฎ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎे เค†เคฏे เคตिเคšाเคฐเค—เคค เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจों เค•ा เคญी เคช्เคฐเคญाเคต เคชเคก़े เคฌिเคจा เคจเคนी เคฐเคนा। เคชเคนเคฒे เคธเคฎเคा เคœाเคคा เคฅा เค•ि เคถिเค•्เคทเค• เคœिเคคเคจा เค…เคงिเค• เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคนोเค—ा เค‰เคธเค•े เค›ाเคค्เคฐ เคญी เค‰เคคเคจे เคนी เคœ्เคžाเคจी เค…เคฅเคตा เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคนोंเค—े। เคชเคฐเคจ्เคคु เค…เคฌ เคฏเคน เคญी เคฌाเคค เคฐเคนी। เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎे เคนुเค เค…เคจुเคธंเคงाเคจों เคจे เคฏเคน เคธिเคฆ्เคง เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคนै เค•ि เคจเคตीเคจ เคœ्เคžाเคจ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเคฏे เคฌाเคฒเค• เคคैเคฏाเคฐ เคจเคนी เคนोเคคा เค”เคฐ เค‰เคธ เคœ्เคžाเคจ เค•ो เคชूเคฐ्เคฃเคฐूเคช เคธे เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐ เค‰เคธे เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคฒाเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคญी เคจเคนी เคนो เคชाเคคा เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฎे เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै เค•ि เค…เคงिเค—เคฎ เคชเคฐिเค•्เคตเคคा เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคนोเคคा เคนै। เค…เคงिเค—เคฎ เคชเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคिเค—เคค เคญेเคฆ เค”เคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค…เคจुเคญเคตों เค•ी เคตिเคถेเคท เคญूเคฎिเค•ा เคนोเคคी เคนै। เคฌाเคฒเค•ों เค•ो เคœ्เคžाเคจ เคฆेเคจा เค…เคฌ เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคจเคนी เคนै เคฌเคฒ्เค•ि เค…เคฌ เคเคธी เคชเคฐिเคธ्เคฅเคคिเคฏों เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เค…เคฌ เค‰เคจเค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคนै เคœिเคธเคฎें เค›ाเคค्เคฐ เคธ्เคตเคฏं เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเค•े เคธीเค– เคธเค•े। เค…เคคः เค…เคฌ เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•्เคฐिเคฏा-เค†เคงाเคฐिเคค เคนो เค—เคฏा เคนै। 

เค…เคจुเคญเคต เค”เคฐ เค•्เคฐिเคฏा เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคธเคฌเคธे เคช्เคฐเคฅเคฎ เคช्เคฐเคฏाเคธ เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคœ्เคฏ เค…เคฎेเคฐिเค•ा เค•े เคตเคฐ्เคœीเคจिเคฏा เคจे เค•िเคฏा। เค‡เคธ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคถिเค•्เคทाเคถाเคธ्เคค्เคฐिเคฏों เคจे เคถिเค•्เคทा เค•े เคœ्เคžाเคจ เคธे เคธूเคšเคจा เค•ो เคจिเค•ाเคฒ เค•เคฐ เคธंเคชूเคฐ्เคฃ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เคถिเค•्เคทा เค•ा เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฎाเคจा เค”เคฐ เคตเคนाँ เค•े เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เคฎें เคเคธी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ी เค—เคฏी।

Diary 20/03/2022

important msg

Hello Most Respected Sir, My Name is Kalpana Updhaya Sir First Of All Thank You So much from your kindful information about the black hole theory and maxwell eqations this is very intersting and mostly Difficult pheonomenas of physics and its derivation is a very difficult so come to the point one day physics puzzles questions daily send on ayush kumar soni website regular post on this questions their are the no worked about ayush soni all work about this section from my self gernally but why never won the prize so this is the anylysis report called their are no time limit of the question in your mind but this is the 40% Only 40% anylysis of the One Day Puzzles this is the main reson on them but sir dont worry i am trying to the new point of you and any informartion kindly regard from myself please sir contact your student ayush kumar soni 

Thanks.........
Dr. Kalpana Updhaya 

Date - 20/03/2022,10:40 PM


Result here



One Day Physics Question - 10 Result Here ๐Ÿ”ฐ

1 - เค†เคชเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฆिเคฏा เค—เคฏा เค‰เคค्เคคเคฐ เคธเคนी เคจเคนीं เคนै

2 - เค†เคชเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฆिเคฏा เค—เคฏा เค‰เคค्เคคเคฐ เคธเคนी เคจเคนीं เคนै 

3 - เคฏเคน เค‰เคค्เคคเคฐ เคญी เคธเคนी เคจเคนीं เคนै

4 - เค‰เคค्เคคเคฐ เคธเคนी เคจเคนीं เคนै เคธुเคงाเคฐ เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै

5 - เคฏเคน เค‰เคค्เคคเคฐ เคธเคนी เคนै

One Day Physics Question - 11 Result Here ๐Ÿ”ฐ

เค†เคชเค•े เคชเคนเคฒे เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ 20% เคธเคนी เคนै 

เค†เคชเค•े เคฆूเคธเคฐे เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ 30% เคธเคนी เคนै 

เค†เคช เค•े เคคीเคธเคฐे เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เคธเคนी เคนै 

เค†เคช เค•े เคšौเคฅे เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เค—เคฒเคค เคนै 

เค†เคช เค•े เคชांเคšเคตें เคช्เคฐเคถ्เคจ เค•ा เค‰เคค्เคคเคฐ เคธเคนी เคจเคนीं เคนै 

Sorry Sir เค†เคชเค•ा เคšเคฏเคจ เคจเคนीं เคนुเค†

Diary 21/03/2022

Diary 18/03/2022

Diary 17/03/2022

Diary 19/03/2022

Videos title name here by ayush soni

How To Time Travel in Future - 1

How To Time Travel in Future - 2

How To Time Travel in Future - 3

The Solar System

Pyramids information 

Acid Rain, Earthquake And Volcano information 

Tufan Kya Hai ? Janiye 

Sea Me itna Salt Kaise Aaya ?

Some Moon Planet information

Corona Kaha Se Aaya ?

Why Moon So Bright ?

What is Moon inside ?

Solar System High Magnetic Power 

Tuta Hua Star Kya Hota Hai ?

Stem is Very Powerful 

Pani Ka Vishal Jahaj Kyo Nahi Dubta Hai ?

Pressure Cooker Experiment 

Tuesday, March 15, 2022

Art Education Project Work B.Ed Second Semester 1st Group

Art Education Project Work B.Ed Second Semester First Group 

1 - เค›เคค्เคคीเคธเค—เคข़ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค•เคฒा เคเคตं เคถिเคฒ्เคช เค•เคฒा เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ

เคฐूเคชเคฐेเค–ा - Bold

*เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा - 

*เค•เคฒा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ - 

*เค•เคฒा เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा - 

*เค•เคฒा เค•ी เคตिเคถेเคทเคคाเคं - 

*เค•เคฒा เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ - 

*เค›เคค्เคคीเคธเค—เคข़ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค•เคฒा - 

*เค›เคค्เคคीเคธเค—เคข़ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เคถिเคฒ्เคช เค•เคฒा -

*เค•เคฒा เค•े เคช्เคฐเค•ाเคฐ -

*เค•เคฒा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ -

*เค‰เคชเคธंเคนाเคฐ -

*เคธंเคฆเคฐ्เคญ เค—्เคฐंเคฅ -


                           เคช्เคฐเคธ्เคคाเคตเคจा

เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เคœเคนां เคชเคฐ 36 เค•िเคฒे เคฎौเคœूเคฆ เคนैं, เค•ा เค•्เคทेเคค्เคฐเคซเคฒ 1,35,194 เคตเคฐ्เค— เค•िเคฎी เคนै। เคฎेเค•เคฒ, เคธिเคนाเคตा เค”เคฐ เคฐाเคฎเค—िเฅœी เคชเคฐ्เคตเคค เคถ्เคฐृंเค–เคฒाเค“ं เคธे เค˜िเคฐा เคคเคฅा เคฌเคนुเคค เคธाเคฐी เคจเคฆिเคฏांं – เคฎเคนाเคจเคฆी, เคถिเคตเคจाเคฅ, เค‡เคจ्เคฆ्เคฐाเคตเคคी, เคนाเคธเคฆो เค”เคฐ เค–ाเคฐूเคจ เค•े เคชाเคจी เคธे เคธเคฐाเคฌोเคฐ เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•ी เคเค• เค…เคชเคจी เคช्เคฐाเคšीเคจ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคตिเคฐाเคธเคค เคนै เคœिเคธเค•ी เคถुเคฐूเค†เคค เคชाเคทाเคฃเคฏुเค— เคฎें เคนुเคˆ เคฅी।

เคช्เคฐाเคšीเคจ เคฎाเคจเคตों เค•े เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคฐाเคœเคจंเคฆเค—ांเคต เคœिเคฒे เคฎें เค…เคตเคธ्เคฅिเคค เคฐाเคฏเค—เฅ, เคธिंเคนเคจเคชुเคฐ, เค•เคฌเคฐा, เคฌเคธเคจाเคเคฐ, เคฌोเคธเคฒाเคกा เค”เคฐ ‘เคšिเคคเคตाเคจเคฆोंเค—เคฐी’, เค•े เค“ंเค—ाเคจा เคชเคนाเฅœों เคฎें เคฎिเคฒे เคนैं। เคช्เคฐाเคšीเคจ เคฎाเคจเคตों เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฐ्เคฎिเคค เค”เคฐ เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคชเคค्เคฅเคฐों เค•े เค‰เคชเคธ्เค•เคฐ เคฎเคนाเคจเคฆी, เคฎांเคก, เค•เคจ्เคนाเคฐ, เคฎเคจिเคนाเคฐी เค”เคฐ เค•ेเคฒो เคจเคฆिเคฏों เค•े เคคเคŸों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนुเค เคนैं। เคธिंเคนเคจเคชुเคฐ เค”เคฐ เค•เคฌเคฐा เคชเคฐ्เคตเคคों เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคถिเคฒाเคšिเคค्เคฐ (เคฐॉเค• เคชेंเคŸिंเค—) เคธे เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เคšिเคค्เคฐเค•ाเคฐों เค•ो เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฎिเคฒ เคฐเคนी เคนै, เคœो เคนเคฎाเคฐे เคช्เคฐाเคšीเคจ เค•เคฒाเค•ाเคฐों เค•ी เคถिเคฒ्เคช-เค•เคฒा เคถैเคฒी  เค•ा เค…เคจुเคธเคฐเคฃ เค•เคฐเคคे เคนैं।

เคฆเค•्เคทिเคฃ เค•ौเคถเคฒ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคœ्เคžाเคค, เคฐाเคฎाเคฏเคฃ เคฎें เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคฌाเคฐ-เคฌाเคฐ เค†เคฏा เคนै। เคญเค—เคตाเคจ เคฐाเคฎ เคจे เค…เคชเคจे เคตเคจเคตाเคธ เค•ाเคฒ เคฌिเคคाเคจे เค•े เคฒिเค เค•ोเคถเคฒ เค•े เคชूเคฐ्เคตोเคค्เคคเคฐ เคญाเค— เคธे เคฆंเคกाเค•ाเคฐเคฃ्เคฏ เคฎें เคช्เคฐเคตेเคถ เค•िเคฏा เคฅा। เคธเคฎुเคฆ्เคฐเค—ुเคช्เคค เคช्เคฐเคฏाเค— เคธ्เคคुเคคि เคฎें เค•ौเคถเคฒ เค•ा เคญเคต्เคฏ เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เค›เค ी เคธเคฆी เคธे เคฒेเค•เคฐ 12เคตीं เคธเคฆी เค•े เคฎเคง्เคฏ เคคเค• เคธเคฐ्เคตเคชूเคฐ्เคฃिเคฎा, เคธोเคฎเคตंเคถी, เคชांเคกुเคตंเคถी, เค•ाเคฒเคšुเคฐी เค”เคฐ เคจाเค—เคตंเคถी เคถाเคธเค•ों เค•ा เค‡เคธ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคชเคฐ เค†เคงिเคชเคค्เคฏ เคฐเคนा। เคตเคธ्เคคुเคคः เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฆเคธ्เคคाเคตेเคœ, เคคाเคฎ्เคฐเคชเคค्เคฐ, เคธिเค•्เค•े เค”เคฐ เคชुเคฐाเคคाเคค्เคค्เคตिเค• เคตเคธ्เคคुเค“ं เคธे เคนเคฎें เค‰เคธ เค•ाเคฒ เค•ी เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคตिเคฐाเคธเคค เค”เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เคตिเค•ाเคธ เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคฏเคน เค•्เคทेเคค्เคฐ เคตเคฐ्เคท 1732 เคธे เคฒेเค•เคฐ 1818 เคคเค• เคฎเคฐाเค ों เค•े เคถाเคธเคจ เค•े เค…เคงीเคจ เคญी เคฐเคนा เคคเคฅा เคฌाเคฆ เคฎें เค‰เคธे เค…ंเค—्เคฐेเคœों เคฆ्เคตाเคฐा เคจाเค—เคชुเคฐ เคช्เคฐेเคธीเคกेंเคธी เค•े เค…เคงीเคจ เคฒे เค†เคฏा เค—เคฏा เคฅा।

เคฆเค•्เค•เคจ เคฎें เค…เคตเคธ्เคฅिเคค, เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เคœैเคต เคญौเค—ोเคฒिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคธเคฎृเคฆ्เคง,เคถिเคฒเคช-เค•เคฒा, เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคตिเคฐाเคธเคค เคเคตं เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคตिเคตिเคงเคคा เคœो เค…เคชเคจी เคธเคฎृเคฆ्เคงि เค”เคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจเคคा เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค…เคช्เคฐเคคिเคฎ เคนै। เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•े เคฒोเค—ों เค•ी เคจเคธ्เคฒीเคฏ เคตिเคตिเคงเคคा เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค†เคฎोเคฆ-เคช्เคฐเคฎोเคฆ เค”เคฐ เค‰เคค्เคธเคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฎाเคนौเคฒ เคฌเคจा เคฐเคนเคคा เคนै เคœो เค‡เคธ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค…เคฆ्เคตिเคคीเคฏ เคตिเคถेเคทเคคा เคนै। เคชूเคฐे เคตเคฐ्เคท เคญเคฐ เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•े เคœंเค—เคฒों เคฎें เคตिเคญिเคจ्เคจ เคค्เคฏोเคนाเคฐों เค”เคฐ เคฎेเคฒा, เคœैเคธे เค•ि เคชोเคฒा, เคจเคตाเค–ाเคˆ, เคฆเคถเคนเคฐा, เคฆीเคชाเคตเคฒी, เคนोเคฒी เค”เคฐ เค—ोเคตเคฐ्เคงเคจ เคชूเคœा เค•ी เคงूเคฎ-เคงाเคฎ เค”เคฐ เค‰เคฒ्เคฒाเคธ เค•ी เค—ुंเคœ เคธुเคจाเคˆ เคชเฅœเคคी เคฐเคนเคคी เคนै। เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค•ुเคฒ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा 20.83 เคฎिเคฒिเคฏเคจ (2001 เคœเคจเค—เคฃเคจा)  เคนै, เคœो เคฆेเคถ เค•ी เค•ुเคฒ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ा 2.03 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคนै। 79.93 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคคเคฅा 20.07 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคถเคนเคฐी เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคนै, เคœเคฌเค•ि เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค˜เคจเคค्เคต 154 เคต्เคฏเค•्เคคि เคช्เคฐเคคि เคตเคฐ्เค— เค•िเคฎी เคนै। เค•ुเคฒ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ा 31.8 เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค…เคจुเคธूเคšिเคค เคœाเคคि เค•ी เคนै เค”เคฐ เคชเคถुเคงเคจ เค•ी เค•ुเคฒ เคธंเค–्เคฏा 13.5 เคฎिเคฒिเคฏเคจ เคนै (2003 เคชเคถुเค—เคฃเคจा)। เคช्เคฐเคฎुเค– เคœเคจเคœाเคคि เคธเคฎूเคนों เคฎें เคนिเคฒ เค”เคฐ เคฌिเคธोเคจ, เคนोเคฐ्เคจ เคฎाเคฐिเคฏाเคœ, เคฎुเคฐिเคฏा เค—ोंเคก, เคง्เคฐुเคตा, เคญเคคเคฐाเคธ เค”เคฐ เคนเคฒเคฌाเคธ เคถाเคฎिเคฒ เคนैं। เคœเคฌเค•ि เค†เคธ-เคชाเคธ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐों เค•े เคธाเคฅ เคเค•ीเค•เคฐเคฃ เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคถुเคฐू เคนो เคœाเคจे เคธे เคต्เคฏाเคชाเคฐिเคฏों เคœो เค•ि เค†เคธ-เคชाเคธ เค•े เคฐाเคœ्เคฏों เค•ी เคฌเคจिเคฏा เคœाเคคि เคธे เคคाเคฒ्เคฒुเค• เคฐเค–เคคे เคนैं, เค•ा เค†เคตाเค—เคฎเคจ เคฆिเค–ाเคˆ เคชเฅœ เคฐเคนा เคนै। เค‡เคธเค•े เค…เคฒाเคตा, เค†ंเคง्เคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคธे เคคेเคฒเค—ू เคญाเคทी เคธเคฎुเคฆाเคฏों เคจे เคญी เค‡เคธ เคฐाเคœ्เคฏ เค•ो เค…เคชเคจा เค˜เคฐ เคฌเคจा เคฒिเคฏा เคนै। เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•े เคฒोเค—ों เค•ा เคธंเค—ीเคค, เคจृเคค्เคฏ เค”เคฐ เคฎเคฆिเคฐा เค•े เคช्เคฐเคคि เคช्เคฐेเคฎ เคนी เค‰เคจเค•ी เคตिเคถिเคท्เคŸเคคा เค•ी เคชเคนเคšाเคจ เคนै। เคจเคˆ เคซเคธเคฒ เค•ी เค•เคŸाเคˆ เค•े เค…เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เคจเคตाเค–ाเคจा เคชเคฐ्เคต เคฎเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै, เคœिเคธเคฎें เคชृเคฅ्เคตी เคฎाเคคा เค•ी เคชूเคœा-เค…เคฐ्เคšเคจा เค•ी เคœाเคคी เคนै เคคเคฅा เคจเคˆ เคซเคธเคฒ เคฒเค—ाเคจे เค•ी เค…เคจुเคฎเคคि เคฒी เคœाเคคी เคนै। เคœเคจเคœाเคคि เคธเคฎाเคœ เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ เค†เคงाเคฐिเคค เคœाเคคि เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคธे เคถाเคธिเคค เคนोเคคा เคนै เคœเคนां เค—เฅœเคตा เคฒुเคนाเคฐ เค•ा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं, เคฎเคนाเคฐ เคฏा เค—ंเคกाเคธ-เคฌुเคจเค•เคฐ เค•ा, เคšเคฎाเคฐ เคšเคฎเคกे़ เค•ा, เค•เคฒ्เคฒाเคฐ เค”เคฐ เคธुเคจ्เคฆी – เคฎเคฆिเคฐा เคฌเคจाเคจे เค•ा, เคฐाเคตเคค-เค—ौ เคชाเคฒเคจ, เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคตเคฐ्เค— เคœเคจเคœाเคคि เค•ा เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคธंเคคुเคฒเคจ เคฌเคจाเค เคฐเค–เคจे เคฎें เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธेเคตा เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนै। เคธเคญी เคค्เคฏोเคนाเคฐों เค”เคฐ เคฎेเคฒों เค•े เค…เคตเคธเคฐ เคชเคฐ เคคเคฆเคฌुเฅœी เค”เคฐ เคงเคชเคฐा-เคขोเคฒเค•ों เค•ी เคฅाเคช, เคฎुเคนเคฐी-เคฌांเคธुเคฐी เค•ी เคงुเคจ เค”เคฐ เคธिเคคाเคฐ เค•ी เคคाเคจ เคธुเคจाเคˆ เคชเฅœเคคी เคฐเคนเคคी เคนै। เคชूเคฐे เคฆिเคจ เคญเคฐ เคชुเคฐूเคท เค”เคฐ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เคจृเคค्เคฏ เค•ा เคฆौเคฐ เคšเคฒเคคा เคฐเคนเคคा เคนै เคคเคฅा เคญोเคœ เคนोเคคे เคฐเคนเคคे เคนैं, เคœिเคจเคฎें เคธुเคฒ्เคซी เคฏा เคฎเคนुเค† เคฆेเคถी เคถเคฐाเคฌ เคธเคญी เค•ो เคชเคฐोเคธा เคœाเคคा เคนै เคคเคฅा เคชूเคฐा เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค‰เคฒ्เคฒाเคธเคชूเคฐ्เคฃ เคฌเคจा เคฐเคนเคคा เคนै।

เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เคจे เค…เคชเคจी เคธเคฎृเคฆ्เคง เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐाเคคे เคนुเค เค…เคชเคจे เคฏเคนां เคชเคฐ्เคฏเคŸเคจ เค•ी เคธंเคญाเคตเคจा เคฌเฅाเคจे เคฎें เค‰เคฒ्เคฒेเค–เคจीเคฏ เคช्เคฐเค—เคคि เค•ी เคนै। เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•ी เคถिเคฒ्เคช-เค•เคฒा  เคจे เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคฐाเคœเคธ्เคต เคฎें เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค• เคนिเคธ्เคธेเคฆाเคฐी เค•ा เคฏोเค—เคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เค…เคฒाเคตा เค…เคชเคจे เค•ाเคฐीเค—เคฐों เค•ी เคจिเคชुเคฃเคคा เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคชूเคฐे เคตिเคถ्เคตเคญเคฐ เคฎें เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคงि เคญी เคชाเคจे เคฒเค—ी เคนै। เคฒเค•เฅœी เคชเคฐ เคจเค•्เค•ाเคถी เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ, เคฌांเคธ เค•ी เคฌเคจी เคตเคธ्เคคुเคं/เคซเคฐ्เคจीเคšเคฐ, เค•ांเคธा เคงाเคคु เคธे เคฌเคจे เคถिเคฒ्เคช, เคฎृเคฆुเคญांเคก เค•ी เคฎूเคฐ्เคค्เคคिเคฏां, เคœเคจเคœाเคคि เคฒोเค—ों เค•े เค†เคญूเคทเคฃ, เคชेंเคŸिंเค— เค”เคฐ เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे เคฌเคจी เคตเคธ्เคคुเคं เคฐाเคœ्เคฏ เค•ी เค•ुเค› เคตिเคถेเคทเคคाเคं เคนैं। เคตिเคถ्เคตเคธเคจीเคฏ เคนเคธ्เคคเคถिเคฒ्เคช เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เค•िเคธी เค…เคจ्เคฏ เคคเคค्เคต เค•ी เคญांเคคि เคชीเฅिเคฏों เคคเค• เคšเคฒเคคा เคฐเคนเคคा เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคถिเคฒ्เคช-เค•เคฒा เค•ी เค“เคœเคธ्เคตिเคคा เคฌीเคคे เค…เคจ्เคคเคนीเคจ เค•ाเคฒเค–ंเคก เค”เคฐ เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เคช्เคฐเคญाเคตों เค•े เคฌीเคš เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เค•ो เคฆเคฐ्เคถाเคคी เคนै। เคšूंเค•ि เคจเคธ्เคฒीเคฏ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคชाเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเค•ी เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•े เค…เคธीเคฎिเคค เคคौเคฐ-เคคเคฐीเค•ों เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคी เคนै, เคœเคฌเค•ि เค‰เคจเค•े เค…เคจ्เคฆเคฐ เคช्เคฐเค•ृเคคि เค•ी เคฎौเคจ เคญเคต्เคฏเคคा เค•ी เคธเคนเคœ เคตृเคค्เคคि เคเคฒเค•เคคी เคนै। เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•ी เคตिเคชुเคฒเคคा  เคจे เค…เคชเคจी เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคธूเค•्เคท्เคฎเคคा เค•े เคธाเคฅ เค‰เคจ เคถिเคฒ्เคชเค•ाเคฐों เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจाเคถीเคฒเคคा เคชเคฐ เค…เคฎिเคŸ เค›ाเคช เค›ोเฅœी เคนै। เคธเคญी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธाเคงเคจों เค•ी เค…เคงिเค•เคคเคฎ เค•्เคทเคฎเคคा เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै, เคชเคค्เคฅเคฐों เค•ो เคคเคฐाเคถเค•เคฐ เคเค• เคชเคฐिเคท्เค•ृเคค เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เค…ंเคœाเคฎ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै เคœो เคชीเฅिเคฏों เค•े เคฒिเค เคช्เคฐेเคฐเคฃा เค•ा เคธ्เคฐोเคค เคฌเคจा เคนुเค† เคนै। เคฆैเคจिเค• เค‰เคชเคฏोเค— เค•ी เคฒเค—เคญเค— เคธाเคฐी เคตเคธ्เคคुเคं เค…เคชเคจे เคฎूเคฒ เคธे เคนเคŸเค•เคฐ เคฎเคนाเคจ เคธौंเคฆเคฐ्เคฏเคชเคฐเค• เคฎूเคฒ्เคฏ เค•ा เคเคนเคธाเคธ เค•เคฐाเคจे เคตाเคฒी เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฌเคฆเคฒ เค—เคˆ เคนै। เค‡เคธเค•े เคชเคฐिเคฃाเคฎเคธ्เคตเคฐूเคช, เคเค• เคธ्เคตเคฆेเคถी เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนुเค† เคนै เคœिเคธเค•ी เคธंเค•เคฒ्เคชเคจा เคคो เคธเคฐเคฒ เคนै เค•िเคจ्เคคु เคต्เคฏเคตเคนाเคฐिเค• เคคौเคฐ เคชเคฐ เคตे เค•ाเคซी เคชเคฐिเคท्เค•ृเคค เคนैं। เคฏเคน เคšीเคœ เค…เคจ्เคฏ เค•िเคธी เค•ृเคคि เคฎें เค‡เคคเคจी เคธ्เคชเคท्เคŸ เคคौเคฐ เคชเคฐ เคชเคฐिเคฒเค•्เคทिเคค เคจเคนीं เคนोเคคी เคนै, เคœिเคคเคจी เค•ि เค‰เคจเคฒोเค—ों เค•े เค—ृเคน เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคฆिเค–เคคी เคนै। เค˜เคฐ เค•े เค†เคธ-เคชाเคธ เคฌांเคธ เค•ी เคฌเคค्เคคिเคฏों เคธे เคฌाเฅœ เค–เฅœी เค•ी เคœाเคคी เคนै। เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคธुเค…เคฐเคฌाเคกे़ เค”เคฐ เคฎुเคฐ्เค—ी เคฆเคฐเคฌे เคฌเคจाเค เคœाเคคे เคนैं। เค‰เคจ เคฒोเค—ों เค•े เค˜เคฐ เคฎिเคŸ्เคŸी, เคฒเค•เฅœी, เคฌांเคธ เค”เคฐ เคชुเค†เคฒ เคธे เคฌเคจाเค เคœाเคคे เคนैं, เคฏे เคธाเคฐी เคธाเคฎเค—्เคฐी เค‰เคธी เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคे เคนैं เค”เคฐ เค‰เคจเค•ा เคจिเคชुเคฃเคคा เคธे เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•े เค†เคฆिเคตाเคธी เค•ौเฅœिเคฏों, เคถीเคถे เค”เคฐ เคฐेเคถे เค•ी เคธเคนाเคฏเคคा เคธे เคฐोเคšเค• เคตเคธ्เคคुเค“ं เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคคे เคนैं เคœो เค†เคงुเคจिเค• เค˜เคฐों เค•े เคธเคœाเคจे เค•े เค•ाเคฎ เค†เคคे เคนैं। เคคोเคฐเคฃ, เคฆเคฐเคตाเคœों เคชเคฐ เคฒเคŸเค•ाเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เคธเคœाเคตเคŸी เคธाเคฎाเคจ, เคฒเคŸเค•ाเคˆ เคœाเคจे เคตाเคฒी เคšเคŸाเค‡เคฏां, เคฌเค•्เคธे, เคฌเคฐเคคเคจ เคฐเค–เคจे เคตाเคฒे เคŸोเค•เคฐे, เคฌिเค›ाเคˆ เคœाเคจे เคตाเคฒी  เคšเคŸाเค‡เคฏां, เคœाเคฒी เคฅैเคฒे เค”เคฐ เคคौเคฒिเค เคคเคฅा เคฌเคนुเคค เคธाเคฐे เค‰เคชเคฏोเค—ी เคถिเคฒ्เคชเค•ृเคคिเคฏां เคœो เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•े เคฆเคฒเคฆเคฒ เคฎें เคฒเคนเคฐाเคคे เคธเคฐเค•ंเคกों เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เค†เค‡เคตเคฐी เคธीเคธเคฒ เค•े เคฐेเคถे เคธे เคฌुเคจी เคœाเคคी เคนै, เคฌिเค•्เคฐी เค•े เคธाเคงเคจ เคนै।

เคงोเค•เคฐा เคถिเคฒ्เคช

เค•ांเคธ्เคฏ เคงाเคคु เคถिเคฒ्เคช เคงाเคคु เค•े เคขाเคฒเคจे เค•ी เคช्เคฐाเคšीเคจเคคเคฎ เคœ्เคžाเคค เคตिเคงिเคฏों เคฎें เคธे เคเค• เคนै। เคงोเค•เคฐा เคตเคธ्เคคुเค“ं เค”เคฐ เค†เค•ृเคคिเคฏों เคธे เคฎिเคฒเคคे-เคœुเคฒเคคे เคงाเคคु เคธे เคฌเคจे เคŸुเค•เฅœे เคนเฅœเคช्เคชा เค”เคฐ เคฎोเคนเคจเคœोเคฆเฅœो เคฎें เคฎिเคฒे เคนैं เคœिเคธเคธे เค‡เคธ เคตिเคถ्เคตाเคธ เค•ो เคฌเคฒ เคฎिเคฒเคคा เคนै เค•ि เคฏเคน เคถिเคฒ्เคช- เค•เคฒा เคธंเคญเคตเคคः เคช्เคฐाเค—ैเคคिเคนाเคธिเค• เค•ाเคฒ เคธे เคšเคฒी เค† เคฐเคนी เคนै। เค†เคœ เคฏเคน เคถिเคฒ्เคช เคฒเคฒिเคคเคชुเคฐ, เคฐाเคฏเค—เฅ, เคธเคฐเค—ुเคœा เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐों เคคเคฅा เคธเคฌเคธे เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฐूเคช เคฎें เคฌเคธ्เคคเคฐ เคฎें เคต्เคฏाเคชเค• เคคौเคฐ เคชเคฐ เคšเคฒเคจ เคฎें เคนै। เคงोเค•เคฐा เคธे เคฎुเค–्เคฏ เค†เคถเคฏ, เคฒॉเคธ्เคŸ เคตॉเค•्เคธ เคคเค•เคจीเค• เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเค•े เค•ांเคธ्เคฏ เคงाเคคु เคฏा เคชीเคคเคฒ เค•ो เฅाเคฒे เคœाเคจे เคธे เคนैं। เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•ा เค—เฅเคตा เคธเคฎुเคฆाเคฏ เค‡เคธ เคถिเคฒ्เคช-เค•เคฒा เคธे เคœुเฅœा เคนुเค† เคนै। เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคต्เคฏुเคค्เคชเคค्เคคिเคถाเคธ्เคค्เคฐ (เคเคŸीเคฎाเค‡เคฒॉเคœी) เคฎें เค—เฅเคตा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนै ‘เค†เค•ाเคฐ เค—เฅเคจा เคฏा เคธृเคœเคจ เค•เคฐเคจा।’ เค—เคขเคตा เคฆ्เคตाเคฐा เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เค‰เคชเคฏोเค— เค•े เคฒिเค เคฌเคนुเคค เคธाเคฐे เค‰เคค्เคชाเคฆ เคคैเคฏाเคฐ เค•िเค เคœाเคคे เคนैं, เคœैเคธे เคธ्เคฅाเคจीเคฏ เคฆेเคตी-เคฆेเคตเคคाเค“ं เค•ी เคฎूเคฐ्เคคिเคฏां, เคฌเคฐ्เคคเคจ เค”เคฐ เค†เคญूเคทเคฃ। เคชाเคฐเคฎ्เคชเคฐिเค• เคฒॉเคธ्เคŸ เคตॉเค•्เคธ เคคเค•เคจीเค• เคœเคจเคœाเคคीเคฏ เคชृเคท्เค เคญूเคฎि เคฎें เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เค•िเค เคœाเคจे เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคธเคฐเคฒ เค”เคฐ เค†เคฆเคฐ्เคถ เคคเค•เคจीเค• เคนै। เคถिเคฒ्เคชเค•ाเคฐ เคšिเค•เคจी เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे เคคैเคฏाเคฐ เค†เค•ृเคคि เค•ो เคฎोเคฎ เค•े เคชเคคเคฒे เคงाเค—े เคธे เคฒเคชेเคŸเคคा เคนै เคซिเคฐ เคฆीเคฎเค• เค•ी เคฌांเคฌी เคธे เคฒाเคฏी เค—เคฏी เคšिเค•เคจी เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ा เคฎोเคŸा เค˜ोเคฒ เค‰เคธเคชเคฐ เคšเฅाเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธे เคธुเค–ाเคฏा เคœाเคคा เคนै, เค‡เคธ เคฆौเคฐाเคจ เคฎोเคฎ เค•े เคชिเค˜เคฒเคจे เค•े เคฒिเค เค›ोเคŸी เคธी เคธुเคฐाเค– เค›ोเฅœ เคฆी เคœाเคคी เคนै। เค†เค•ृเคคि เคคเคฅा เค˜ोเคฒ เค•े เคธ्เคคเคฐ เค•े เคฌीเคš เคชैเคฆा เคนुเค เค–ाเคฒी เคธ्เคฅाเคจ เค•ो เคชिเค˜เคฒे เคงाเคคु เคธे เคญเคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै, เคซिเคฐ เค‰เคธे เค ंเคกा เคนोเคจे เคคเคฅा เค ोเคธ เค†เค•ाเคฐ เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค›ोเฅœ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคšिเค•เคจी เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ी เคฌाเคนเคฐी เคชเคฐเคค เค•ो เคคोเฅœ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค…ंเคคिเคฎ เคฐूเคช เคธे เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคฎूเคฐ्เคคिเคฏां เคคैเคฏाเคฐ เคนो เคœाเคคी เคนै। เคฏเคน เคชूเคฐी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคธเคฐเคฒ เคฆिเค–เคคी เคนै, เคชเคฐเคจ्เคคु เค‡เคธเคฎें เค…เคค्เคฏเคงिเค• เค•ुเคถเคฒเคคा เค”เคฐ เคธूเค-เคฌूเค เคฌเคฐเคคเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐเคค เคนोเคคी เคนै। เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เค–ाเคฒी เคธ्เคฅाเคจों เค•े เคฌीเคš เคชिเค˜เคฒे เคงाเคคु เค•ो เคเค• เคธเคฎाเคจ เคฐूเคช เคฎें เคซैเคฒเคจा เคšाเคนिเค เค”เคฐ เคฎोเคฎ เค•ा เคธ्เคฅाเคจ เคฒेเคจा เคšाเคนिเค เคคเคฅा เค‡เคธ เคฆौเคฐाเคจ เค•ोเคˆ เคฌुเคฒเคฌुเคฒा เคจ เคฌเคจเคจे เคชाเคฏे เคฏा เค•ोเคˆ เคธ्เคฅाเคจ เค›ुเคŸ เคจ เคœाเค। เคงोเค•เคฐा เคถिเคฒ्เคช เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เค—ाเคฏ เค•ा เค—ोเคฌเคฐ, เคงाเคจ เค•ी เคญूเคธी เค”เคฐ เคฒाเคฒ เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ा เคญी เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै, เค—เฅเคตा เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เคธเคญी เค•เคš्เคšे เคฎाเคฒों เคฎें เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธ्เคฅाเคจ เคฎเคงुเคฎเค•्เค–ी เค•े เคฎोเคฎ เค•ा เคนै। เคถिเคฒ्เคชเค•ृเคคिเคฏां เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค†เค•ृเคคि เคฌเคจाเคจे เค•े เค…เคฒाเคตा เค‰เคธे เคธเคœाเคจे เคฎें เคฎोเคฎ เค•े เคคाเคฐों เค”เคฐ เคŸुเค•เฅœों เค•ा เคญी เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค‡เคธเคฒिเค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธเคฎें เคช्เคฒाเคธ्เคŸिเค• เค•े เค•ाเคซी เค…ंเคถ เคนोเคคे เคนैं เคคเคฅा เค‡เคธเค•े เค…เคจ्เคฆเคฐ เคฒเคšीเคฒाเคชเคจ เคนोเคคा เคนै เคœिเคธเคธे เคถिเคฒ्เคชเค•ाเคฐ เค•ो เค…เคธ्เคฅाเคฏी เค•िเคจ्เคคु เคธเคถเค•्เคค เค”เคฐ เคฆुเคฐूเคน เคช्เคฐाเคฐूเคช เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เคฎें เคฎเคฆเคฆ เคฎिเคฒเคคी เคนै।

เคฒॉเคธ्เคŸ เคตॉเค•्เคธ เคขाเคฒเคจे เค•े เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ (เค‡เคธे เค•ाเคชเคฐเคชเคฐเคก्เคฏू เค•े เคจाเคฎ เคธे เคญी เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै) เคชूเคฐे เคตिเคถ्เคต เคฎें เคฎिเคฒเคคे เคนैं, เคฒेเค•िเคจ เคฒเคš्เค›ेเคฆाเคฐ เคงाเค—ा เคคเค•เคจीเค• เคฌเคธ्เคคเคฐ เคฎें เคนी เค‰เคชเคฏोเค— เคฎें เคฒाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคชाเคฐंเคชเคฐिเค• เคŸोเค•เคฐे เคธे เค‡เคธ เคถिเคฒ्เคช-เค•เคฒा เค•ी เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เค•ो เค†เคงाเคฐ เคฎिเคฒा। เคŸोเค•เคฐे เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒे เคฐเคธ्เคธी เคฎें เค˜ाเคธ เค•ो เคฒเคชेเคŸ เคฆेเคคे เคนैं, เคซिเคฐ เคฐเคธ्เคธी เค•ो เคฎोเฅœ เค•เคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เค†เค•ाเคฐ เคฆे เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคตเคนी เคคเค•เคจीเค• เคฌाเคฆ เคฎें เคงाเคคु เคถिเคฒ्เคช-เค•เคฒा เคฎें เค…เคชเคจा เคฒी เค—เคฏी, เค•्เคฏोंเค•ि เคจिเคตाเคธी เคงाเคคु เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคจे เคธे เคฌเคนुเคค เคชเคนเคฒे เคธे เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เค‰เคค्เคชाเคฆों เค•ा เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐ เคฐเคนे เคฅे। เคงाเคคु เค•े เคฌเคจे เคชाเคฏเคฒों เคœिเคธเคฎें เคŸोเค•เคฐी เคฎें เคฆिเค–เคจे เคตाเคฒे เคฆाเคจे เค•े เคธเคฎाเคจ เคกिเคœाเค‡เคจ เคฌเคจे เคนुเค เคนोเคคे เคนैं เค”เคฐ เค–เคชเคšी เคธे เคฌเคจी เคธुเคจ्เคฆเคฐ-เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคŸोเค•เคฐिเคฏां เคญी เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•ी เค•เคนाเคจी เค•เคนเคคे เคนैं।

เคฒौเคน เคถिเคฒ्เคช

เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•ी เคงाเคคु เค•ी เคฌเคจी เคถिเคฒ्เคช เค•ृเคคिเคฏों เค”เคฐ เค†เค•ृเคคिเคฏों เค•ा เค—เคนเคฐा เคฐंเค— เค‰เคธเค•े เค…เคชเคจे เคนी เคฒोเค—ों เค•ी เค›ाเคช เค•ा เคเคนเคธाเคธ เค•เคฐाเคคा เคนै। เคฆोเคจों เคฎें เคฐूเค–ाเคชเคจ เคฒेเค•िเคจ เค‰เคจเค•े เค…เคจ्เคฆเคฐ เคเค• เค†เคกंเคฌเคฐเคนीเคจ เคฒाเคฒिเคค्เคฏ เค”เคฐ เค—เคฐिเคฎा เค•ा เคญाเคต เค…ंเคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคฐเคนเคคा เคนै। เค†เคฆिเคตाเคธी เคฒोเค—ों เคฎें เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•े เคช्เคฐเคคि เคเค• เคธเคนเคœ เค†เคฆเคฐ เคญाเคต เคฎौเคœूเคฆ เคฐเคนเคคा เคนै เค”เคฐ เคตเคน เค‡เคธ เคฌाเคค เคธे เคฆृเคท्เคŸिเค—ोเคšเคฐ เคนोเคคा เคนै เค•ि เค‡เคธ เคถिเคฒ्เคช เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เค•เคš्เคšे เคฎाเคฒ เคฎें เคช्เคฐเคฎुเค–เคคौเคฐ เคชเคฐ เคฒोเคนे เค•ा เค›ीเคœเคจ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคšेเคฐांเค—เคฆुเค—เฅœी เค•ा เค–ाเคจ เค‡เคธเค•े เค†เคชूเคฐ्เคคि เค•ा เคธाเคงเคจ เคนै। เค‡เคธ เคถिเคฒ्เคช เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ी เคตिเคงि เคธเคฐเคฒ เค•िเคจ्เคคु เคช्เคฐเคญाเคตเคถाเคฒी เคนै। เคญเคŸ्เคŸिเคฏों เค•े เค…เคจ्เคฆเคฐ เคงाเคคु เค•ो เคชीเคŸ-เคชीเคŸ เค•เคฐ เคฒเคšीเคฒा เคฌเคจाเคฏा เคœाเคคा  เคนै เค”เคฐ เคซिเคฐ เคฌเคฎเคฐ เค”เคฐ เคธเคฐเคธी เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเค•े เคซिเคฐ เค‡เคธे เคธाเคตเคงाเคจी เคชूเคฐ्เคตเค• เค†เค•ाเคฐ เคฆे เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธ เคถिเคฒ्เคช -เค•เคฒा เค•ी เค•ाเคฐीเค—เคฐी เค‡เคธ เคคเคฅ्เคฏ เคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนोเคคी เคนै เค•ि เค‰เคค्เคชाเคฆों เคฎें เค•เคนीं เคญी เคœोเฅœ เคจเคœเคฐ เคจเคนीं เค†เคคा เคนै। เค‰เคค्เคชाเคฆ เค•े เคคैเคฏाเคฐ เคนो เคœाเคจे เคชเคฐ เค‡เคธเค•ी เคšเคฎเค• เคฌเฅाเคจे เค•े เคฒिเค เค‡เคธเคฎें เคตाเคฐ्เคจिเคถ เค•ी เค•ोเคŸिंเค— เคฒเค—ाเคˆ เคœाเคคी เคนै। เคฒैเคฎ्เคช, เคฎोเคฎเคฌเคค्เคคी เคธ्เคŸैंเคก, เคธंเค—ीเคคเค•ाเคฐों เค•ी เคฎूเคฐ्เคค्เคคिเคฏां, เคถेเคฐों, เคฌเคจ्เคฆเคฐों เค”เคฐ เคนिเคฐเคฃ เค•ी เค†เค•ृเคคि เคตाเคฒे เค–िเคฒौเคจे, เคฆेเคตी-เคฆेเคตเคคाเค“ं เค•ी เคฎूเคฐ्เคค्เคคिเคฏां เค”เคฐ เค…เคจ्เคฏ เค†เค•ृเคคिเคฏां เคคเคฅा เคाเคฐी เค”เคฐ เคฒाเคฎเคจ เคฆीเคฏा เคœैเคธे เค•เคฐ्เคฎเค•ांเคก เค•ी เคตเคธ्เคคुเคं เค‡เคจ เค‰เคค्เคชाเคฆों เค•ी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เค†เคคे เคนैं। เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•े เค•ांंเคกाเค—ांเคต, เค—ुเคจाเค—ांเคต เค”เคฐ เค‰เคฎाเคฐเค—ांเคต เค‡เคธ เคถिเคฒ्เคช เค•े เคช्เคฐเคฎुเค– เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคนैं।เคชเค•्เค•ी เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ी เคฎूเคฐ्เคค्เคคिเคฏां

เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ी เคฎूเคฐ्เคค्เคคि เคฌเคจाเคจे เค•ी เค•เคฒा เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•ी เค•เคฒाเคค्เคฎเค• เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เค‰เคค्เคชเคค्เคคि เค•ी เคช्เคฐाเคฐंเคญिเค• เคฌिเคจ्เคฆु เคนै। เคฏเคนां เค•े เคตเคจों เค•े เค…เคจ्เคฆเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคฒเค•เฅœिเคฏों เค•ी เคญเคฐเคฎाเคฐ เคนोเคจे เคคเคฅा เคงाเคคु เค…เคฏเคธ्เค•ों เคธे เคญเคฐเคชूเคฐ เคนोเคจे เค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคฎृเคฆु เคฎिเคŸ्เคŸी เคธे เคฌเคจाเคˆ เค—เคˆ เคค्เคฐिเค†เคฏाเคฎी เค†เค•ृเคคिเคฏों เคธे เคฎाเคจเคต เค”เคฐ เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เค•े เคฌीเคš เคธเคฎเคจ्เคตเคฏ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคœเคฐूเคฐी เคฒเคฒเค• เคฆिเค–ाเคˆ เคชเฅœเคคी เคนै। เคชเค•्เค•ी เคฎिเคŸ्เคŸी เค•े เคฌเคฐ्เคคเคจ เค…เคชเคจी เคญौเคคिเค• เค†เค•ृเคคि เคธे เค•เคนीं เค…เคงिเค• เค—เคนเคฐे เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เค›เคค्เคคीเคธเค—เฅ เค•े เคœเคจเคœाเคคि เคฒोเค—ों เคฆ्เคตाเคฐा เคคैเคฏाเคฐ เค•िเค เคœाเคจे เคตाเคฒे เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคนเคธ्เคคเคถिเคฒ्เคชों เค•ी เคชเคฐเคฎ्เคชเคฐा เค•ा เคฌเค–ाเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं। เคชเค•्เค•ी เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ी เคถिเคฒ्เคชเค•ृเคคिเคฏां เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคœเคฐूเคฐी เคตिเคถेเคทเคœ्เคžเคคा เค”เคฐ เคจिเคชुเคฃเคคा เค•ुเคฎ्เคนाเคฐ เคธเคฎुเคฆाเคฏ เค•ी เคเค• เคชीเคข़ी เคธे เคฆूเคธเคฐी เคชीเฅी เคฎें เคชเคนुंเคšเคคी เคฐเคนी เคนै। เค•ुเคฎ्เคนाเคฐों เค•े เค•เคš्เคšे เคฎाเคฒ เค•ा เคธ्เคฐोเคค เค‡เคจ्เคฆ्เคฐाเคตเคคी เคจเคฆी เคนै। เคจเคฆी เค•े เคŠเคชเคฐी เคญाเค— เค•ी เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เคฌเคฐเคคเคจ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒे เคšाเค• เค”เคฐ เคฒเค•เฅœी เค•े เคฌเคจे เคธ्เคชเคคुเคฒा เคœैเคธे เคช्เคฐाเคฐंเคญिเค• เค”เคœाเคฐों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคถिเคฒ्เคชเค•ृเคคिเคฏां เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคจे เคฎें เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคงीเคฎी เค†ंเคšों เคชเคฐ เค•เคˆ เค˜ंเคŸे เคคเค• เคชเค•ाเคจे เคธे เค‡เคจ เค•ृเคคिเคฏों เคฎें เคฎเคœเคฌूเคคी เค† เคœाเคคी เคนै। เค…เคจ्เคค เคฎें เค‰เคจ เค•ृเคคिเคฏों เคชเคฐ เคจเคฆी เค•ी เค—เคนเคฐाเคˆ เคธे เคฒाเคฏी เคฎिเคŸ्เคŸी เค•ा เค˜ोเคฒ เคšเฅाเคฏा เคœाเคคा เคนै เคœिเคธเคธे เค•ृเคคिเคฏों เคฎें เคฒाเคฒिเคฎाเคชूเคฐ्เคฃ เค—ेเคฐूเค† เคฐंเค— เคšเฅ เคœाเคคा เคนै। เค•ुเคฎ्เคนाเคฐ เคธुเคจ्เคฆเคฐ-เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคฎเคŸเค•ा, เคนंเคกिเคฏा เค”เคฐ เคฆीเคฏे เค—เฅเคคे เคนैं। เคนाเคฅिเคฏों, เค˜ोเฅœों, เคธांเคกों เคœैเคธे เคœाเคจเคตเคฐों เค•ी เค†เค•ृเคคिเคฏों เค•े เค•เคฐ्เคฎเค•ांเคกी เคธ्เคตเคฐूเคช เคคเคฅा เคฎिเคŸ्เคŸी เค•े เคฎाเคธ्เค• เค‡เคธ เคถिเคฒ्เคช-เค•เคฒा เค•ी เคช्เคฐเคฎुเค– เคตเคธ्เคคुเค“ं เคฎें เคธे เคนैं। เคธुเคฐाเคนी เค”เคฐ เคตिเค• เคฒैเคฎ्เคช เคฌเคจाเคจे เคฎें เคธ्เคตเคฆेเคถी เคช्เคฐौเคฆ्เคฏोเค—िเค•ी เค•ा เคตृเคนเคค เคชเคฐिเคท्เค•ृเคค เคฐूเคช เค”เคฐ เคจिเคชुเคฃเคคा เคเคฒเค•เคคी เคนै। เค†เคงुเคจिเค• เคœीเคตเคจ เค•ी เคœเคฐूเคฐเคคों เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เคคे เคนुเค เคชेเคจ เคนोเคฒ्เคกเคฐ, เคฒैเคฎ्เคช เค”เคฐ เคชेเคชเคฐเคตेเคŸ เค†เคฆि เคœैเคธी เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เคตเคธ्เคคुเคं เคญी เคฌเคจाเคˆ เคœाเคคी เคนैं।

เค•ाเคท्เค  เคถिเคฒ्เคช-เค•เคฒा

เคฌเคธ्เคคเคฐ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคถीเคถเคฎ เค”เคฐ เคถिเคตเคจी เคŸीเค• เค•े เคญाเคฐी เคตเคจ เคชाเค เคœाเคคे เคนैं। เคช्เคฐाเคฐंเคญ เคฎें, เค†เคฆिเคตाเคธी เคœंเค—เคฒ เค•ी เคฒเค•เฅœिเคฏों เค•ा เค‰เคชเคฏोเค— เคˆंเคงเคจ เคœเคฒाเคจे เค”เคฐ เค˜เคฐ เคฌเคจाเคจे เคฎें เค•เคฐเคคे เคฅे। เคธเคฎเคฏ เค—ुเคœเคฐเคจे เค•े เคธाเคฅ เคนी เค‰เคจ เคฒोเค—ों เคจे เคฒเค•เฅœी เคฎें เคจเค•्เค•ाเคถी เค–ोเคฆเคจे เค”เคฐ เค•ाเคท्เค เค•เคฒा เค•े เคชเคฐिเคท्เค•ृเคค เคฐूเคช เค•ो เคธीเค– เคฒिเคฏा, เคœिเคธเคธे เค‰เคจเค•े เคฌीเคš เค‡เคธ เคถिเคฒ्เคช-เค•เคฒा เคฎें เคจिเคชुเคฃ เคฌเฅเคˆ เคธเคฎुเคฆाเคฏ เค•ा เค…เคญ्เคฏुเคฆเคฏ เคนुเค†। เคซिเคฐ เคฌเฅเคˆ เค•े เคฆो เคธเคฎूเคน – เคเค• เค•ृเคทि เค”เคœाเคฐ เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒे เคคเคฅा เคฆूเคธเคฐे เคธเคœाเคตเคŸी เค”เคฐ เค•ुเคฒ เคšिंเคนों เค•े เคธ्เคคंเคญ (เคŸोเคŸเคฎिเค• เคชिเคฒเคฐ) เค†เคฆि เคฌเคจाเคจे เคตाเคฒे เคฌเคจ เค—เค। เค‰เคจ เคฒोเค—ों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฒเค•เฅœी เคฏा เคฌांเคธ เค•े เคฌเคจे เคธเคฐเคฒ เค”เคœाเคฐों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคตृเค•्เคทों เคธे เค›ाเคฒ เค‰เคคाเคฐเคจे เคคเคฅा เคฒเค•เฅœी เค•े เคธเคคเคน เค•ो เคšिเค•เคจा เค•เคฐเคจे เค•े เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เค•ांเคธ เค•ो เคฒเค—ाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคฒเค•เฅœी เคธे เค›ाเคฒ เค‰เคคाเคฐเคจे, เค‰เคธเค•ी เคฐเค—เฅœाเคˆ เค•เคฐเคจे เคคเคฅा เค‰เคธे เค†เค•ाเคฐ เคฆेเคจे เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคนो เคœाเคจे เค•े เคฌाเคฆ เคชोเคน เคชिเคธेเคฒ เค”เคฐ เค›ोเคŸे-เค›ोเคŸे เคธाเคฒा เคชोเคน เค•ा เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค›ोเคŸुเคฒ เคเคธा เคธ्เคฅाเคจ เคนै เคœเคนां  เคฌเฅเคˆ เค•ी เคถिเคฒ्เคชเค•เคฒा เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคी เคนै। เคฎुเคฐिเคฏा เคœเคนां เคฏुเคตा เคตिเคถ्เคฐाเคฎ เค•เคฐเคคे เคนैं เค”เคฐ เคฒเค•เฅœी เค•े เคจเค•्เค•ाเคถीเคฆाเคฐ เคชाเค  เคœिเคธे เค•ुเคคुเค…เคฒ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै, เคชเคฐ เค‰เคจ เคฒोเค—ों เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคจृเคค्เคฏ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคคเคฅा เคจृเคค्เคฏ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคฌเคœाเคฏे เคœाเคจे เคตाเคฒे เคก्เคฐเคฎ เคญी เคฒเค•เฅœी เค•े เคฌเคจे เคนोเคคे เคนैं। เค†เคœ เคญी เคฒเฅœเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•ो เค…เคชเคจे เคช्เคฏाเคฐ เค•े เค‰เคชเคนाเคฐ เคธ्เคตเคฐूเคช เคฒเค•เฅœी เค•ी เคจเค•्เค•ाเคถीเคฆाเคฐ เค•ंเค˜ी เคญेंเคŸ เค•ी เคœाเคคी เคนै। เค˜ोเคŸुเคฒ เค•े เค†เคจเคจ्เคฆเคฆाเคฏเค• เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เค‰เคธเค•े เคฆเคฐเคตाเคœों เค”เคฐ เค–ंเคญों เคชเคฐ เค†เคจเคจ्เคฆเคฆाเคฏเค• เคฎुเคฆ्เคฐा เคฎें เค†เคฒिंเค—เคจเคฌเคฆ्เคง เคœोเฅœिเคฏों เค•ी เคช्เคฐेเคฎเคฎเคฏी เค†เค•ृเคคिเคฏां เค–ुเคฆी เคนोเคคी เคนै। เค‡เคธเค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เค•ंเค˜ी, เคธूเคฐเคœ เค”เคฐ เคšเคจ्เคฆ्เคฐเคฎा, เคซूเคฒों เค”เคฐ เคœ्เคฏाเคฎिเคคि เค†เค•ाเคฐ เคญी เค‰เคจ เคชเคฐ เค–ुเคฆे เคนोเคคे เคนैं। เค‰เคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เค•े เค›เคคें, เคฆเคฐเคตाเคœे เค”เคฐ เคฒेंเคŸเคฒ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคฒเค•เฅœिเคฏों เค•े เคฌเคจे เคนोเคคे เคนैं, เคœो เคฌเฅœे เคนी เคธुเคจ्เคฆเคฐ เค”เคฐ เค†เค•เคฐ्เคทเค• เคฆिเค–เคคे เคนैं। เคถिเคฒ्เคชเค•ाเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคธुเค—ंเคงिเคค เคฒเค•เฅœिเคฏों เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเค•े เคฌांเคธुเคฐी, เคฎाเคธ्เค• เค”เคฐ เคฎूเคฐ्เคค्เคคिเคฏां เคญी เคฌเคจाเคคे เคนैं।

            เค•เคฒा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ 

เค•เคฒा เคถเคฌ्เคฆ 'เค•เคฒ' เคงाเคคु เคธे เคฌเคจा เคนैं। เค•เคฒा เค•ा เคถเคฌ्เคฆिเค• เค…เคฐ्เคฅ เคนैं, เคœो เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคฏाเคจि เคœो เค†เคจंเคฆ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคी เคนो เค…เคฅเคตा เคœिเคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคธुเคจ्เคฆเคฐเคคा เค†เคคी เคนैं, เคตเคนी เค•เคฒा เคนैं। เค•เคฒा เคธे เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฐेเค–ा เค†เค•ृเคคि, เคฐंเค—, เคคाเคฒ เคคเคฅा เคถเคฌ्เคฆ, เคœैเคธे-- เคฐेเค–ाเคšिเคค्เคฐ, เคฐंเคœเคจเค•เคฒा, เคฎूเคฐ्เคคिเค•เคฒा, เคจृเคค्เคฏ, เคธंเค—ीเคค, เค•เคตिเคคा เคเคตं เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎाเคจเคต เค•ी เคช्เคฐเคตृเคค्เคคिเคฏों เค•ा เคฌाเคนाเคฐी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนैं। 

เค•เคฒा เคจ เคœ्เคžाเคจ เคนैं, เคจ เคถिเคฒ्เคช เคนैं, เคจ เคนी เคตिเคฆ्เคฏा เคนैं, เคฌเคฒ्เค•ि เคœिเคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคนเคฎाเคฐी เค†เคค्เคฎ เคชเคฐเคฎाเคจเคจ्เคฆ เค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคคी เคนैं, เคตเคนी เค•เคฒा เคนैं। เค•ुเค› เคฒोเค— เค•เคฒा เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ 'เคธुเคจ्เคฆเคฐ' 'เค•ोเคฎเคฒ' 'เคฎเคงुเคฐ' เคฏा 'เคธुเค–' เคฒाเคจे เคตाเคฒा เคฎाเคจเคคे เคนैं। เค•ुเค› เค‡เคธे 'เค•เคฒ्' เคงाเคคु เค…เคฐ्เคฅाเคค् (เคถเคฌ्เคฆ เค•เคฐเคจा, เค—ाเคจा-เคฌเคœเคจा,  เค—िเคจเคจा เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคฎाเคจเคคे เคนैं। เค•ुเค› เค…เคจ्เคฏ เคฒोเค— เค‡เคธे 'เค•เคก्' เคงाเคคु (เคฎเคฆเคฎเคธ्เคค เค•เคฐเคจा, เคช्เคฐเคธเคจ्เคจ เค•เคฐเคจा เคธे เคœोเคก़เคจे เค•े เคชเค•्เคท เคฎें เคนैं। 

เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคฆेเค–े เคคो เค•เคฒा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคเค• เคเคธी เค•เคฒाเคค्เคฎเค• เคถिเคฒ्เคช เคฏा เค•ौเคถเคฒ เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคธे เคฏुเค•्เคค เค…เคจुเคญूเคคि เคธे เคนैं เคœो เคธृเคœเคจाเคค्เคฎเค•, เคธुเคจ्เคฆเคฐ เคเคตं เคธुเค– เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เคนो, เคตเคนी เค•เคฒा เคนैं।

เค•เคฒा เค•ी เคชเคฐिเคญाเคทा

เคตिเคญिเคจ्เคจ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎเคฏ-เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เค•เคฒा เค•ी เค…เคจेเค• เคชเคฐिเคญाเคทाเคฏें เคฆी เค—เคˆ เคนैं। เค‰เคจเคฎें เคธे เค•ुเค› เคฎुเค–्เคฏ เคชเคฐिเคญाเคทाเคं เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคนैं-- 

เคเค• เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เค‰เค•्เคคि เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เคช्เคฐाเคฃ เคคเคค्เคต 'เคฐเคธ' เคธे เคชเคฐिเคชूเคฐ्เคฃ เคฐเคšเคจा เคนी เค•เคฒा เคนैं।" 

เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ाँเคงी เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เค•เคฒा เค†เคค्เคฎा เค•ा เคˆเคถ्เคตเคฐीเคฏ เคธंเค—ीเคค เคนैं।" 

เคฐเคตीเคจ्เคฆ्เคฐเคจाเคฅ เคŸैเค—ोเคฐ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เค•เคฒा เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธ्เคตเคฏं เค…เคชเคจी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เค•เคฐเคคा เคนैं।" 

เคœเคฏเคถंเค•เคฐ เคช्เคฐเคธाเคฆ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคถเค•्เคคि เค•ा เคธंเค•ुเคšिเคค เคฐूเคช เคœो เคนเคฎเค•ो เคญाเคต-เคฌोเคง เค•े เคฒिเคฏे เคฎिเคฒเคคा เคนैं- เค•เคฒा เคนैं।" 

เคกाॅ. เคญोเคฒा เคถंเค•เคฐ เคคिเคตाเคฐी เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เค•เคฒा เคฎें เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคชเคจी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•เคฐเคคा เคนैं।" 

เคซ्เคฐाเคฏเคก เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เค•เคฒा เคฎें เคฎाเคจเคต เค…เคชเคจी เคฆเคฎिเคค เคตाเคธเคจाเค“ं เคคเคฅा เค•ुเคฃ्เค ाเค“ं เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เค•เคฐเคคा เคนैं।" 

เคฐเคธ्เค•िเคจ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เค•เคฒा, เคˆเคถ्เคตเคฐीเคฏ เค•ृเคคि เค•े เคช्เคฐเคคि เคฎाเคจเคต เค•े เค†เคฒाเคฆ เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนैं।" 

เคŸाॅเคฒเคธ्เคŸाเคฏ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เค•เคฒा เคเค• เคฎाเคจเคตीเคฏ เค•्เคฐिเคฏा เคนैं เคœिเคธเคฎें เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคœाเค—เคฐूเค• เค…เคตเคธ्เคฅा เคฎें เคตाเคฆ्เคฏ เคช्เคฐเคคीเค•ों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे, เค…เคชเคจी เค‰เคจ เคญाเคตเคจाเค“ं เค•ो เคœिเคจเคฎें เคตเคน เคœी เคฐเคนा เคนोเคคा เคนैं, เคฆूเคธเคฐों เค•ो เคธंเคšाเคฐिเคค เค•เคฐเคคा เคนै เคคเคฅा เคฆूเคธเคฐे เคต्เคฏเค•्เคคि เคญी เค‰เคจ เคญाเคตเคจाเค“ं เคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนोเคคे เคนैं เคเคตं เค‰เคจเค•ा เค…เคจुเคญเคต เค•เคฐเคคे เคนैं।" 

เคถाเคชेเคจเคนाเคตเคฐ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เคธृเคท्เคŸि เคเค• เคฆिเคต्เคฏ เคฐเคšเคจा เคนै เค”เคฐ เค•เคฒा เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนैं।" 

เคฌेเคจी เคฆीเคคी เค•्เคฐोเคšे เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เค•เคฒा เคตเคนी เคนै เคœैเคธा เคนเคฐ เคเค• เค‰เคธे เคœाเคจเคคा เคนैं।" 

เคเคฐिเคธ्เคŸाเคŸिเคฒ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เค•เคฒा เค…เคจुเค•เคฐเคฃीเคฏ เคนैं।" 

เคช्เคฒेเคŸो เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เค•เคฒा เคธเคค्เคฏ เค•ी เค…เคจुเค•ृเคคि เคนैं।"

เค•เคฒा เค•ी เคตिเคถेเคทเคคाเคं

เค•เคฒा เค•ी เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคตिเคถेเคทเคคाเคं เคนैं-- 

1. เค•เคฒा เคเค• เค•्เคฐिเคฏा เคนैं 

เค•เคฒा เคเค• เค•्เคฐिเคฏा เคนैं, เคœिเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคช्เคฐเค•ृเคคि เคช्เคฐเคคि เค•्เคทเคฃ เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคฐिเคฏाเคं เค•เคฐเคคी เคนैं। เคœैเคธे-- เคšเคจ्เคฆ्เคฐเคฎा เค•ा เค˜เคŸเคจा-เคฌเคข़เคจा, เคซूเคฒो เค•ा เค–िเคฒเคจा, เคธूเคฐ्เคฏ เค•ा เคจिเค•เคฒเคจा, เคฌाเคฆเคฒों เค•ा เคฌเคฐเคธเคจा, เคฌिเคœเคฒी เค•ा เคšเคฎเค•เคจा, เค‡เคจ्เคฆ्เคฐ เคงเคจुเคท เค•ा เคฌเคจเคจा เค†เคฆि। 

เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคฎाเคจเคต เคญी เค…เคจेเค• เค•्เคฐिเคฏाเคँ เค•เคฐเคคा เคนैं เคœिเคจเคฎे เคธे เค•ुเค› เคตिเคถेเคท เค•ाเคฐ्เคฏ เคœो เค•ुเคถเคฒเคคा เคชूเคฐ्เคตเค• เค•िเคฏे เคœाเคคे เคนैं เคฆूเคธเคฐों เค•ो เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं। 

เค‡เคธเค•ा เคธ्เคชเคท्เคŸ เค…เคฐ्เคฅ เคฏเคน เคนुเค† เค•ि เค•เคฒा เคเค• เคต्เคฏाเคชเค• เคถเคฌ्เคฆ เคนै เคœिเคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคช्เคฐเค•ृเคคि เคคเคฅा เคฎाเคจเคต เคœीเคตเคจ เค•े เคตिเคตिเคง เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคนोเคคा เคนैं। เค•िเคจ्เคคु เคช्เคฐเค•ृเคคि เคคो เคˆเคถ्เคตเคฐीเคฏ เค•เคฒा เคนै เคœो เคฎाเคจเคตीเคฏ เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เคธे เคชृเคฅเค• เคนै เคœเคฌเค•ि เคฎाเคจเคต เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฐ्เคฎिเคค เค•เคฒाเคค्เคฎเค• เคตเคธ्เคคु เคฏा เคšिเคค्เคฐ เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•ी เคเค• เคฐเคšเคจा เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนोเคคी เคนैं เคœो เค‰เคธเค•ी เค•เคฒाเคค्เคฎเค•เคคा เค•ो เคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเคคी เคนैं เคคो เค‡เคธ เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เคธे เคฏเคน เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนोเคคा เคนैं เค•ि," เค•เคฒा เคตเคน เคฎाเคจเคตीเคฏ เค•्เคฐिเคฏा เคนै เคœिเคธเค•ा เคตिเคถेเคท เคฒเค•्เคทเคฃ, เคง्เคฏाเคจ เคธे เคฆेเค–เคจा, เค—เคฃเคจा เค…เคฅเคตा เคธंเค•เคฒเคจ, เคฎเคจเคจ, เคšिเคจ्‍เคคเคจ เคเคตं เคธ्เคชเคท्เคŸ เคฐूเคช เคธे เคช्เคฐเค•เคŸ เค•เคฐเคจा เคนैं।"

2. เค•เคฒा เคเค• เคคเค•เคจीเค• เคนैं 

เค•ोเคˆ เคญी เค•เคฒाเค•ृเคคि (เคšाเคนे เคตเคน เคšिเคค्เคฐ เคนो, เคฎूเคฐ्เคคि เคนो เคฏा เค•เคตिเคคा) เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•े เคฒिเคฏे เค‰เคธเค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎे เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคเคตं เค‰เคธ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เคช्เคฐเคฏोเค— เค•ी เคคเค•เคจीเค• เค•ो เคธเคฎเคเคจा เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนैं। เคฌिเคจा เค‰เคธ เคคเค•เคจीเค• เค•ो เคธเคฎเคे เค‰เคธ เค•เคฒाเค•ृเคคि เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคจเคนी เค•िเคฏा เคœा เคธเค•เคคा। เคœिเคคเคจा เคฌेเคนเคคเคฐ เคนเคฎें เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•े เค‡เคธ्เคคेเคฎाเคฒ เค•ी เคคเค•เคจीเค• เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนोเค—ा เค‰เคคเคจी เคนी เค•ुเคถเคฒเคคा เคธे เคนเคฎ เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคชเคฐ เคชाเคฏेंเค—े เค”เคฐ เค‰เคคเคจी เคนी เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เคตเคน เค•เคฒाเค•ृเคคि เคนोเค—ी เคคो เค‡เคธ เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เคธे เคฏเคน เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนोเคคा เคนै เค•ि," เค•เคฒा เคเค• เคตिเคถेเคท เคคเค•เคจीเค•ी เค•्เคฐिเคฏा เคนै เคœिเคธเคฎें เค•เคฒाเค•ृเคคि เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนेเคคु เคช्เคฐเคฏुเค•्เคค เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•ी เคช्เคฐเคฏोเค—เคตिเคงि เค•ो เคธเคฎเคœเคจा เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนैं।"

3. เค•เคฒा เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคถिเคฒ्เคช เคนैं 

เค•िเคธी เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•ो เค•ाเคŸ-เค›ांเคŸเค•เคฐ เคœเคฌ เค•ोเคˆ เคฐूเคช เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนैं เค‰เคธे เคถिเคฒ्เคช เค•เคนเคคे เคนैं। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคตเคน เคšाเคนे เคฎूเคฐ्เคคिเค•เคฒा เคนो เคฏा เคตเคธ्เคคु เคถिเคฒ्เคช, เคงाเคคु เคถिเคฒ्เคช เคนो เคฏा เคตเคธ्เคค्เคฐ เคถिเคฒ्เคช เค…เคฅเคตा เคช्เคฒाเคธ्เคŸिเค• เค†เคฐ्เคŸ เคธเคญी เคถिเคฒ्เคช เค•ी เคถ्เคฐेเคฃी เคฎें เคนी เค†เคคे เคนैं। 

เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนै เค•ि" เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค•เคฒा เค•े เคฒिเคฏे เค•िเคธी เคจ เค•िเคธी เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•ो เค•ाเคŸ-เค›ांเคŸ เค•เคฐ เคฏा เคคเคฐाเคถ เค•เคฐ เคนी เค‰เคธे เค•เคฒाเค•ृเคคि เค•ा เคฐूเคช เคฆिเคฏा เคœा เคธเค•เคคा เคนै। เค•เคฒाเค•ृเคคि เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคนेเคคु เค‰เคธเค•े เคฒिเคฏे เค‰เคชเคฏुเค•्เคค เคธाเคฎเค—्เคฐी เค•ो เค•ाเคŸเคจे-เค›ांเคŸเคจे เคฏा เคคเคฐाเคถเคจे เค•ी เค•्เคฐिเคฏा เคเคตं เค‰เคธเค•ी เค•ुเคถเคฒเคคा เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคนैं।"

4. เค•เคฒा เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค•ौเคถเคฒ เคนै 

เคฏเคน เคธเคฐ्เคตเคตिเคฆिเคค เคนै เค•ि เค•ोเคˆ เคญी เค•ृเคคि เคคเคญी เค•เคฒाเค•ृเคคि เค•เคนी เคœा เคธเค•เคคी เคนै เคœเคฌ เคตเคน เคตिเคถेเคท เค•ौเคถเคฒ เคฆ्เคตाเคฐा เคคैเคฏाเคฐ เค•ी เค—เคˆ เคนो เคคเคฅा เค‰เคธเคฎें เค›เคจ्เคฆ เคฒเคฏाเคค्เคฎเค• เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคนो। 

เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค•ा เค•ौเคถเคฒ เค‰เคธे เค•เคนा เคœाเคคा เคนै เคœिเคธเคฎे เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค•्เคฐिเคฏा, เคถिเคฒ्เคช เคเคตं เคคเค•เคจीเค• เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เค•ृเคคि เค•ो เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเคฏे เค…เคชเคจे เคฎाเคจเคธिเค• เคšिเคจ्เคคเคจ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคจเคตीเคจเคคा เคฒाเคจे เค•े เคฒिเค เค…เคจेเค• เคฏुเค•्เคคिเคฏाँ เค–ोเคœเคคा เคนैं। 

เค‡เคธ เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เคธे เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนै เค•ि," เค•เคฒाเค•ृเคคि เค•ो เคช्เคฐเคญाเคตเคถाเคฒी, เคจเคตीเคจ เคเคตं เค†เค•เคฐ्เคทเค• เคฌเคจाเคจे เคนेเคคु เคฎाเคจเคธिเค• เคšिเคจ्เคคเคจ-เคฎเคจเคจ เคเค• เค…เคจिเคตाเคฐ्เคฏ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนैं।"

5. เค•เคฒा เคเค• เค…เคจुเค•ृเคคि เคนैं 

เค…เคจुเค•ृเคคि เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै-- เคธाเคฆृเคถ्เคฏ। เคฏเคน เคตाเคธ्เคคเคตिเค•เคคा เคนै เค•ि เค•เคฒा เค…เคจुเค•ृเคคि เคฎूเคฒเค• เคนैं। เค•เคฒाเค•ृเคคि เค•ी เคถ्เคฐेเคท्เค เคคा เค•ो เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि," เค•िเคธी เค•เคฒाเค•ृเคคि เค•ी เคถ्เคฐेเคท्เค เคคा เค‡เคธ เคชเคฐ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคी เคนै เค•ि เคฎूเคฒเค•ृเคคि เคšाเคนे เคตเคน เคˆเคถ्เคตเคฐीเคฏ เคนो เคฏा เคฎाเคจเคต เคฐเคšिเคค เค‰เคธเคธे เค‰เคธ เค•เคฒा เค•ा เค•िเคคเคจा เคธाเคฎ्เคฏ เคนैं।" 

เคธुเคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคช्เคฒेเคŸो เคจे เค•เคนा เคนैं," เค•เคฒा เคธเคค्เคฏ เค•ी เค…เคจुเค•ृเคคि เค•ी เค…เคจुเค•ृเคคि เคนैं।" 

6. เค•เคฒा เคเค• เค•เคฒ्เคชเคจा เคนैं 

เคฌुเคฆ्เคง เค˜ोเคท เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เคธंเคธाเคฐ เคญเคฐ เค•ी เคœिเคคเคจी เค•เคฒाเค•ृเคคिเคฏाँ เคนैं เคธเคฌ เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ी เค‰เคชเคœ เคนैं। เคช्เคฒेเคŸो เคญी เคฏเคนी เคฎाเคจเคคे เคนै เค‰เคจเค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เค•เคฒाเค•ृเคคि เคฎें เคฆैเคตीเคฏ เคช्เคฐेเคฐเคฃा เค•ी เคนी เคญूเคฎिเค•ा เคนोเคคी เคนैं। เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค…เคจेเค• เคเคธे เค•ाเคฒ्เคชเคจिเค• เคšिเคค्เคฐों เคฏा เคฎूเคฐ्เคคिเคฏों เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคคा เคนै เคœिเคจเค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เคนी เคธंเคธाเคฐ เคฎें เคจเคนी เคนोเคคा। เคฆेเคตเคคा, เคˆเคถ्เคตเคฐीเคฏ เค…เคตเคคाเคฐ, เคฐाเค•्เคทเคธ, เคธ्เคตเคฐ्เค—, เคฏे เคธเคฌ เค•เคฒ्เคชเคจा เคนी เคคो เคนैं। เคฏूเคฐोเคชीเคฏ เคตिเคฆ्เคตाเคจ เคญी เคฏเคนी เคฎाเคจเคคे เคฅे เค•ि เค•เคฒाเค•ाเคฐ เคจเคตीเคจ เค•เคฒाเค•ृเคคिเคฏों เค•ा เคธृเคœเคจ เค•เคฐเค•े เค…เคจเคชी เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ो เคธเคจ्เคคुเคท्เคŸ เค•เคฐเคคा เคนैं। 

เคฒेเค•िเคจ เคฎเคนाเคจ เคšिเคค्เคฐเค•ाเคฐ "เคฒिเคฏाเคจाเคฐ्เคฆों เคฆ เคตिเคจ्เคšी" (เคธเคฌเคธे เคšเคฐ्เคšिเคค เค•ृเคคि เคฎोเคจाเคฒिเคธा) เค•ा เคตिเคšाเคฐ เคฅा เค•ि เค•เคฒाเค•ाเคฐ เคธंเคธाเคฐ เค•े เค…เคจुเคญเคต เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคนी เค•เคฒाเค•ृเคคिเคฏाँ เคฌเคจाเคคा เคนै เคชเคฐ เคตเคน เคธृเคท्เคŸि เคจเคนी เค•เคฐเคคा เค•ेเคตเคฒ เคชुเคจः เคธृเคท्เคŸि เคฎाเคค्เคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคตเคน เค‡เคธी เคธंเคธाเคฐ เคธे เคธाเคฎเค—्เคฐी เคฒेเคคा เคนै เคœो เคˆเคถ्เคตเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคนैं। 

เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि," เค•เคฒ्เคชเคจा เค•ा เค†เคงाเคฐ เคญी เคธांเคธाเคฐिเค• เคตเคธ्เคคुเคँ เคนी เคนोเคคी เคนैं। เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค•เคฒ्เคชเคจा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคจ्เคนें เคชुเคจः เคธंเคฏोเคœिเคค เค•เคฐ เคจเคตीเคจ เคฐूเคช เคฆेเคคा เคนैं।"

7. เค•เคฒा เคเค• เคœ्เคžाเคจ เค•े เคฐूเคช เคฎें เคนैं 

เคœ्เคžाเคจ เคเค• เคตिเคถिเคท्เคŸ เคฎाเคจเคธिเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค•ी เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคนैं। เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคญाเคทाเค“ं เคฎें เคšौंเคธเค  เค•เคฒाเค“ं เค•ा เคตเคฐ्เคฃเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เค‰เคš्เคšเคคเคฎ เคœ्เคžाเคจ เคธे เคญी เคญिเคจ्เคจ เค‡เคจ เค•เคฒाเค“ं เค•े เคœ्เคžाเคจ เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค•ो เคฎाเคจा เค—เคฏा เคนैं। เคœ्เคžाเคจ เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เคคเค•เคจीเค•ी เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เคญी เค…เคธंเคญเคต เคนैं। เคฎเคจ เค”เคฐ เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคœเคฌ เค•िเคธी เคญी เคคเค•เคจीเค•ी, เคตเคธ्เคคु, เค˜เคŸเคจा, เค•्เคฐिเคฏा เค†เคฆि เค•ो เคชूเคฐ्เคฃ เคตिเคถ्เคฒेเคทिเคค เค•เคฐ เคธเคค्เคฏ เคฎाเคจ เคฒेเคคा เคนै เคคเคญी เค‡เคจ เค•्เคฐिเคฏाเค“ं เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนैं। 

8. เค•เคฒा เคเค• เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนैं 

เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•ा เคฎाเคจเคจा เคนै เค•ि เค•เคฒा เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคญाเคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญाเคทा เคนै เคœो เค•िเคธी เคตिเคถेเคท เคฎाเคจเคธिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค•ो เคœเค—ाเคจे เคฎें เคธเคซเคฒ เคนोเคคी เคนैं। เคฒिเคฏोเคจाเคฐ्เคฆों เคฆ เคตिเคจ्เคธी เค•ा เค•เคฅเคจ เคนै เค•ि เค•เคฒाเค•ाเคฐ เคœिเคจ เค†เค•ृเคคिเคฏों เค•ी เคฐเคšเคจा เค•เคฐเคคा เคนै เคตे เค‰เคธเค•े เค†เคจ्เคคเคฐिเค• เคญाเคตों เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนोเคคी เคนैं। เค‡เคธเค•ा เคธ्เคชเคท्เคŸ เคฏเคน เคนुเค† เค•ि เค•เคฒा เค•े เคฐूเคชों เคฎें เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค•े เคฎเคจ เค•े เคญाเคตों เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนोเคคी เคนैं। 

เคœिเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนเคฎ เคญाเคทा เค•ो เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคฌเคจाเค•เคฐ เค…เคชเคจे เคตिเคšाเคฐ เคฆूเคธเคฐों เคคเค• เคชเคนुँเคšाเคคे เคนैं เค‰เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•เคฒाเค•ृเคคि เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคญी เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค…เคชเคจे เคฎเคจ เค•े เคตिเคšाเคฐों เค•ो เคธเคฎ्เคช्เคฐेเคทिเคค เค•เคฐเคคा เคนैं। 

เค•เคฒा เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคญाเคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญाเคทा เคนैं เคœो เค•เคฒाเค•ृเคคिเคฏों เคฎें เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เคนोเคคी เคนैं। เค•เคฒा เค•ो เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เคธाเคฎाเคœिเค• เคธ्เคตเคช्เคจ เค•เคนा เคนैं। 

เคตเคธ्เคคुเคคः เคฏเคน เค•เคนा เคœा เคธเค•เคคा เคนै เค•ि," เค•เคฒा เคšाเคนे เค•ाเคฒ्เคชเคจिเค• เคนो เคฏा เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคตเคธ्เคคु เค•ो เคธाเคฆृเคถ्เคฏ, เค‰เคธเค•े เคชीเค›े เค•เคฒाเค•เคฐ เค•ी เคญाเคตเคจाเค“ं เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนी เคฎूเคฒ เคญूเคฎिเค•ा เค•ा เคจिเคฐ्เคตाเคน เค•เคฐเคคी เคนैं।"

9. เค•เคฒा เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เค–ेเคฒ (เค•्เคฐीเคก़ा) เคนैं 

เค•เคˆ เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เค•เคฒा เค•ो เค•्เคฐीเคก़ा เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคฆी เคนैं। เค‡เคธी เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคนเคฐ्เคฌเคŸ เคฐीเคก เค•เคนเคคे เคนै เค•ि," เคœเคฌ เคนเคฎाเคฐी เค…เคจेเค• เค‡เคš्เค›ाเคँ, เค…เคจुเคญूเคคिเคฏाँ เคตिเคšाเคฐ เค”เคฐ เคธंเคตेเคฆเคจाเคँ เคคเคค्เค•ाเคฒ เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคค เคจเคนी เคนो เคชाเคคी เคนै เคคो เคคเคจाเคต เค‰เคค्เคชเคจ्เคจ เคนोเคคा เคนैं, เค–ेเคฒ เคนी เค‡เคธ เคคเคจाเคต เคธे เคฎुเค•्เคค เคนोเคจे เค•ा เค…เคตเคธเคฐ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคนैं।" 

เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนเคฎ เค•เคน เคธเค•เคคे เคนैं เค•ि," เค•เคฒाเค•ाเคฐ เค…เคชเคจी เคธंเคตेเคฆเคจाเค“ं เคเคตं เคคเคจाเคตों เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคญी เค•เคฒा เค•ो เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคฌเคจाเคคा เคนै เค”เคฐ เค•เคฒा เคนी เค‰เคธे เคธ्เคตเคธ्เคฅ्เคฏ เคฎाเคจเคธिเค• เคœเค—เคค เค•ी เคคเคฐเคซ เคฒे เคœाเคคी เคนैं।" 

เค•เคฒा เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ


Monday, March 14, 2022

Project Work B.Ed First Group

1 - เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธ्เค•ूเคฒों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เคถिเค•्เคทเค•ों เคเคตं เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เค•ी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ 

                        INTRODUCTION 

เคญाเคฐเคค เค•ी เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เคฎें เคนเคฎें เค…เคจौเคชเคšाเคฐिเค• เคคเคฅा เค”เคชเคšाเคฐिเค• เคฆोเคจों เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคถैเค•्เคทเคฃिเค• เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐों เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा เคนै। เค”เคชเคšाเคฐिเค• เคถिเค•्เคทा เคฎเคจ्เคฆिเคฐ, เค†เคถ्เคฐเคฎों เค”เคฐ เค—ुเคฐुเค•ुเคฒों เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคฆी เคœाเคคी เคฅी। เคฏे เคนी เค‰เคš्เคš เคถिเค•्เคทा เค•े เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคญी เคฅे। เคœเคฌเค•ि เคชเคฐिเคตाเคฐ, เคชुเคฐोเคนिเคค, เคชเคฃ्เคกिเคค, เคธเคจ्เคฏाเคธी เค”เคฐ เคค्เคฏौเคนाเคฐ เคช्เคฐเคธंเค— เค†เคฆि เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค…เคจौเคชเคšाเคฐिเค• เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคी เคฅी। เคตिเคญिเคจ्เคจ เคงเคฐ्เคฎเคธूเคค्เคฐों เคฎें เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคนै เค•ि เคฎाเคคा เคนी เคฌเคš्เคšे เค•ी เคถ्เคฐेเคท्เค  เค—ुเคฐु เคนै। เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เคชिเคคा เค•ो เคฌเคš्เคšे เค•े เคถिเค•्เคทเค• เค•े เคฐुเคช เคฎें เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เคนै। เคœैเคธे-เคœैเคธे เคธाเคฎाเคœिเค• เคตिเค•ाเคธ เคนुเค† เคตैเคธे-เคตैเคธे เคถैเค•्เคทเคฃिเค• เคธंเคธ्เคฅाเคँ เคธ्เคฅाเคชिเคค เคนोเคจे เคฒเค—ी। เคตैเคฆिเค• เค•ाเคฒ เคฎें เคชเคฐिเคทเคฆ, เคถाเค–ा เค”เคฐ เคšเคฐเคฃ เคœैเคธे เคธंเค˜ों เค•ा เคธ्เคฅाเคชเคจ เคนो เค—เคฏा เคฅा, เคฒेเค•िเคจ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅिเคค เคถिเค•्เคทเคฃ เคธंเคธ्เคฅाเคँ เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ เคฌौเคฆ्เคงों เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เค•ी เค—เคˆ เคฅी।เค—ुเคฐुเค•ुเคฒों เค•ी เคธ्เคฅाเคชเคจा เคช्เคฐाเคฏः เคตเคจों, เค‰เคชเคตเคจों เคคเคฅा เค—्เคฐाเคฎों เคฏा เคจเค—เคฐों เคฎें เค•ी เคœाเคคी เคฅी। เคตเคจों เคฎें เค—ुเคฐुเค•ुเคฒ เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เคนोเคคे เคฅे। เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคจिเคฐ्เคœเคจ เคตเคจों เคฎें เคจिเคตाเคธ, เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคคเคฅा เคšिเคจ्เคคเคจ เคชเคธเคจ्เคฆ เค•เคฐเคคे เคฅे। เคตाเคฒ्เคฎीเค•ि, เคธเคจ्เคฆीเคชเคจि, เค•เคฃ्เคต เค†เคฆि เค‹เคทिเคฏों เค•े เค†เคถ्เคฐเคฎ เคตเคจों เคฎें เคนी เคธ्เคฅिเคค เคฅे เค”เคฐ เค‡เคจเค•े เคฏเคนाँ เคฆเคฐ्เคถเคจ เคถाเคธ्เคค्เคฐों เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคต्เคฏाเค•เคฐเคฃ, เคœ्เคฏोเคคिเคท เคคเคฅा เคจाเค—เคฐिเค• เคถाเคธ्เคค्เคฐ เคญी เคชเคข़ाเคฏे เคœाเคคे เคฅे। เค…เคงिเค•ांเคถ เค—ुเคฐुเค•ुเคฒ เค—ांเคตों เคฏा เคจเค—เคฐों เค•े เคธเคฎीเคช เค•िเคธी เคตाเค— เค…เคฅเคตा เคตाเคŸिเคฒा เคฎें เคฌเคจाเคฏे เคœाเคคे เคฅे। เคœिเคธเคธे เค‰เคจ्เคนें เคเค•ाเคจ्เคค เคเคตं เคชเคตिเคค्เคฐ เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคช्เคฐाเคช्เคค เคนो เคธเค•े। เค‡เคธเคธे เคฆो เคฒाเคญ เคฅे; เคเค• เคคो เค—ृเคนเคธ्เคฅ เค†เคšाเคฐ्เคฏों เค•ो เคธाเคฎเค—्เคฐी เคเค•เคค्เคฐिเคค เค•เคฐเคจे เคฎें เคธुเคตिเคงा เคฅी, เคฆूเคธเคฐे เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เค•ो เคญिเค•्เคทाเคŸเคจ เคฎें เค…เคงिเค• เคญเคŸเค•เคจा เคจเคนीं เคชเคก़เคคा เคฅा। เคฎเคจु เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ `เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšाเคฐों เค•ो เค—ुเคฐु เค•े เค•ुเคฒ เคฎें, เค…เคชเคจी เคœाเคคि เคตाเคฒों เคฎें เคคเคฅा เค•ुเคฒ เคฌाเคจ्เคงเคตों เค•े เคฏเคนाँ เคธे เคญिเค•्เคทा เคฏाเคšเคจा เคจเคนीं เค•เคฐเคจी เคšाเคนिเค, เคฏเคฆि เคญिเค•्เคทा เคฏोเค—्เคฏ เคฆूเคธเคฐा เค˜เคฐ เคจเคนीं เคฎिเคฒे, เคคो เคชूเคฐ्เคต-เคชूเคฐ्เคต เค—ृเคนों เค•ा เคค्เคฏाเค— เค•เคฐเค•े เคญिเค•्เคทा เคฏाเคšเคจा เค•เคฐเคจी เคšाเคนिเคฏे। เค‡เคธเคธे เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนोเคคा เคนै เค•ि เค—ुเคฐुเค•ुเคฒ เค—ांเคตों เค•े เคธเคจ्เคจिเค•เคŸ เคนी เคนोเคคे เคฅे। เคธ्เคตเคœाเคคिเคฏों เคธे เคญिเค•्เคทा เคฏाเคšเคจा เค•เคฐเคจे เคฎें เค‰เคจเค•े เคชเค•्เคทเคชाเคค เคคเคฅा เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšाเคฐी เค•े เค—ृเคน เค•ी เค“เคฐ เค†เค•เคฐ्เคทเคฃ เค•ा เคญเคฏ เคญी เคฐเคนเคคा เคฅा เค…เคคเคเคต เคธ्เคตเคœाเคคिเคฏों เคธे เคญिเค•्เคทा-เคฏाเคšเคจा เค•ा เคชूเคฐ्เคฃ เคจिเคทेเคง เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคฅा। เคฌเคนुเคงा เคฐाเคœा เคคเคฅा เคธाเคฎเคจ्เคคों เค•ा เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนเคจ เคชाเค•เคฐ เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เคชเคฃ्เคกिเคค เค‰เคจเค•ी เคธเคญाเค“ं เค•ी เค“เคฐ เค†เค•เคฐ्เคทिเคค เคนोเคคे เคฅे เค”เคฐ เค…เคงिเค•เคคเคฐ เค‰เคจเค•ी เคฐाเคœเคงाเคจी เคฎें เคนी เคฌเคธ เคœाเคคे เคฅे, เคœिเคธเคธे เคตे เคจเค—เคฐ เคถिเค•्เคทा เค•े เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌเคจ เคœाเคคे เคฅे। เค‡เคจเคฎें เคคเค•्เคทเคถिเคฒा, เคชाเคŸเคฒिเคชुเคค्เคฐ, เค•ाเคจ्เคฏเค•ुเคฌ्เคœ, เคฎिเคฅिเคฒा, เคงाเคฐा, เคคंเคœोเคฐ เค†เคฆि เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคนैं। เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคคीเคฐ्เคฅ เคธ्เคฅाเคจों เค•ी เค“เคฐ เคญी เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เค†เค•ृเคท्เคŸ เคนोเคคे เคฅे। เคซเคฒเคค: เค•ाเคถी, เค•เคฐ्เคจाเคŸเค•, เคจाเคธिเค• เค†เคฆि เคถिเค•्เคทा เค•े เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌเคจ เค—เคฏे เค•เคญी-เค•เคญी เคฐाเคœा เคญी เค…เคจेเค• เคตिเคฆ्เคตाเคจों เค•ो เค†เคฎंเคค्เคฐिเคค เค•เคฐเค•े เคฆाเคจ เคฎें เคญूเคฎि เค†เคฆि เคฆेเค•เคฐ เคคเคฅा เคœीเคตिเค•ा เคจिเคถ्เคšिเคค เค•เคฐเค•े เค‰เคจ्เคนें เคฌเคธा เคฒेเคคे เคฅे। เค‰เคจเค•े เคฌเคธเคจे เคธे เคตเคนाँ เคเค• เคจเคฏा เค—ाँเคต เคฌเคจ เคœाเคคा เคฅा। เค‡เคจ เค—ाँเคตों เค•ो `เค…เค—्เคฐเคนाเคฐ' เค•เคนเคคे เคฅे। เค‡เคธเค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคตिเคญिเคจ्เคจ เคนिเคจ्เคฆू เคธเคฎ्เคช्เคฐเคฆाเคฏों เคเคตं เคฎเค ों เค•े เค†เคšाเคฐ्เคฏों เค•े เคช्เคฐเคญाเคต เคธे เคˆเคธा เค•ी เคฆूเคธเคฐी เคถเคคाเคฌ्เคฆी เค•े เคฒเค—เคญเค— เคฎเค  เคถिเค•्เคทा เค•े เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌเคจ เค—เคฏे। เค‡เคจเคฎें เคถंเค•เคฐाเคšाเคฐ्เคฏ, เคฐाเคฎाเคจुเคœाเคšाเคฐ्เคฏ, เคฎเคง्เคตाเคšाเคฐ्เคฏ เค†เคฆि เค•े เคฎเค  เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคนैं। เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เคถिเค•्เคทเคฃ เคธंเคธ्เคฅाเคँ เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฅเคฎ เคฌौเคฆ्เคง เคตिเคนाเคฐों เคฎें เคธ्เคฅाเคชिเคค เคนुเคˆ เคฅीं। เคญเค—เคตाเคจ เคฌुเคฆ्เคง เคจे เค‰เคชाเคธเค•ों เค•ी เคถिเค•्เคทा-เคฆीเค•्เคทा เคชเคฐ เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคฌเคฒ เคฆिเคฏा। เค‡เคธ เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เคฎें เคงाเคฐ्เคฎिเค• เค—्เคฐเคจ्เคฅों เค•ा เค…เคง्เคฏाเคชเคจ เคเคตं เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค…เคญ्เคฏाเคธ เค•เคฐाเคฏा เคœाเคคा เคฅा। เค…เคถोเค• (300 เคˆ॰ เคชू॰) เคจे เคฌौเคฆ्เคง เคตिเคนाเคฐों เค•ी เคตिเคถेเคท เค‰เคจ्เคจเคคि เค•เคฐाเคฏी। เค•ुเค› เคธเคฎเคฏ เคชเคถ्เคšाเคค् เคฏे เคตिเคฆ्เคฏा เค•े เคฎเคนाเคจ เค•ेเคจ्เคฆ्เคฐ เคฌเคจ เค—เคฏे। เคฏे เคตเคธ्เคคुเคค: เค—ुเคฐुเค•ुเคฒों เค•े เคนी เคธเคฎाเคจ เคฅे। เค•िเคจ्เคคु เค‡เคจเคฎें เค—ुเคฐु เค•िเคธी เคเค• เค•ुเคฒ เค•ा เคช्เคฐเคคिเคจिเคงि เคจ เคนोเค•เคฐ เคธाเคฐे เคตिเคนाเคฐ เค•ा เคนी เคช्เคฐเคงाเคจ เคนोเคคा เคฅा। เคฏे เคงเคฐ्เคฎ เคช्เคฐเคšाเคฐ เค•ी เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคœเคจเคธाเคงाเคฐเคฃ เค•े เคฒिเค เคญी เคธुเคฒเคญ เคฅे। เค‡เคจเคฎें เคจाเคฒเคจ्เคฆा เคตिเคถ्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ (450 เคˆ॰), เคตเคฒ्เคฒเคญी (700 เคˆ.), เคตिเค•्เคฐเคฎเคถिเคฒा (800 เคˆ॰) เคช्เคฐเคฎुเค– เคถिเค•्เคทเคฃ เคธंเคธ्เคฅाเคँ เคฅीं। เค‡เคจ เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เค•ा เค…เคจुเคธเคฐเคฃ เค•เคฐเค•े เคนिเคจ्เคฆुเค“ं เคจे เคญी เคฎเคจ्เคฆिเคฐों เคฎें เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค–ोเคฒे เคœो เค†เค—े เคšเคฒ เค•เคฐ เคฎเค ों เค•े เคฐूเคช เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคिเคค เคนो เค—เคฏे। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค•्เคทा เค•ा เค‡เคคिเคนाเคธ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ा เคญी เค‡เคคिเคนाเคธ เคนै। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเคœ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เค‰เคธเคฎें เคนोเคจे เคตाเคฒे เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจों เค•ी เคฐूเคชเคฐेเค–ा เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•ी เคœเค—เคน เค”เคฐ เค‰เคธเค•ी เคญूเคฎिเค•ा เค•ो เคญी เคจिเคฐंเคคเคฐ เคตिเค•ाเคธเคถीเคฒ เคชाเคคे เคนैं। เคธूเคค्เคฐเค•ाเคฒ เคคเคฅा เคฒोเค•ाเคฏเคค เค•े เคฌीเคš เคถिเค•्เคทा เค•ी เคธाเคฐ्เคตเคœเคจिเค• เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•े เคชเคถ्เคšाเคค เคนเคฎ เคฌौเคฆ्เคงเค•ाเคฒीเคจ เคถिเค•्เคทा เค•ो เคจिเคฐंเคคเคฐ เคญौเคคिเค• เคคเคฅा เคธाเคฎाเคœिเค• เคช्เคฐเคคिเคฌเคฆ्เคงเคคा เคธे เคชเคฐिเคชूเคฐ्เคฃ เคนोเคคे เคฆेเค–เคคे เคนैं। เคฌौเคฆ्เคงเค•ाเคฒ เคฎें เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค”เคฐ เคถूเคฆ्เคฐों เค•ो เคญी เคถिเค•्เคทा เค•ी เคฎुเค–्เคฏ เคงाเคฐा เคฎें เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคค เคฎें เคœिเคธ เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा เคตเคน เคธเคฎเค•ाเคฒीเคจ เคตिเคถ्เคต เค•ी เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคธे เคธเคฎुเคจ्เคจเคค เคต เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เคฅी เคฒेเค•िเคจ เค•ाเคฒाเคจ्เคคเคฐ เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค•्เคทा เค•ा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคน्เคฐाเคธ เคนुเค†। เคตिเคฆेเคถिเคฏों เคจे เคฏเคนाँ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ो เค‰เคธ เค…เคจुเคชाเคค เคฎें เคตिเค•เคธिเคค เคจเคนीं เค•िเคฏा, เคœिเคธ เค…เคจुเคชाเคค เคฎें เคนोเคจा เคšाเคนिเคฏे เคฅा। เค…เคชเคจे เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃ เค•ाเคฒ เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค•्เคทा เค•ो เค•เคˆ เคšुเคจौเคคिเคฏों เคต เคธเคฎเคธ्เคฏाเค“ं เค•ा เคธाเคฎเคจा เค•เคฐเคจा เคชเคก़ा। เค†เคœ เคญी เคฏे เคšुเคจौเคคिเคฏाँ เคต เคธเคฎเคธ्เคฏाเคँ เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฎเคจे เคนैं เคœिเคจเคธे เคฆो-เคฆो เคนाเคฅ เค•เคฐเคจा เคนै เฅงเฅฎเฅซเฅฆ เคคเค• เคญाเคฐเคค เคฎें เค—ुเคฐुเค•ुเคฒ เค•ी เคช्เคฐเคฅा เคšเคฒเคคी เค† เคฐเคนी เคฅी เคชเคฐเคจ्เคคु เคฎเค•ोเคฒे เคฆ्เคตाเคฐा เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคถिเค•्เคทा เค•े เคธंเค•्เคฐเคฎเคฃ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคญाเคฐเคค เค•ी เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ा เค…เคจ्เคค เคนुเค† เค”เคฐ เคญाเคฐเคค เคฎें เค•เคˆ เค—ुเคฐुเค•ुเคฒ เคฌंเคฆ เคนुเค เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เค•ाเคจ्เคตेंเคŸ เค”เคฐ เคชเคฌ्เคฒिเค• เคธ्เค•ूเคฒ เค–ोเคฒे เค—เค।

เคฎुเคฆाเคฒिเคฏเคฐ เค†เคฏोเค— เค•ी เคธिเคซाเคฐिเคถ เคชเคฐ เคฆेเคถ เคฎें เคฌเคนुเค‰เคฆ्เคฆेเคถीเคฏ เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคธ्เคฅाเคชिเคค เคนो เคšुเค•े เคฅे। เค‰เคจเค•ी เค•ाเคฐ्เคฏ เคช्เคฐเคฃाเคฒी เคคเคฅा เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงिเคฏों เค•ा เคฎूเคฒ्เคฏांเค•เคจ เค•เคฐเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนो เค—เคฏा เคฅा। เคฏเคน เค…เคจुเคญเคต เค•िเคฏा เคœा เคฐเคนा เคฅा เค•ि เคฏे เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคคเคฅा เค‡เคจเคฎें เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ो เคธเคฎเคฏ เค•े เคธाเคฅ เค•เคฆเคฎ เคจเคนीं เคฎिเคฒा เคชा เคฐเคนे เคนैं। เค‡เคธ เคธเคฎเคธ्เคค เคคเคฅ्เคฏों เค•ो เคง्เคฏाเคจ เคฎें เคฐเค–เค•เคฐ เคฏเคน เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนो เค—เคฏा เคฅा เค•ि เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค•्เคทा เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค•्เคฐाเคจ्เคคिเค•ाเคฐी เคธुเคงाเคฐाเคค्เคฎเค• เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•िเคฏे เคœाเค। เค…เคคः เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคถिเค•्เคทा เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•ो เคฌเฅाเคตा เคฆेเคจे เค•े เคฒिเค ’เค•ोเค ाเคฐी เค†เคฏोเค— (Kothari Aayog)’ เค—เค िเคค เค•िเคฏा เคฅा।

เคถिเค•्เคทा เคธ्เคตเคคंเคค्เคฐเคคा เค•े เคธुเคจเคนเคฐे เคฆเคฐเคตाเคœे เค•ो เค–ोเคฒเคจे เค•े เคฒिเค เคเค• เคถเค•्เคคिเคถाเคฒी เค‰เคชเค•เคฐเคฃ เคนै เคœो เคฆुเคจिเคฏा เค•ो เคฌเคฆเคฒ เคธเค•เคคा เคนै। เค…ंเค—्เคฐेเคœों เค•े เค†เค—เคฎเคจ เค•े เคธाเคฅ, เค‰เคจเค•ी เคจीเคคिเคฏों เค”เคฐ เค‰เคชाเคฏों เคจे เคธीเค–เคจे เค•े เคชाเคฐंเคชเคฐिเค• เคธ्เค•ूเคฒों เค•ी เคตिเคฐाเคธเคค เค•ो เคญंเค— เค•เคฐ เคฆिเคฏा เค”เคฐ เค‡เคธเค•े เคชเคฐिเคฃाเคฎเคธ्เคตเคฐूเคช เค…เคงीเคจเคธ्เคฅों เค•ी เคเค• เคตเคฐ्เค— เคฌเคจाเคจे เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนुเคˆ। เค‡เคธ เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค, เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคฐंเค— เค•ा เคเค• เคญाเคฐเคคीเคฏ เค•ैเคจเคตाเคธ เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคˆ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•िเค।

เคช्เคฐाเคฐंเคญ เคฎें, เคฌ्เคฐिเคŸिเคถ เคˆเคธ्เคŸ เค‡ंเคกिเคฏा เค•ंเคชเคจी เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•े เคตिเค•ाเคธ เคธे เคšिंเคคिเคค เคจเคนीं เคฅी เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคจเค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคต्เคฏाเคชाเคฐ เค”เคฐ เคฒाเคญ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฅा। เคญाเคฐเคค เคฎें เคถाเคธเคจ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค, เค‰เคจ्เคนोंเคจे “เคฐเค•्เคค เค”เคฐ เคฐंเค— เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฒेเค•िเคจ เคธ्เคตाเคฆ เคฎें เค…ंเค—्เคฐेเคœी” เคฌเคจाเคจे เค•े เคฒिเค เค‰เคš्เคš เค”เคฐ เคฎเคง्เคฏเคฎ เคตเคฐ्เค—ों เค•े เคเค• เค›ोเคŸे เคธे เคตเคฐ्เค— เค•ो เคถिเค•्เคทिเคค เค•เคฐเคจे เค•ी เคฏोเคœเคจा เคฌเคจाเคˆ, เคœो เคธเคฐเค•ाเคฐ เค”เคฐ เคœเคจเคคा เค•े เคฌीเคš เคฆुเคญाเคทिเคฏों เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐेंเค—े। เค‡เคธे “เคกाเค‰เคจเคตเคฐ्เคก เคจिเคธ्เคชंเคฆเคจ เคธिเคฆ्เคงांเคค” เคญी เค•เคนा เคœाเคคा เคฅा। เคญाเคฐเคค เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเค เค…ंเค—्เคฐेเคœों เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เค•เคฆเคฎ เค”เคฐ เค‰เคชाเคฏ เค•िเค เค—เค เคฅे।

เคธเคฎाเคœ เคฎे เคธเคญी เคต्เคฏเค•्เคคि เคเค• เคธे เคจเคนी เคนोเคคे। เค‰เคจเคฎे เค…เคจेเค• เคœैเคตिเค• เค”เคฐ เคธाเคฎाเคœिเค• เคญेเคฆ เคนोเคคे เคนै। เคฏे เคญेเคฆ เค•เคฎोเคฌेเคถ เคธเคญी เคธเคฎाเคœों เคฎे เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคे เคนै। เค†เคฆिเคฎ เคธเคฎाเคœ เคธเคฐเคฒ เคนोเคคे เคนै। เค‰เคจเคฎे เคธाเคฎाเคœिเค• เค”เคฐ เคธांเคธ्เค•ृเคคिเค• เคญेเคฆ เค•เคฎ เคนोเคคे เคนै। เคเคธे เคธเคฎाเคœों เคฎे เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เคธाเคฎाเคœिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค”เคฐ เค‰เคธเค•े เค•ाเคฐ्เคฏों เค•ा เคจिเคฐ्เคงाเคฐเคฃ เคช्เคฐเคงाเคจเคคเคฏा เคœैเคตिเค• เคคเคค्เคตों เคœैเคธे-- เค†เคฏु, เคฒिंเค—, เคถाเคฐिเคฐीเค• เคเคตं เคฎाเคจเคธिเค• เค•्เคทเคฎเคคा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคนी เคนोเคคा เคนै। เค‡เคธเค•े เคตिเคชเคฐीเคค เค†เคงुเคจिเค• เคธเคฎाเคœ เคœเคŸिเคฒ เคนोเคคा เคนै। เค‰เคธเคฎे เคถ्เคฐเคฎ เคตिเคญाเคœเคจ เคตिเคถेเคทीเค•เคฐเคฃ เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เคนोเคคा เคนै। เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เคธเคฎाเคœ เคฎे เคธ्เคฅिเคคि เคœैเคตिเค• เคคเคค्เคตों เคชเคฐ เค•เคฎ เค”เคฐ เคธाเคฎाเคœिเค• เคญेเคฆों เคชเคฐ เค…เคงिเค• เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคी เคนै। เคคเค•เคจीเค•ी เคœ्เคžाเคจ, เคถिเค•्เคทा, เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ, เคเคตं เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि เค†เคงुเคจिเค• เคธเคฎाเคœों เคฎे เคธाเคฎाเคœिเค• เคญेเคฆ เค•े เคฎुเค–्เคฏ เค†เคงाเคฐ เคนै। เคธเคฎाเคœ เคฎे เคตिเคญेเคฆीเค•เคฐเคฃ เค•ी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐ เค•्เคฐिเคฏाเคถीเคฒ เคนोเคคी เคนै। เคธเคฎाเคœ เคฎे เค•्เคฐिเคฎिเค• เคเคตं เคธเคคเคค เคญिเคจ्เคจเคคा เค•ा เคฎुเค–เคฐ เคนोเคจा เคนी เคตिเค•ाเคธ เคนैं।
เคธाเคฎाเคœिเค• เคธ्เคคเคฐीเค•เคฐเคฃ เคธเคฎाเคœ เค•ा เค‰เคš्เคšเคคा เคต เคจिเคฎ्เคจเคคा เคชเคฐ เค†เคงाเคฐिเคค เค•्เคทैเคคिเคœ เคถ्เคฐेเคฃिเคฏों เคฎे เคตिเคญाเคœเคจ เค•ो เคธ्เคชเคท्เคŸ เค•เคฐเคคा เคนै।

เคœाเคคिเค—เคค เคญेเคฆเคญाเคต เค†เคœ เคนเคฎाเคฐे เคธเคฎाเคœ เค•े เคฒिเค เคเค• เค•ोเคข़ เคฌเคจ เคšुเค•ा เคนै। เคฏเคน เคฎाเคจเคตเคคा เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เค•เคฒंเค• เคนै। เคญเค—เคตाเคจ เคจे เคธเคญी เคฎเคจुเคท्เคฏों เค•ो เคเค• เคธเคฎाเคจ เคฌเคจाเคฏा เคนै। เค•ोเคˆ เคŠंเคš-เคจीเคš เคฏा เค›ोเคŸा-เคฌเคก़ा เคจเคนीं เคนोเคคा। เคฒेเค•िเคจ เคœाเคคिเค—เคค เคญेเคฆเคญाเคต เค•े เคจाเคฎ เคชเคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคŠंเคšा เค”เคฐ เคจीเคšा เคฌเคจा เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै।

เคนเคฎाเคฐे เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเคœ เคฎें เคตเคฐ्เคฃ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคฅी। เคคเคฌ เค‡เคธเค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ुเค› เค…เคฒเค— เคฅा। เคคเคฌ เค•ी เคธाเคฎाเคœिเค• เคชเคฐिเคธ्เคฅिเคคिเคฏां เค…เคฒเค— เคฅी เค”เคฐ เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ เค•े เคฌंเคŸเคตाเคฐे เคนेเคคु เคตเคฐ्เคฃ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ा เคช्เคฐเคšเคฒเคจ เคนुเค† เคฅा। เคฒेเค•िเคจ เค•ाเคฒांเคคเคฐ เคฎें เค‡เคธ เคตเคฐ्เคฃ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เคจे เคœाเคคिเค—เคค เคญेเคฆเคญाเคต เค•ा เคตीเคญเคค्เคธ เคฐूเคช เคฒे เคฒिเคฏा เค”เคฐ เค†เคœ เคœाเคคिเค—เคค เคญेเคฆเคญाเคต เคเค• เคฎुเค–्เคฏ เคธเคฎเคธ्เคฏा เคฌเคจ เค—เคฏा เคนै।

‘เคธเคฎाเคจเคคा เคเค• เคธुंเคฆเคฐ เค”เคฐ เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคธเคฎाเคœ เค•ी เคตเคน เคจींเคต เคนै เคœिเคธ เคชเคฐ เคตिเค•ाเคธ เคฐूเคชी เค‡เคฎाเคฐเคค เคฌเคจाเคˆ เคœा เคธเค•เคคी เคนै।’ เคฒैंเค—िเค• เคธเคฎाเคจเคคा เค•्เคฏा เคนै? เค†เค–िเคฐ เค•्เคฏों เคฏเคน เค•िเคธी เคญी เคธเคฎाเคœ เค”เคฐ เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เค•े เคฒिเคฏे เคเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคคเคค्เคค्เคต เคฌเคจ เค—เคฏा เคนै? เค•्เคฏा เคฌเคฆเคฒเคคे เคธเคฎाเคœ เคฎें เคฏเคน เคช्เคฐाเคธंเค—िเค• เคนै? เคฒैंเค—िเค• เคธเคฎाเคจเคคा เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคฏเคน เคจเคนीं เค•ि เคธเคฎाเคœ เค•ा เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคเค• เคฒिंเค— เค•ा เคนो เค…เคชिเคคु เคฒैंเค—िเค• เคธเคฎाเคจเคคा เค•ा เคธीเคงा เคธा เค…เคฐ्เคฅ เคธเคฎाเคœ เคฎें เคฎเคนिเคฒा เคคเคฅा เคชुเคฐुเคท เค•े เคธเคฎाเคจ เค…เคงिเค•ाเคฐ, เคฆाเคฏिเคค्เคต เคคเคฅा เคฐोเคœเค—ाเคฐ เค•े เค…เคตเคธเคฐों เค•े เคชเคฐिเคช्เคฐेเค•्เคท्เคฏ เคฎें เคนै। เค‡เคธी เคคเคฅ्เคฏ เค•े เคฎเคฆ्เคฆेเคจเฅ›เคฐ เคธिเคคंเคฌเคฐ, 2015 เคฎें เคธंเคฏुเค•्เคค เคฐाเคท्เคŸ्เคฐ เคฎเคนाเคธเคญा เค•ी เค‰เคš्เคš เคธ्เคคเคฐीเคฏ เคฌैเค เค• เคฎें เคเคœेंเคกा 2030 เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค 17 เคธเคคเคค เคตिเค•ाเคธ เคฒเค•्เคท्เคฏों เค•ो เคฐเค–ा เค—เคฏा, เคœिเคธे เคญाเคฐเคค เคธเคนिเคค 193 เคฆेเคถों เคจे เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा। เค‡เคจ เคฒเค•्เคท्เคฏों เคฎें เคธเคคเคค เคตिเค•ाเคธ เคฒเค•्เคท्เคฏ 5 เค•े เค…ंเคคเคฐ्เค—เคค เคฒैंเค—िเค• เคธเคฎाเคจเคคा เค•े เคตिเคทเคฏ เค•ो เคญी เคถाเคฎिเคฒ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคธ्เคชเคท्เคŸ เคนै เค•ि เคนเคฎाเคฐे เคธเคฎाเคœ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•े เคฒिเคฏे เคฒैंเค—िเค• เคธเคฎाเคจเคคा เค…เคคि เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคฎเคนिเคฒा เค”เคฐ เคชुเคฐुเคท เคธเคฎाเคœ เค•े เคฎूเคฒ เค†เคงाเคฐ เคนैं। เคธเคฎाเคœ เคฎें เคฒैंเค—िเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคा เคธोเคš-เคธเคฎเคเค•เคฐ เคฌเคจाเคˆ เค—เคˆ เคเค• เค–ाเคˆ เคนै, เคœिเคธเคธे เคธเคฎाเคจเคคा เค•े เคธ्เคคเคฐ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคธเคซเคฐ เคฌเคนुเคค เคฎुเคถ्เค•िเคฒ เคนो เคœाเคคा เคนै। 

เคฒैंเค—िเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคा เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐें เคคो เค‡เคธเคฎें เคธाเคฎाเคœिเค•, เค†เคฐ्เคฅिเค• เค”เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เค•्เคทेเคค्เคฐ เค•े เคธाเคฅ เคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เค•्เคทेเคค्เคฐ, เคฎเคจोเคฐंเคœเคจ เค•्เคทेเคค्เคฐ, เคšिเค•िเคค्เคธा เค•्เคทेเคค्เคฐ เค”เคฐ เค–ेเคฒ เค•्เคทेเคค्เคฐ เคช्เคฐเคฎुเค– เคนैं। 28 เคซเคฐเคตเคฐी เค•ो เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคตिเคœ्เคžाเคจ เคฆिเคตเคธ ‘เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคฎเคนिเคฒाเคँ’ เคฅीเคฎ เค•े เคธाเคฅ เค†เคฏोเคœिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा। เคฏเคน เคตिเคœ्เคžाเคจ เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เค•ो เคฐेเค–ांเค•िเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคเค• เคฌेเคนเคคเคฐीเคจ เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนै, เคชเคฐंเคคु เคฒैंเค—िเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคा เค•ी เค‡เคธ เค–ाเคˆ เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐเคจे เคฎें เคนเคฎें เค…เคญी เคฎीเคฒों เคšเคฒเคจा เคนोเค—ा। เค‡เคธ เค†เคฒेเค– เคฎें เคฒैंเค—िเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคा เค•े เค•ाเคฐเคฃों เคชเคฐ เคจ เค•ेเคตเคฒ เคšเคฐ्เคšा เค•ी เคœाเคเค—ी  เคฌเคฒ्เค•ि เค‡เคธ เคธเคฎเคธ्เคฏा เค•ा เคธเคฎाเคงाเคจ เคคเคฒाเคถเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคญी เค•िเคฏा เคœाเคเค—ा।

เคถीเคฐ्เคทเค• เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค•्เคฏों เคนै

เคœเคฌ เคธे เคฎाเคจเคต เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ा เคธूเคฐ्เคฏ เค‰เคฆเคฏ เคนुเค† เคนै เคคเคญी เคธे เคญाเคฐเคค เค…เคชเคจी เคถिเค•्เคทा เคคเคฅा เคฆเคฐ्เคถเคจ เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคธिเคฆ्เคง เคฐเคนा เคนै। เคฏเคน เคธเคฌ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ा เคนी เคšเคฎเคค्เค•ाเคฐ เคนै เค•ि เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคจे เคธंเคธाเคฐ เค•ा เคธเคฆैเคต เคชเคฅ-เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เค•िเคฏा เค”เคฐ เค†เคœ เคญी เคœीเคตिเคค เคนै। เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคฏुเค— เคฎें เคญी เคฎเคนाเคจ เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค• เคเคตं เคถिเค•्เคทा เคถाเคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค‡เคธी เคฌाเคค เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•เคฐ เคฐเคนे เคนैं เค•ी เคถिเค•्เคทा เคญाเคฐเคค เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฏुเค— เค•ी เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคฐเคนें เคนैं เค‡เคธเคฒिเค เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคญाเคฐเคค เคœैเคธे เคœเคจเคคंเคค्เคฐीเคฏ เคฆेเคถ เค•े เคฒिเค เค‰เคšिเคค เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•े เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคช्เคฐเค•ाเคถ เคกाเคฒเคจे เคธे เคชूเคฐ्เคต เคนเคฎें เค…เคคीเคค เค•ी เค“เคฐ เคœाเคจा เคนोเค—ा। เคจिเคฎ्เคจเคฒिเค–िเคค เคชंเค•्เคคिเคฏों เคฎें เคนเคฎ เคช्เคฐाเคšीเคจ, เคฎเคง्เคฏ เคคเคฅा เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคคीเคจो เคฏुเค—ों เค•ी เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เคชเคฐ เคช्เคฐเค•ाเคถ เคกाเคฒ เคฐเคนे เคนैं –

(1) เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เคคเคฅा เคœीเคตเคจ เค•ी เคธเคฆ्เคญाเคตเคจा – เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคค เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฌाเคฒเค• เค•े เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคฎें เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เคคเคฅा เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคœीเคตเคจ เค•ी เคญाเคตเคจाเค“ं เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจा เคถिเค•्เคทा เค•ा เคช्เคฐเคฅเคฎ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฅा। เคถिเค•्เคทा เค†เคฐเคฎ्เคญ เคนोเคจे เคธे เคชूเคฐ्เคต เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฌाเคฒเค• เค•े เค‰เคชเคจเคฏเคจ เคธंเคธ्เค•ाเคฐ เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เค•เคฐเคจा เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคे เคธเคฎเคฏ เค…เคจเค•े เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคต्เคฐเคค เคงाเคฐเคฃ เค•เคฐเคจा, เคช्เคฐाเคค: เคคเคฅा เคธाเคฏंเค•ाเคฒ เคˆเคถ्เคตเคฐ เค•ी เคฎเคนिเคฎा เค•े เค—ुเคฃเค—ाเคจ เค•เคฐเคจा เคคเคฅा เค—ुเคฐु เค•े เค•ुเคฒ เคฎें เคฐเคนเคคे เคนुเค เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคค्เคฏोเคนाเคฐों เค•ा เคฎाเคจเคจा เค†เคฆि เคธเคญी เคฌाเคคें เคฌाเคฒเค• เค•े เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคฎें เคชเคตिเคค्เคฐเคคा เคคเคฅा เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคญाเคตเคจाเค“ं เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคคे เค‰เคธे เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคฌเคฒเคตाเคจ เคฌเคจाเคคी เคนै। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธाเคนिเคค्เคฏिเค• เคคเคฅा เคต्เคฏเคตเคธाเคฏिเค• เคธเคญी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถिเค•्เคทा เค•ा เคช्เคฐเคค्เคฏเค•्เคท เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฌाเคฒเค• เค•ो เคธเคฎाเคœ เค•ा เคเค• เคชเคตिเคค्เคฐ เคคเคฅा เคฒाเคญเคช्เคฐเคฆ เคธเคฆเคธ्เคฏ เคฌเคจाเคจा เคฅा।

(2) เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ – เคญाเคฐเคค เค•ी เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เค•ा เคฆूเคธเคฐा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฅा – เคฌाเคฒเค• เค•े เคจैเคคिเค• เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा। เค‰เคธ เคฏुเค— เคฎें เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฆाเคฐ्เคถเคจिเค•ों เค•ा เค…เคŸเคฒ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฅा เค•ि เค•ेเคตเคฒ เคฒिเค–เคจा-เคชเคขเคจा เคนी เคถिเค•्เคทा เคจเคนीं เคนै เคตเคฐเคจ เคจैเคคिเค• เคญाเคตเคจाเค“ं เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เคชเคฐเคฎ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै। เคฎเคจुเคธ्เคฎृเคคि เคฎें เคฒिเค–ा เคนै เค•ि เคเคธा เคต्เคฏเค•्เคคि เคœो เคธเคฆ्เคšเคฐिเคค्เคฐ เคนो เคšाเคนे เค‰เคธे เคตेเคฆों เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคญเคฒे เคนी เค•เคฎ เคนो, เค‰เคธ เคต्เคฏเค•्เคคि เคธे เค•เคนीं เค…เคš्เค›ा เคนै เคœो เคตेเคฆों เค•ा เคชंเคกिเคค เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคถुเคฆ्เคง เคœीเคตเคจ เคต्เคฏเคคीเคค เคจ เค•เคฐเคคा เคนो। เค…เคค: เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฌाเคฒเค• เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เค‰เคธ เคฏुเค— เคฎें เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•ा เคฎुเค–्เคฏ เค•เคฐ्เคค्เคคเคต्เคฏ เคธเคฎเคा เคœाเคคा เคฅा। เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคง เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคชुเคธ्เคคเค• เค•े เคชเคจ्เคจों เคชเคฐ เคธूเคค्เคฐ เคฐूเคช เคฎें เคšเคฐिเคค्เคฐ เคธंเคฌंเคงी เค†เคฆेเคถ เคฒिเค–े เคฐเคนเคคे เคฅे เคคเคฅा เคธเคฎเคฏ –เคธเคฎเคฏ เคชเคฐ เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคจैเคคिเค•เคคा เค•े เค†เคฆेเคถ เคญी เคฆिเคฏे เคœाเคคे เคฅे เคเคตं เคฌाเคฒเค•ों เค•े เคธเคฎเค•्เคท เคฐाเคฎ, เคฒเค•्เคท्เคฎเคฃ, เคธीเคคा เคคเคฅा เคนเคจुเคฎाเคจ เค†เคฆि เคฎเคนाเคชुเคฐुเคทों เค•े เค‰เคฆเคนाเคฐเคฃ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏे เคœाเคคे เคฅे। เค•เคนเคจे เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฏเคน เคนै เค•ि เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคค เค•ी เคถिเค•्เคทा เค•ा เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคšเคฐिเคค्เคฐ-เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคธเคนเคฏोเค— เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคा เคฅा।

(3) เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ा เคตिเค•ाเคธ- เคฌाเคฒเค• เค•े เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ो เคชूเคฐ्เคฃเคฐूเคชेเคฃ เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจा เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เค•ा เคคीเคธเคฐ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฅा। เค‡เคธ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคฌाเคฒเค• เค•ो เค†เคค्เคฎ-เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•ी เคญाเคตเคจा เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจा เคชเคฐเคฎ เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคธเคฎเคा เคœाเคคा เคฅा। เค…เคค: เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฌाเคฒเค• เคฎें เค‡เคธ เคฎाเคนाเคจ เค—ुเคฃ เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค†เคค्เคฎ-เคตिเคถ्เคตाเคธ, เค†เคค्เคฎ-เคจिเคฐ्เคญเคฐเคคा, เค†เคค्เคฎ-เคจिเคฏंเคค्เคฐเคฃ เคคเคฅा เคตिเคตेเค• เคเคตं เคจिเคฐ्เคฃเคฏ เค†เคฆि เค…เคจเค•े เค—ुเคฃों เคเคตं เคถเค•्เคคिเคฏों เค•ो เคชूเคฐ्เคฃเคค: เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เค…เคฅเค• เคช्เคฐเคฏाเคธ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคฅा।

(4) เคจाเค—เคฐिเค• เคเคตं เคธाเคฎाเคœिเค• เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏों เค•ा เคตिเค•ाเคธ- เคญाเคฐเคค เค•ी เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เค•ा เคšौเคฅा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฅा – เคจाเค—เคฐिเค• เคเคตं เคธाเคฎाเคœिเค• เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏों เค•ा เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा। เค‡เคธ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เค‡เคธ เคฌाเคค เคชเคฐ เคฌเคฒ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคฅा เค•ि เคฎเคจुเคท्เคฏ เคธเคฎाเคœोเคชเคฏोเค—ी เคฌเคจे, เคธ्เคตाเคฐ्เคฅी เคจเคนीं। เค…เคค: เคฌाเคฒเค• เค•ो เคฎाเคคा-เคชिเคคा, เคชुเคค्เคฐ เคคเคฅा เคชเคค्เคจी เค•े เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคฆेเคถ เค…เคฅเคตा เคธเคฎाเคœ เค•े เคช्เคฐเคคि เคญी เค…เคชเคจे เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคจा เคธिเค–ाเคฏा เคœाเคคा เคฅा। เค•เคนเคจे เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฏเคน เคนै เค•ि เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคถिเค•्เคทा เคเคธे เคจाเค—เคฐिเค•ों เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคคी เคฅी เคœो เค…เคชเคจे เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคธเคฎाเคœ เค•ी เค‰เคจ्เคจเคคि เคฎें เคญी เคฏเคฅाเคถเค•्เคคि เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆें เคธเค•ें।

(5) เคธाเคฎाเคœिเค• เค•ुเคถเคฒเคคा เคคเคฅा เคธुเค– เค•ी เค‰เคจ्เคจเคคि – เคธाเคฎाเคœिเค• เค•ुเคถเคฒเคคा เคคเคฅा เคธुเค– เค•ी เค‰เคจ्เคจเคคि เค•เคฐเคจा เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เค•ा เคชांเคšเคตां เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฅा- เค‡เคธ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคญाเคตी เคชीเฅी เค•ो เคœ्เคžाเคจ เค•ी เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถाเค–ाเค“ं เคต्เคฏเคตเคธाเคฏों เคคเคฅा เค‰เคงोเค—ों เคฎें เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคฆेเค•เคฐ เค•ी เคœाเคคी เคฅी। เคคเคค्เค•ाเคฒीเคจ เคธเคฎाเคœ เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏ-เคตिเคญाเคœเคจ เค•ा เคธिเคงाเคจ्เคค เคช्เคฐเคšเคฒिเคค เคฅा। เค‡เคธी เค•ाเคฐเคฃ เคฌ्เคฐाเคน्เคฎเคฃ เคคเคฅा เค•्เคทเคค्เคฐिเคฏ เคฐाเคœा เคญी เคนुเค เค”เคฐ เคฒเฅœเค•ा เคญी เคเคตं เคถुเคฆ्เคฐ เคฆเคฐ्เคถाเคจिเค• เคญी। เคชเคฐเคจ्เคคु เคฏเคน เคธเคฌ เค•ुเค› เคนोเคคे เคนुเค เคญी เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคฒिเค เคฏเคนी เค‰เคšिเคค เคฅा เค•ि เคตเคน เค…เคชเคจे เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•े เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ เค•ो เคนी เค…เคชเคจाเคฏे। เค‡เคธเคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเคตเคธाเคฏ เค•ी เค•ुเคถเคฒเคคा เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เคนुเคˆ। เคชเคฐिเคฃाเคฎเคธ्เคตเคฐूเคช เคธाเคฎाเคœिเค• เค•ुเคถเคฒเคคा เคเคตं เคธुเค– เค•ी เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐ เค‰เคจ्เคจเคคि เคนोเคคी เคฐเคนी।

(6) เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ा เคธंเคฐเค•्เคทเคฃ เคคเคฅा เคตिเคธ्เคคाเคฐ – เคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคธเคฎ्เคชเคคि เคคเคฅा เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ा เคธंเคฐเค•्เคทเคฃ เคเคตं เคตिเคธ्เคคाเคฐ เคญाเคฐเคค เค•ी เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เค•ा เค›เค ा เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฅा। เคช्เคฐाเคšीเคจ เค•ाเคฒ เคฎें เคนिเคจ्เคฆुเค“ं เคจे เค…เคชเคจे เคตिเคšाเคฐ เคคเคฅा เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•े เคช्เคฐเคšाเคฐ เคนेเคคु เคถिเค•्เคทा เค•ो เค‰เคค्เคคเคฎ เคธाเคงเคจ เคฎाเคจा। เค…เคค: เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคนिเคจ्เคฆू เค…เคชเคจे เคฌाเคฒเค•ों เค•ो เคตเคนी เคถिเค•्เคทा เคฆेเคคा เคฅा, เคœो เค‰เคธเคจे เคธ्เคตเคฏं เคช्เคฐाเคช्เคค เค•ी เคฅी। เคฏเคน เคช्เคฐाเคšीเคจ เค†เคšाเคฐ्เคฏों เค•े เค˜ोเคฐ เคชเคฐिเคถ्เคฐเคฎ เค•ा เคนी เคคो เคซเคฒ เคนै เค•ी เคนเคฎाเคฐा เคตैเคฆिเค• เค•ाเคฒीเคจ เคธเคฎ्เคชूเคฐ्เคฃ เคธाเคนिเคค्เคฏ เคนเคฎाเคฐे เคธाเคฎเคจे เค†เคœ เคญी เคœ्เคฏों เค•ा เคค्เคฏों เคธुเคฐเค•्เคทเคคि เคนै। เคกॉ เคเฅฆ เคเคธीเฅฆ เค…เคฒ्เคคेเค•เคฐ เคจे เค ीเค• เคนी เคฒिเค–ा เคนै – “ เคนเคฎाเคฐे เคชूเคฐ्เคตเคœों เคจे เคช्เคฐाเคšीเคจ เคฏुเค— เค•े เคธाเคนिเคค्เคฏ เค•ी เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถाเค–ाเค“ं เค•े เคœ्เคžाเคจ เค•ो เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคนी เคจเคนीं เคฐเค–ा เค…เคชिเคคु เค…เคชเคจे เคฏเคฅाเคถเค•्เคคि เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคธเคฎें เคจिเคฐเคจ्เคคเคฐ เคตृเคฆ्เคงि เค•เคฐเค•े เค‰เคธे เคฎเคง्เคฏ เคฏुเค— เคคเค• เคญाเคตी เคชीเฅी เค•ो เคนเคธ्เคคांเคคเคฐिเคค เค•िเคฏा।”


เค†เคœाเคฆी เค•े เคฌाเคฆ เคถिเค•्เคทाเคตिเคฆों เคจे เคจเคˆ เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•ा เคธुเคाเคต เคฆिเคฏा. เค‡เคธ เคต्เคฏเคธ्เคฅा เคธे เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•ा เคธ्เคจाเคคเค• เคฌเคจเคจे เคฎें เค•ुเคฒ 15 เคตเคฐ्เคท เค•ा เคธเคฎเคฏ เคฒเค—เคคा เคฅा, เค•िเคจ्เคคु เคธ्เคจाเคคเค• เคฌเคจเคจे เคธे เคชเคนเคฒे เค‰เคธเค•े เคธाเคฎเคจे เคฆो เคฌाเคฐ เค…เคฐ्เคฅाเคค् 10 เคตเคฐ्เคท เค•ी เคถिเค•्เคทा เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐ เคฏा 10 เคช्เคฒเคธ 2 เค…เคฐ्เคฅाเคค् 12 เคตเคฐ्เคท เค•ी เคถिเค•्เคทा เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐ เคœीเคตिเค•ा เค‰เคฐ्เคชाเคœเคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เคฏोเค—्เคฏเคคा เคต เค•्เคทเคฎเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคी เคฅी. 12 เคตเคฐ्เคท เค•े เคฌाเคฆ เคธ्เคจाเคคเค• เค•े เคฒिเค เคคीเคจ เคตเคฐ्เคทो เค•ी เคถिเค•्เคทा เค•ो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธीเคฎिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคฅा.

เคฆเคธ เคตเคฐ्เคท เค•ी เคถिเค•्เคทा เค…เคฐ्เคฅाเคค् เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคถिเค•्เคทा เค•े เคฌाเคฆ เคฆो เคตเคฐ्เคท เค•ी เค…เคคिเคฐिเค•्เคค เคชเฅाเคˆ เคฎें เคœिเคธे เค‰เคš्เคš เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคถिเค•्เคทा เค•เคนा เค—เคฏा, เคต्เคฏाเคตเคธाเคฏिเค• เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคœोเคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคฅा. เค‡เคธ เคต्เคฏाเคตเคธाเคฏिเค• เคถिเค•्เคทा เค•ो เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐ เค›ाเคค्เคฐ เค…เคชเคจा เคฐोเคœเค—ाเคฐ เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคฎเคฐ्เคฅ เคนोเคคे เคฅे.

เค‡เคธ เค‰เคš्เคš เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคชเคฐीเค•्เคทा เค•े เคฌाเคฆ เคตिเคท्เคตเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เค•ी เคคीเคจ เคตเคฐ्เคท เค•ी เคถिเค•्เคทा เค•े เคฒिเค เค•ेเคตเคฒ เคšुเคจे เคนुเค เคฏोเค—्เคฏ เค›ाเคค्เคฐ เคนी เคฒिเค เคœाเคคे เคฅे. เคธाเคฎाเคจ्เคฏ เค”เคธเคค เค›ाเคค्เคฐ เค•ी เคถिเค•्เคทा 10 เคช्เคฒเคธ 2 เค•े เคฌाเคฆ เคนी เคธเคฎाเคช्เคค เคนो เคœाเคเค—ी. เค‡ंเคœीเคจिเคฏเคฐिंเค—, เคกाॅเค•्เคŸเคฐी เคฏा เค…เคจ्เคฏ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคตिเคทेเคท เคถिเค•्เคทा เค•ी เคธंเคธ्เคฅाเค“ं เคฎें 10 เคช्เคฒ्เคธ 2 เค•े เคฌाเคฆ เคช्เคฐเคตेเคถ เคฎिเคฒ เคธเค•ेเค—ा.

เคฏเคน เคชเคฆ्เคงเคคि เคฒंเคฌे เคธเคฎเคฏ เคคเค• เคšเคฒเคคी เคฐเคนी เค”เคฐ เค‡เคธเคฎें เค•ोเคˆ เคตिเคถेเคท เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคจเคนीं เค•िเคฏा เคนै เคฒेเค•िเคจ เคธाเคฒ 2020 เคฎें เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคจเคˆ เคถिเค•्เคทा เคจीเคคि เคœाเคฐी เค•ी, เคœिเคธเคฎें เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคถिเค•्เคทा เคช्เคฐเคฃाเคฒी เค•े เค†เคงाเคฐเคญूเคค เคธंเคฐเคšเคจा เคฎें เค•เคˆ เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•िเค เค—เค เคนैं।


  เคธ्เค•ूเคฒों เคฎें เค•ाเคฐ्เคฏเคฐเคค เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เค•ी เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคि


เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคญ्เคฏเคคा เคตिเคถ्เคต เค•ी เคธเคฐ्เคตाเคงिเค• เคฐोเคšเค• เคคเคฅा เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคธเคญ्เคฏเคคाเค“ं เคฎें เคเค• เคนै । เค‡เคธ เคธเคญ्เคฏเคคा เค•े เคธเคฎुเคšिเคค เคœ्เคžाเคจ เค•े เคฒिเคฏे เค‡เคธเค•ी เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจा เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै เคœिเคธเคจे เค‡เคธ เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ो เคšाเคฐ เคนเคœाเคฐ เคตเคฐ्เคทों เคธे เคญी เค…เคงिเค• เคธเคฎเคฏ เคคเค• เคธुเคฐเค•्เคทिเคค เคฐเค–ा, เค‰เคธเค•ा เคช्เคฐเคšाเคฐ-เคช्เคฐเคธाเคฐ เค•िเคฏा เคคเคฅा เค‰เคธเคฎें เคธंเคถोเคงเคจ เค•िเคฏा ।

เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏों เคจे เคถिเค•्เคทा เค•ो เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคฎเคนเคค्เคต เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•िเคฏा । เคญौเคคिเค• เคคเคฅा เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค‰เคค्เคฅाเคจ เคคเคฅा เคตिเคญिเคจ्เคจ เค‰เคค्เคคเคฐเคฆाเคฏिเคค्เคตों เค•े เคตिเคงिเคตเคค् เคจिเคฐ्เคตाเคน เค•े เคฒिเคฏे เคถिเค•्เคทा เค•ी เคฎเคนเคคी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เค•ो เคธเคฆा เคธ्เคตीเค•ाเคฐ เค•िเคฏा เค—เคฏा । เคตैเคฆिเค• เคฏुเค— เคธे เคนी เค‡เคธे เคช्เคฐเค•ाเคถ เค•ा เคธ्เคฐोเคค เคฎाเคจा เค—เคฏा เคœो เคฎाเคจเคต-เคœीเคตเคจ เค•े เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เค•ो เค†เคฒोเค•िเคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เค‰เคธे เคธเคนी เคฆिเคถा-เคจिเคฐ्เคฆेเคถ เคฆेเคคा เคนै ।

เคช्เคฐाเคšीเคจ เคญाเคฐเคคीเคฏों เค•ा เคฏเคน เคฆृเฅ เคตिเคถ्เคตाเคธ เคฅा เค•ि เคถिเค•्เคทा เคฆ्เคตाเคฐा เคช्เคฐाเคช्เคค เคเคตं เคตिเค•เคธिเคค เค•ी เค—เคฏी เคฌुเคฆ्เคงि เคนी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคตाเคธ्เคคเคตिเค• เคถเค•्เคคि เคนोเคคी เคนै । (เคฌुเคฆ्เคงिเคฐ्เคฏเคธ्เคฏ เคฌเคฒं เคคเคธ्เคฏ) । เคตिเคฆ्เคฏा เค•े เคตिเคตिเคง เค‰เคชเคฏोเค— เคฌเคคाเคฏे เค—เคฏे เคนैं । เคฏเคน ‘เคฎाเคคा เค•े เคธเคฎाเคจ เคฐเค•्เคทा เค•เคฐเคคी เคนै, เคชिเคคा เค•े เคธเคฎाเคจ เคนिเคคเค•ाเคฐी เค•ाเคฐ्เคฏों เคฎें เคจिเคฏोเคœिเคค เค•เคฐเคคी เคนै, เคชเคค्เคจी เค•े เคธเคฎाเคจ เคฆुเค–ों เค•ो เคฆूเคฐ เค•เคฐ เค†เคจเคจ्เคฆ เคชเคนुँเคšाเคคी เคนै, เคฏเคถ เคคเคฅा เคตैเคญเคต เค•ा เคตिเคธ्เคคाเคฐ เค•เคฐเคคी เคนै । เคฏเคน เค•เคฒ्เคชเคฒเคคा เค•े เคธเคฎाเคจ เค—ुเคฃเค•ाเคฐी เคนै ।’

เคตिเคฆ्เคฏा, เคตिเคจเคฏ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคी เคนै, เคตिเคจเคฏ เคธे เคชाเคค्เคฐเคคा (เคจिเคชुเคฃเคคा) เค†เคคी เคนै, เคชाเคค्เคฐเคคा เคธे เคต्เคฏเค•्เคคि เคงเคจ เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคा เคนै, เคงเคจ เคธे เคงเคฐ्เคฎ เคคเคฅा เค…เคจ्เคคเคคोเค—เคค्เคตा เคธुเค– เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนोเคคी เคนै । ‘เคตिเคฆ्เคฏा เค•ो เคธเคญी เคงเคจों เคฎें เคช्เคฐเคงाเคจ เคจिเคฐूเคชिเคค เค•เคฐเคคे เคนुเค เคฌเคคाเคฏा เค—เคฏा เคนै เค•ि เค‡เคธे เคจ เคšोเคฐ เคšुเคฐा เคธเค•เคคा เคนै, เคจ เคญाเคˆ เคฌँเคŸा เคธเค•เคคा, เคจ เคฐाเคœा เค›ीเคจ เคธเค•เคคा เคนै เค”เคฐ เคจ เคนी เคฏเคน เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคฒिเคฏे เคญाเคฐเคคुเคฒ्เคฏ เคนोเคคी เคนै । เคฏเคน เคเคธा เคงเคจ เคนै เคœो เคต्เคฏเคฏ เค•เคฐเคจे เคชเคฐ เคญी เคฌเคฐाเคฌเคฐ เคฌเฅเคคा เคนै ।’

เค•िเคธी เคญी เคช्เคฐाเคšीเคจ เค—्เคฐंเคฅ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เค•ा เค†เคงुเคจिเค• เคถिเค•्เคทा เคธिเคฆ्เคงाเคจ्เคค เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคตเคฐ्เคฃเคจ เคจเคนीं เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคा । เคคเคฅाเคชि เคตिเคญिเคจ्เคจ เค—्เคฐเคจ्เคฅों เคฎें เค‡เคธเคธे เคธเคฎ्เคฌเคจ्เคงिเคค เคœो เค‰เคฒ्เคฒेเค– เคฎिเคฒเคคे เคนै เค‰เคจเค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เค•े เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏों เคคเคฅा เค†เคฆเคฐ्เคถों เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐी เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं ।

เค‡เคจ्เคนें เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฐเค–ा เคœा เคธเค•เคคा เคนै:

(i) เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ:

เคถिเค•्เคทा เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจा เคฅा । เคญाเคฐเคคीเคฏ เคถाเคธ्เคค्เคฐों เคฎें เคšเคš्เคšเคฐिเคค्เคฐเคคा เค•ो เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค• เคฎเคนเคค्เคต เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคนै । เคฏเคน เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ा เคธเคฌเคธे เคฌเฅœा เค†เคญूเคทเคฃ เคนै । เคšเคฐिเคค्เคฐ เคเคตं เค†เคšเคฐเคฃ เคธे เคนीเคจ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เคธเคฐ्เคตเคค्เคฐ เคจिเคจ्เคฆा เค•ी เค—เคฏी เคนै । เคฎเคจुเคธ्เคฎृเคคि เคฎें เคตเคฐ्เคฃिเคค เคนै เค•ि ‘เคธเคญी เคตेเคฆों เค•ा เคœ्เคžाเคคा เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เคญी เคธเคš्เคšเคฐिเคค्เคฐเคคा เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เคถ्เคฐेเคท्เค  เคจเคนीं เคนै, เค•िเคจ्เคคु เค•ेเคตเคฒ เค—ाเคฏिเคค्เคฐी เคฎเคจ्เคค्เคฐ เค•ा เคœ्เคžाเคคा เคชเคฃ्เคกिเคค เคญी เคฏเคฆि เคตเคน เคšเคฐिเคค्เคฐเคตाเคจ् เคนैं เคคो เคถ्เคฐेเคท्เค  เค•เคนเคฒाเคจे เคฏोเค—्เคฏ เคนैं ।’

เคธเคค्เค•เคฐ्เคฎो เคธे เคนी เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคธเคฎ्เคญเคต เคนै । เคถिเค•्เคทा เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฎเคจुเคท्เคฏ เคœो เคœ्เคžाเคจ เคคเคฅा เคถเค•्เคคि เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคा เคนै เค‰เคธเคธे เค‰เคธเคฎें เคจैเคคिเค• เค—ुเคฃों เค•ा เค‰เคฆเคฏ เคนोเคคा เคนै เคคเคฅा เคธเคจ्เคฎाเคฐ्เค— เค•ा เค…เคจुเคธเคฐเคฃ เค•เคฐเคจे เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เค‰เคธे เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोเคคी เคนै । เคญाเคฐเคคीเคฏ เคตिเคšाเคฐเค•ों เคจे เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ो เคตिเคฆ्เคตเคคा เคธे เค…เคงिเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฎाเคจा เคนै । เคฎเคนाเคญाเคฐเคค เคฎें เคเค• เคธ्เคฅाเคจ เคชเคฐ เคคो เคฏเคนाँ เคคเค• เคฌเคคाเคฏा เค—เคฏा เคนै เค•ि เค•ेเคตเคฒ เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคนी เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เคนोเคคा เคนै ।

เคถिเค•्เคทा เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคนी เคฎเคจुเคท्เคฏ เค…เคชเคจी เคคाเคฎเคธी เคคเคฅा เคชाเคถเคตिเค• เคช्เคฐเคตृเคค्เคคि เคชเคฐ เคจिเคฏเคจ्เคค्เคฐเคฃ เคฐเค–เคคा เคนै । เค‰เคธเคฎें เค…เคš्เค›े เคคเคฅा เคฌुเคฐे เค•े เคตिเคญेเคฆ เค•เคฐเคจे เค•ी เคฌुเคฆ्เคงि เคœाเค—ृเคค เคนोเคคी เคนै । เคตเคน เคฌुเคฐे เค•ाเคฐ्เคฏों เค•ो เคค्เคฏाเค— เค•เคฐ เค…เคชเคจे เค•ो เคธเคค्เค•เคฐ्เคฎों เคฎें เคช्เคฐเคตृเคค्เคค เค•เคฐเคคा เคนै । เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•े เคฒिเคฏे เคถिเค•्เคทा เค•ी เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅा เค•ुเค› เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค—เคฏी เคฅी เค•ि เคช्เคฐाเคฐเคฎ्เคญ เคธे เคนी เค‰เคธे เคธเคš्เคšเคฐिเคค्เคฐ เคนोเคจे เค•ी เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฎिเคฒเคคी เคฅी เค”เคฐ เคตเคน เคคเคฆเคจुเคธाเคฐ เค…เคชเคจे เค•ो เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคคा เคฅा ।

เคตเคน เค—ुเคฐुเค•ुเคฒ เคฎें เค†เคšाเคฐ्เคฏ เค•े เคธाเคจ्เคจिเคง्เคฏ เคฎें เคฐเคนเคคा เคฅा । เค†เคšाเคฐ्เคฏ เคจ เค•ेเคตเคฒ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•ी เคฌौเคฆ्เคงिเค• เคช्เคฐเค—เคคि เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–เคคा เคฅा, เค…เคชिเคคु เค‰เคธเค•े เคจैเคคिเค• เค†เคšเคฐเคฃ เค•ी เคญी เคจिเค—เคฐाเคจी เค•เคฐเคคा เคฅा । เคตเคน เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เคง्เคฏाเคจ เคฐเค–เคคा เคฅा เค•ि เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เคฆिเคจ-เคช्เคฐเคคिเคฆिเคจ เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคถिเคท्เคŸाเคšाเคฐ เคเคตं เคธเคฆाเคšाเคฐ เค•े เคจिเคฏเคฎों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐे । เค‡เคจเคฎें เคฌเฅœों, เคธเคฎाเคจों เคคเคฅा เค›ोเคŸे เค•े เคช्เคฐเคคि เค†เคšเคฐเคฃ เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เคฅे ।

เค‡เคจเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•ो เค…เคชเคจा เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคนाเคฏเคคा เคฎिเคฒเคคी เคฅी । เคฌ्เคฐเคน्เคฎเคšเคฐ्เคฏ เค†เคถ्เคฐเคฎ เคฎें เคฐเคนเคคे เคนुเค เคถौเคš, เค†เคšाเคฐ, เคธ्เคจाเคจ, เคธเคจ्เคง्เคฏोเคชाเคธเคจा เค†เคฆि เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•े เคฎूเคฒ เค†เคงाเคฐ เคฅे เคœो เค‰เคธเค•े เคšเคฐिเคค เค•ा เค‰เคค्เคฅाเคจ เค•เคฐเคคे เคฅे ।

เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•े เคธเคฎเค•्เคท เคฎเคนाเคชुเคฐुเคทों เคœैเคธे เคนเคฐिเคถ्เคšเคจ्เคฆ्เคฐ, เคฐाเคฎ, เคฒเค•्เคท्เคฎเคฃ, เคนเคจुเคฎाเคจ, เคญीเคท्เคฎ เคคเคฅा เคธीเคคा, เคธाเคตिเคค्เคฐी, เค…เคจเคธुเคฏ्เคฏा, เคฆ्เคฐौเคชเคฆी เคœैเคธी เคฎเคนाเคจ् เคจाเคฐिเคฏों เค•े เค‰เคš्เคš เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•ा เค†เคฆเคฐ्เคถ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคฅा เคœिเคธเคธे เค‰เคธเค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคช्เคฐेเคฐเคฃा เคฎिเคฒเคคी เคฅी ।

เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เค•ो เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•े เคšเคฐिเคค्เคฐ เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•े เคฒเค•्เคท्เคฏ เค•ो เคชूเคฐा เค•เคฐเคจे เคฎें เคธเคซเคฒเคคा เคฎिเคฒी । เค‡เคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคถिเค•्เคทिเคค เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•ाเคฒाเคจ्เคคเคฐ เคฎें เคšเคฐिเคค्เคฐเคตाเคจ เคเคตं เค†เคฆเคฐ्เคถ เคจाเค—เคฐिเค• เคฌเคจเคคे เคฅे । เคญाเคฐเคค เค•ी เคฏाเคค्เคฐा เคชเคฐ เค†เคจे เคตाเคฒे เคตिเคฆेเคถी เคฏाเคค्เคฐिเคฏों-เคฎेเค—เคธ्เคฅเคจीเคœ, เคนुเคเคจเคธांเค— เค†เคฆि เคธเคญी เคจे เคฏเคนाँ เค•े เคฒोเค—ों เค•े เคจैเคคिเค• เคšเคฐिเคค्เคฐ เค•े เคธเคฎुเคจ्เคจเคค เคนोเคจे เค•ा เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏा เคนै ।

(ii) เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ा เคธเคฐ्เคตांเค—ीเคฃ เคตिเค•ाเคธ:

เคช्เคฐाเคšीเคจ เคถिเค•्เคทा เค•ा เคเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•ो เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•े เคตिเค•ाเคธ เค•ा เคชूเคฐा เค…เคตเคธเคฐ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคจा เคฅा । เคญाเคฐเคคीเคฏ เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅाเค•ाเคฐों เคจे เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ो เคฆเคฏाเคจे เค•ा เค•เคญी เคญी เคช्เคฐเคฏाเคธ เคจเคนीं เค•िเคฏा । เค•ुเค› เคตिเคฆ्เคตाเคจ् เคเคธा เคธोเคšเคคे เคนैं เค•ि เคฏเคนाँ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคชเคฆ्เคงเคคि เคฎें เค•เค ोเคฐ เค…เคจुเคถाเคธเคจ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•े เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ो เคฆเคฌा เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคœिเคธเคธे เค‰เคจเค•ा เคธเคฎुเคšिเคค เคตिเค•ाเคธ เคจเคนीं เคนो เคธเค•ा ।

เค•िเคจ्เคคु เคฐเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เค…เคตเคงाเคฐเคฃा เคญाเคฐเคคीเคฏ เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เค•ो เคญเคฒी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธे เคจ เคธเคฎเค เคธเค•เคจे เค•े เค•ाเคฐเคฃ เคนै । เคตเคธ्เคคुเคคः เคฏเคนाँ เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฏुเค— เคฎें เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เคตृเคค्เคคि เค•े เคšुเคจाเคต เค•ी เคธ्เคตเคคเคจ्เคค्เคฐเคคा เคฐเคนी เคนै । เคธ्เคฎृเคคि เค—्เคฐเคจ्เคฅों เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•ा เค•ो เคตिเคงाเคจ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै เคตเคน เค…เคงिเค•เคคเคฐ เค•ाเคฒ्เคชเคจिเค• เคเคตं เค†เคฆเคฐ्เคถเคตाเคฆी เคนै । เคต्เคฏाเคตเคนाเคฐिเค• เคฆृเคท्เคŸि เคธे เค‰เคธ เคชเคฐ เค†เคšเคฐเคฃ เคฌเคนुเคค เค•เคฎ เค•िเคฏा เค—เคฏा ।

เค†เคœ เค•ी เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคถाเคธเค•ीเคฏ เคเคตं เค…เคถाเคธเค•ीเคฏ เคธ्เคคเคฐ เคฎें เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ो เคเคตं เค…เคจ्เคฏ เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เค•ो เคเค• เคจिเคถ्เคšिเคค เคตेเคคเคจ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै

                              เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ 

                     เคธंเคฌंเคงिเคค เค…เคง्เคฏเคฏเคจ

เคถिเค•्เคทเค• เคตเคน เคชเคฅ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเค• เคนोเคคा เคนै เคœो เคนเคฎें เค•िเคคाเคฌी เคœ्เคžाเคจ เคนी เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เคœीเคตเคจ เคœीเคจे เค•ी เค•เคฒा เคธिเค–ाเคคा เคนै। เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคฌเคนुเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค”เคฐ เค•เค िเคจ เคนै। เคเค• เค…เคš्เค›े เค—ुเคฐू เค•ा เคฎिเคฒเคจा เคฌเคนुเคค เคฆुเคฐ्เคฒเคญ เคนै। เค—ुเคฐू เคนी เคจเคˆ เคชीเฅी เค•ो เคธเคนी เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเคจ เคฆेเค•เคฐ เคธเคฎाเคœ เค”เคฐ เคฆेเคถ เค•े เคฒिเคฏे เคจเคˆ เคชीเฅी เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं। เค‰เคจเค•ा เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•เคฐเคจा เคนเคฎ เคธเคฌ เค•े เคฒिเคฏे เค—ौเคฐเคต เค•ी เคฌाเคค เคนै।

เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें เคถिเค•्เคทเค• เค•ो เคฆो เคธ्เคตเคฐूเคชों เคฎें เคฆेเค–ा เคœाเคคा เคนै। เคœिเคจ्เคนें เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค• เค—ुเคฐु เค”เคฐ เคฒौเค•िเค• เค—ुเคฐु เค•े เคฐूเคช เคฎें เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคœीเคตเคจ เคฎें เคถिเค•्เคทเค• เคจเคนीं เคนो เคคो ‘เคถिเค•्เคทเคฃ’ เคธंเคญเคต เคจเคนीं เคนै। เคถिเค•्เคทเคฃ เค•ा เคถाเคฌ्เคฆिเค• เค…เคฐ्เคฅ ‘เคถिเค•्เคทा เคฆेเคจे’ เคธे เคนै เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเค•ी เค†เคงाเคฐเคถिเคฒा เคถिเค•्เคทเค• เคฐเค–เคคा เคนै। เคถिเค•्เคทเค• เค•ा เคฆเคฐ्เคœा เคธเคฎाเคœ เคฎें เคนเคฎेเคถा เคธे เคนी เคชूเคœ्เคฏเคจीเคฏ เคฐเคนा เคนै เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคจ्เคนें ‘เค—ुเคฐु’ เค•เคนा เคœाเคคा เคนै। เคœเคนाँ เคธे เคนเคฎें เคœ्เคžाเคจ เคฎिเคฒเคคा เคนै, เคซिเคฐ เคšाเคนे เคตเคน เคฒौเค•िเค• เคนो เคฏा เค†เคง्เคฏाเคค्เคฎिเค•। เคนเคฎें เคนเคฎेเคถा เคนी เค‰เคธเค•ा เค†เคฆเคฐ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค।

เคเค• เค–ुเคถเคนाเคฒ, เคธ्เคตเคธ्เคฅ เค”เคฐ เคธเคฎ्เคชเคจ्เคจ เคธเคฎाเคœ เค”เคฐ เคฆेเคถ เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•े เคฒिเค เคถिเค•्เคทा เคชเคนเคฒी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนै। เคถिเค•्เคทा  เค•े เค…เคตเคธเคฐ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค•เคฐเคตाเคจा เคธเคญी เคฎाเคคा-เคชिเคคा เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคธเคฎाเคœ เค•े เคนเคฐ เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐ เคธंเค—เค เคจ เค”เคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ा เคฎूเคฒ เคฆाเคฏिเคค्เคต เคนै। เคฌเคš्เคšे เคนเคฎाเคฐे เคฆेเคถ เค•ा เคญเคตिเคท्เคฏ เคนैं। เค‡เคธเคฒिเค เคถिเค•्เคทเค•, เคฎाเคคा-เคชिเคคा เค”เคฐ เค…เคญिเคญाเคตเค• เคฌเคš्เคšों เค•ो เคถिเค•्เคทिเคค เค•เคฐเคจे เค•ा เคฆाเคฏिเคค्เคต เคชूเคฐी เคˆเคฎाเคจเคฆाเคฐी เคธे เค…เคชเคจी เคจैเคคिเค• เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เคธเคฎเคเคคे เคนुเค เคจिเคญाเคฏें।

เคตเคฐ्เคคเคฎाเคจ เคธเคฎเคฏ เคฎें เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคเค• เคถिเค•्เคทเค• เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เค”เคฐ เค…เคงिเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนोเคคी เคœा เคฐเคนी เคนै। เค‰เคธเค•े เค…เคจेเค• เค•ाเคฐเคฃ เคนो เคธเค•เคคे เคนैं। เคœैเคธे เค†เคœ-เค•เคฒ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เคฌเคนुเคค เคนी เคธเคœเค—, เค•ुเคถเคฒ, เค…เคฆ्เคฏเคคเคจ (Updated) เคนोเคจे เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคฌเคนुเคค เค…เคธ्เคฅिเคฐ เค”เคฐ เค…เคตिเคถ्เคตाเคธी เคญी เคนोเคคे เคœा เคฐเคนे เคนैं। เค‡เคธเค•े เค•ाเคฐเคฃ เคšाเคนे เคœो เค•ुเค› เคญी เคนो เคชเคฐंเคคु เคเค• เคถिเค•्เคทเค• เค•ो เค†เคœ เค•े เคเคธे เคนी เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ो เค‰เคšिเคค เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ, เคธเคฆुเคชเคฏोเค—ी เคถिเค•्เคทเคฃ เค”เคฐ เคธเคŸीเค• เค•เคฒ्เคฏाเคฃเค•ाเคฐी, เคฆूเคฐเค—ाเคฎी เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเคจ เคช्เคฐเคฆाเคจ เค•เคฐเคคे เคนुเค เค‰เคจ्เคนें เคญाเคตी เคฆेเคถ เค•े เค•เคฐ्เคฃเคงाเคฐ, เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐ เคฆेเคถเคญเค•्เคค เคจाเค—เคฐिเค•ों เคฎें เคชเคฐिเคฃिเคค เค•เคฐเคจा เคนै। เคเค• เคถिเค•्เคทเค• เค•ी เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐी เคฌเคนुเคค เค…เคงिเค• เคนोเคคी เคนै। เค•्เคฏोंเค•ि เค‰เคธे เคจा เค•ेเคตเคฒ เคฌเคš्เคšों เค•ा เคฌौเคฆ्เคงिเค•, เคจैเคคिเค•, เคฎเคจोเคตैเคœ्เคžाเคจिเค• ,เคถाเคฐीเคฐिเค• เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा เคนै เค…เคชिเคคु เคธाเคฎाเคœिเค•, เคšाเคฐिเคค्เคฐिเค•, เคเคตं เคธांเคตेเค—िเค• เคตिเค•ाเคธ เค•เคฐเคจा เคญी เค†เคœ เคถिเค•्เคทเค• เค•ा เคนी เค•เคฐ्เคคเคต्เคฏ เคนै।

                                 เค•्เคทेเคค्เคฐ

เคญाเคฐเคค เคฆेเคถ เค•े เค›เคค्เคคीเคธเค—เคข़ เคฐाเคœ्เคฏ เค•े เคฆुเคฐ्เค— เคœिเคฒे เค•े เค—्เคฐाเคฎ เคคเคฐ्เคฐा เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•िเคฏा

เค—्เคฐाเคฎ เคคเคฐ्เคฐा เค•े เคชुเคฐाเคจे เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคตेเคคเคจ เค•े เคฌाเคฐे เคฎें เคœाเคจเค•ाเคฐी

เคคเคฐ्เคฐा เคธ्เค•ूเคฒ coloum

เคœाเคฎเค—ांเคต เคเคฎ เคธ्เค•ूเคฒ 

เค—เคจिเคฏाเคฐी เคธ्เค•ूเคฒ

                            เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ 

                             เคธीเคฎाเคं 

เคฏเคน เคธ्เค•ूเคฒ เคฌเคนुเคค เคชुเคฐाเคจा เคนै เคœो เค•ि เค•ाเคซी เคนै

                            เคจिเคท्เค•เคฐ्เคท

                เคถैเค•्เคทिเค• เคฐूเคช เคธे เคญเคตिเคท्เคฏ

                          เคธंเคฆเคฐ्เคญिเคค เค—्เคฐंเคฅ





เค†เคฏुเคท เค•ुเคฎाเคฐ เคธोเคจी เค•ा เค†เคˆเคกी เค•ाเคฐ्เคก

เค†เคฏुเคท เคธोเคจी เคฆ्เคตाเคฐा เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฆी เค—เคˆ เคนै  เคฎोเคฌाเค‡เคฒ เคจंเคฌเคฐ - 9669805462 ( เค•ेเคตเคฒ เคต्เคนाเคŸ्เคธเคเคช) เคˆเคฎेเคฒ - ayushtarra@gmail.com ๐ŸŽฏ เคตेเคฌเคธाเค‡เคŸ - jankariayushsoniki.bl...