Monday, April 25, 2022

4th Sem

[4/26, 11:33 AM] Sonam Chandrakar B. Ed 3rd Semester Student Prism College: เคธเคฎाเคœ เคเค• เคธे เค…เคงिเค• เคฒोเค—ों เค•े เคธเคฎुเคฆाเคฏों เคธे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฌเคจे เคเค• เคตृเคนเคฆ เคธเคฎूเคน เค•ो เค•เคนเคคे เคนैं เคœिเคธเคฎें เคธเคญी เคต्เคฏเค•्เคคि เคฎाเคจเคตीเคฏ เค•्เคฐिเคฏाเค•เคฒाเคช เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฎाเคจเคตीเคฏ เค•्เคฐिเคฏाเค•เคฒाเคช เคฎें เค†เคšเคฐเคฃ, เคธाเคฎाเคœिเค• เคธुเคฐเค•्เคทा เค”เคฐ เคจिเคฐ्เคตाเคน เค†เคฆि เค•ी เค•्เคฐिเคฏाเคं เคธเคฎ्เคฎिเคฒिเคค เคนोเคคी เคนैं।เคธเคฎाเคœ เคฒोเค—ों เค•ा เคเคธा เคธเคฎूเคน เคนोเคคा เคนै เคœो เค…เคชเคจे เค…ंเคฆเคฐ เค•े เคฒोเค—ों เค•े เคฎुเค•ाเคฌเคฒे เค…เคจ्เคฏ เคธเคฎूเคนों เคธे เค•ाเคซी เค•เคฎ เคฎेเคฒเคœोเคฒ เคฐเค–เคคा เคนै। เค•िเคธी เคธเคฎाเคœ เค•े เค†เคจे เคตाเคฒे เคต्เคฏเค•्เคคि เคเค• เคฆूเคธเคฐे เค•े เคช्เคฐเคคि เคชเคฐเคธ्เคชเคฐ เคธ्เคจेเคน เคคเคฅा เคธเคนृเคฆเคฏเคคा เค•ा เคญाเคต เคฐเค–เคคे เคนैं। เคฆुเคจिเคฏा เค•े เคธเคญी เคธเคฎाเคœ เค…เคชเคจी เคเค• เค…เคฒเค— เคชเคนเคšाเคจ เคฌเคจाเคคे เคนुเค เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคฐเคธ्เคฎों-เคฐिเคตाเคœ़ों เค•ा เคชाเคฒเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं।                 เคฎเคจुเคท्เคฏ เคเค• เคธाเคฎाเคœिเค• เคช्เคฐाเคฃी เคนै।  เคธเคฎाเคœ เค•े เคฌिเคจा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคœीเคตเคจ เค•ा เค•ोเคˆ เคฎเคนเคค्เคต เคจเคนीं เคนै। เคต्เคฏเค•्เคคि เคœो เค•ुเค› เคญी เคฌเคจเคจा เคšाเคนเคคा เคนै เคตเคน เคธเคฎाเคœ เค•े เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคฎें เคนी เคฌเคจ เคธเค•เคคा เคนै। เคฆเคฐเค…เคธเคฒ, เคธเคฎाเคœ เคเค• เคช्เคฐाเค•ृเคคिเค• เคธंเคธ्เคฅा เคนै, เคœिเคธ เคชเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ा เค…เคธ्เคคिเคค्เคต เค”เคฐ เคตिเค•ाเคธ เคจिเคฐ्เคญเคฐ เค•เคฐเคคा เคนै। เคเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏเคชूเคฐ्เคฃ เคธเคฎूเคน เคนोเคคा เคนै, เคœो เค•िเคธी เคเค• เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคฌเคจเคคा เคนै, เค‰เคธเค•े เคธเคฆเคธ्เคฏ เคเค•เคค्เคต เคเคตं เค…เคชเคจเคค्เคต เคฎें เคฌंเคงे เคนोเคคे เคนैं। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคšिเคจ्เคคเคจเคถीเคฒ เคช्เคฐाเคฃी เคนै। เคฎเคจुเคท्เคฏ เคจे เค…เคชเคจे เคฒเคฎ्เคฌे เค‡เคคिเคนाเคธ เคฎें เคเค• เคธंเค—เค เคจ เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เคนै। เคตเคน เคœ्เคฏों-เคœ्เคฏों เคฎเคธ्เคคिเคท्เค• เคœैเคธी เค…เคฎूเคฒ्เคฏ เคถเค•्เคคि เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•เคฐเคคा เค—เคฏा, เค‰เคธเค•ी เคœीเคตเคจ เคชเคฆ्เคงเคคि เคฌเคฆเคฒเคคी เค—เคฏी เค”เคฐ เคœीเคตเคจ เคชเคฆ्เคงเคคिเคฏों เค•े เคฌเคฆเคฒเคจे เคธे เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เคนुเค† เค”เคฐ เค‡เคจ เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เคจे เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ो เคเค• เคธूเคค्เคฐ เคฎें เคฌाँเคงเคจा เคช्เคฐाเคฐเคญ्เคฎ เค•िเคฏा เค”เคฐ เค‡เคธ เคฌंเคงเคจ เคธे เคธंเค—เค เคจ เคฌเคจे เค”เคฐ เคฏเคนी เคธंเค—เค เคจ เคธเคฎाเคœ เค•เคนเคฒाเคฏे เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค‡เคจ्เคนीं เคธंเค—เค เคจों เค•ा เค…ंเค— เคฌเคจเคคा เคšเคฒा เค—เคฏा। 
 
 เค—िเคกिंเค—्เคธ เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ," เคธเคฎाเคœ เคธ्เคตเคฏं เคธंเค˜ เคนै เคตเคน เคเค• เคธंเค—เค เคจ เค”เคฐ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐों เค•ा เคฏोเค— เคนै, เคœिเคธเคฎे เคธเคนเคฏोเค— เคฆेเคจे เคตाเคฒे เคเค•-เคฆूเคธเคฐे เคธे เคธเคฎ्เคฌंเคงिเคค เคนोเคคे เคนैं।"
 
    เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเคœ เคฆुเคจिเคฏा เค•े เคธเคฌเคธे เคœเคŸिเคฒ เคธเคฎाเคœों เคฎें เคเค• เคนै। เค‡เคธเคฎें เค•เคˆ เคงเคฐ्เคฎ, เคœाเคคि, เคญाเคทा, เคจเคธ्เคฒ เค•े เคฒोเค— เคฌिเคฒเค•ुเคฒ เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคคเคฐเคน เค•े เคญौเค—ोเคฒिเค• เคญू-เคญाเค— เคฎें เคฐเคนเคคे เคนैं। เค‰เคจเค•ी เคธंเคธ्เค•ृเคคिเคฏां เค…เคฒเค— เคนैं, เคฒोเค•-เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค…เคฒเค— เคนैं। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคฎाเคœ เค•ी เคธเคฐ्เคตเคช्เคฐเคฎुเค– เคตिเคถेเคทเคคा 'เคตिเคตिเคงเคคा เคฎें เคเค•เคคा' เคฐเคนी เคนै। เคฏเคน เคชंเค•्เคคि เคฆเคฐ्เคถाเคคी เคนै เค•ि เคญाเคฐเคค เค•िเคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธंเคธ्เค•ृเคคिเคฏों, เคธเคฎाเคœ เคคเคฅा เคจृเคœाเคคीเคฏ เคคเคค्เคค्เคตों เค•े เค†เค—เคฎเคจ เคธे เค”เคฐ เค…เคงिเค• เคฎเคœเคฌूเคค เคนोเคคा เค—เคฏा। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธเคญ्เคฏเคคा เค•ी เคฎुเค–्เคฏ เคตिเคถेเคทเคคा เคฐเคนी เคนै - เค†เคค्เคฎเคธाเคค เค•िเค เคฌिเคจा เคธเคฎाเคฏोเคœเคจ เค•เคฐเคจे เค•ी เคงाเคฐเคฃा।
            เคนเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•ी เค…เคชเคจी เคเค• เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคนोเคคी เคนै। เคถिเค•्เคทा เคจे เคนเคฎेเคถा เคธे เคนी เคเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เคฎें เคฌेเคนเคคเคฐ เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคต เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•िเคฏा เคนै। เคถिเค•्เคทा เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เค•ेเคตเคฒ เคชเคฐीเค•्เคทा เคฎें เค…เคš्เค›े เค…ंเค• เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคจा เคจเคนीं เคนोเคคा เคนै, เคฌเคฒ्เค•ि เคถिเค•्เคทा เค•े เคฎाเคง्เคฏเคฎ เคธे เคจเคˆ เคšीเคœों เค•ो เคธीเค–เคจे เค•े เคธाเคฅ เค…เคชเคจे เคœ्เคžाเคจ เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เค•ी เคœा เคธเค•เคคी เคนै। เคถिเค•्เคทเค• เคตเคน เคชเคฅ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเค• เคนोเคคा เคนै เคœो เคนเคฎें เค•िเคคाเคฌी เคœ्เคžाเคจ เคนी เคจเคนीं เคฌเคฒ्เค•ि เคœीเคตเคจ เคœीเคจे เค•ी เค•เคฒा เคธिเค–ाเคคा เคนै। เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ा เค•ाเคฐ्เคฏ เคฌเคนुเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เค”เคฐ เค•เค िเคจ เคนै। เคเค• เค…เคš्เค›े เค—ुเคฐू เค•ा เคฎिเคฒเคจा เคฌเคนुเคค เคฆुเคฐ्เคฒเคญ เคนै। เค—ुเคฐू เคนी เคจเคˆ เคชीเคข़ी เค•ो เคธเคนी เคฎाเคฐ्เค—เคฆเคฐ्เคถเคจ เคฆेเค•เคฐ เคธเคฎाเคœ เค”เคฐ เคฆेเคถ เค•े เคฒिเคฏे เคจเคˆ เคชीเคข़ी เคคैเคฏाเคฐ เค•เคฐเคคे เคนैं।
                  เคถिเค•्เคทा, เคธเคฎाเคœ เคเค• เคชीเคข़ी เคฆ्เคตाเคฐा เค…เคชเคจे เคธे เคจिเคšเคฒी เคชीเคข़ी เค•ो เค…เคชเคจे เคœ्เคžाเคจ เค•े เคนเคธ्เคคांเคคเคฐเคฃ เค•ा เคช्เคฐเคฏाเคธ เคนै। เค‡เคธ เคตिเคšाเคฐ เคธे เคถिเค•्เคทा เคเค• เคธंเคธ्เคฅा เค•े เคฐूเคช เคฎें เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคी เคนै, เคœो เคต्เคฏเค•्เคคि เคตिเคถेเคท เค•ो เคธเคฎाเคœ เคธे เคœोเคก़เคจे เคฎें เคฎเคนเคค्เคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคคी เคนै เคคเคฅा เคธเคฎाเคœ เค•ी เคธंเคธ्เค•ृเคคि เค•ी เคจिเคฐंเคคเคฐเคคा เค•ो เคฌเคจाเค เคฐเค–เคคी เคนै। เคฌเคš्เคšा เคถिเค•्เคทा เคฆ्เคตाเคฐा เคธเคฎाเคœ เค•े เค†เคงाเคฐเคญूเคค เคจिเคฏเคฎों, เคต्เคฏเคตเคธ्เคฅाเค“ं, เคธเคฎाเคœ เค•े เคช्เคฐเคคिเคฎाเคจों เคเคตं เคฎूเคฒ्เคฏों เค•ो เคธीเค–เคคा เคนै। เคฌเคš्เคšा เคธเคฎाเคœ เคธे เคคเคญी เคœुเคก़ เคชाเคคा เคนै เคœเคฌ เคตเคน เค‰เคธ เคธเคฎाเคœ เคตिเคถेเคท เค•े เค‡เคคिเคนाเคธ เคธे เค…เคญिเคฎुเค– เคนोเคคा เคนै। เคถिเค•्เคทा เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ी เค…ंเคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เค•्เคทเคฎเคคा เคคเคฅा เค‰เคธเค•े เคต्เคฏเค•्เคคिเคค्เคค्เคต เค•ा เคตिเค•เคธिเคค เค•เคฐเคจे เคตाเคฒी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै। เคฏเคนी เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เค‰เคธे เคธเคฎाเคœ เคฎें เคเค• เคตเคฏเคธ्เค• เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคจिเคญाเคจे เค•े เคฒिเค เคธเคฎाเคœीเค•ृเคค เค•เคฐเคคी เคนै เคคเคฅा เคธเคฎाเคœ เค•े เคธเคฆเคธ्เคฏ เคเคตं เคเค• เคœिเคฎ्เคฎेเคฆाเคฐ เคจाเค—เคฐिเค• เคฌเคจเคจे เค•े เคฒिเค เคต्เคฏเค•्เคคि เค•ो เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคœ्เคžाเคจ เคคเคฅा เค•ौเคถเคฒ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค•เคฐाเคคी เคนै। เคถिเค•्เคทा เคถเคฌ्เคฆ เคธंเคธ्เค•ृเคค เคญाเคทा เค•ी ‘เคถिเค•्เคท्’ เคงाเคคु เคฎें ‘เค…’ เคช्เคฐเคค्เคฏเคฏ เคฒเค—ाเคจे เคธे เคฌเคจा เคนै। ‘เคถिเค•्เคท्’ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนै เคธीเค–เคจा เค”เคฐ เคธिเค–ाเคจा। ‘เคถिเค•्เคทा’ เคถเคฌ्เคฆ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนुเค† เคธीเค–เคจे-เคธिเค–ाเคจे เค•ी เค•्เคฐिเคฏा।เค•िเคธी เคธเคฎाเคœ เคฎें เคธเคฆैเคต เคšเคฒเคจे เคตाเคฒी เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธाเคฎाเคœिเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै เคœिเคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคœเคจ्เคฎเคœाเคค เคถเค•्เคคिเคฏों เค•ा เคตिเค•ाเคธ, เค‰เคธเค•े เคœ्เคžाเคจ เคเคตं เค•ौเคถเคฒ เคฎें เคตृเคฆ्เคงि เคเคตं เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคฎें เคชเคฐिเคตเคฐ्เคคเคจ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค‰เคธे เคธเคญ्เคฏ, เคธुเคธंเคธ्เค•ृเคค เคเคตं เคฏोเค—्เคฏ เคจाเค—เคฐिเค• เคฌเคจाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•्เคทเคฃ-เคช्เคฐเคคिเค•्เคทเคฃ เคจเค-เคจเค เค…เคจुเคญเคต เคช्เคฐाเคช्เคค เค•เคฐเคคा เคนै เคต เค•เคฐเคตाเคคा เคนै, เคœिเคธเคธे เค‰เคธเค•ा เคฆिเคจ-เคช्เคฐเคคिเคฆเคจ เค•ा เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เคนोเคคा เคนै। เค‰เคธเค•ा เคฏเคน เคธीเค–เคจा-เคธिเค–ाเคจा เคตिเคญिเคจ्เคจ เคธเคฎूเคนों, เค‰เคค्เคธเคตों, เคชเคค्เคฐ-เคชเคค्เคฐिเค•ाเค“ं, เคฐेเคกिเคฏो, เคŸेเคฒीเคตिเคœเคจ เค†เคฆि เคธे เค…เคจौเคชเคšाเคฐिเค• เคฐूเคช เคธे เคนोเคคा เคนै। เคฏเคนी เคธीเค–เคจा-เคธिเค–ाเคจा เคถिเค•्เคทा เค•े เคต्เคฏाเคชเค• เคคเคฅा เคตिเคธ्เคคृเคค เคฐूเคช เคฎें เค†เคคे เคนैं। เคธंเค•ुเคšिเคค เค…เคฐ्เคฅ เคฎें เคถिเค•्เคทा เค•िเคธी เคธเคฎाเคœ เคฎें เคเค• เคจिเคถ्เคšिเคค เคธเคฎเคฏ เคคเคฅा เคจिเคถ्เคšिเคค เคธ्เคฅाเคจों (เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ, เคฎเคนाเคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ) เคฎें เคธुเคจिเคฏोเคœिเคค เคขंเค— เคธे เคšเคฒเคจे เคตाเคฒी เคเค• เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคธाเคฎाเคœिเค• เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคนै เคœिเคธเค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เคจिเคถ्เคšिเคค เคชाเค ्เคฏเค•्เคฐเคฎ เค•ो เคชเคข़เค•เคฐ เคธंเคฌंเคงिเคค เคชเคฐीเค•्เคทाเค“ं เค•ो เค‰เคค्เคคीเคฐ्เคฃ เค•เคฐเคจा เคธीเค–เคคा ।
                     เคถिเค•्เคทा เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคญीเคคเคฐ เค…เคš्เค›े เคตिเคšाเคฐों เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เค•เคฐเคคी เคนै, เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคœीเคตเคจ เค•ा เคฎाเคฐ्เค— เคช्เคฐเคถเคธ्เคค เค•เคฐเคคी เคนै। เคฌेเคนเคคเคฐ เคธเคฎाเคœ เค•े เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎें เคธुเคถिเค•्เคทिเคค เคจाเค—เคฐिเค• เค•ी เคญूเคฎिเค•ा เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนोเคคी เคนै। เค‡ंเคธाเคจों เคฎें เคธोเคšเคจे เค•ी เคถเค•्เคคि เคนोเคคी เคนै เค‡เคธเคฒिเค เคตो เคธเคญी เคช्เคฐाเคฃिเคฏों เคฎें เคถ्เคฐेเคท्เค  เคนै เคฒेเค•िเคจ เค…เคถिเค•्เคทिเคค เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เคธोเคš เคชเคถु เค•े เคธเคฎाเคจ เคนोเคคी เคนै। เคตो เคธเคนी เค—เคฒเคค เค•ा เคซैเคธเคฒा เคจเคนीं เค•เคฐ เคชाเคคा। เค‡เคธเคฒिเค เคถिเค•्เคทा เคฎाเคจเคต เคœीเคตเคจ เค•े เคฒिเค เคœ़เคฐूเคฐी เคนै, เคœो เค‰เคธे เคœ्เคžाเคจी เคฌเคจाเคคी เคนै। เคญाเคฐเคคीเคฏ เคธंเคธ्เค•ृเคคि เคฎें เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เคšाเคฐ เคฒเค•्เคท्เคฏ เคฎाเคจे เค—เค เคนैं เคœिเคจ्เคนें เคชुเคฐुเคทाเคฐ्เคฅ เค•ी เคธंเคœ्เคžा เคฆी เคœाเคคी เคนै – เคงเคฐ्เคฎ , เค…เคฐ्เคฅ , เค•ाเคฎ , เคฎोเค•्เคท। เค‡เคจ เคšाเคฐों เคฎें เคธे เคฎोเค•्เคท เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคชเคตिเคค्เคฐ เคเคตं เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै। เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคœीเคตเคจ เค•ा เคšเคฐเคฎ เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฎोเค•्เคท เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เคนोเคคी เคนै। เค…เคคः เคถिเค•्เคทा เคนी เคฎोเค•्เคท เค•ी เคช्เคฐाเคช्เคคि เค•ा เคเค•เคฎाเคค्เคฐ เคธाเคงเคจ เคฎाเคจा เค—เคฏा เคนै। เคฒेเค•िเคจ เคถिเค•्เคทा เค•ा เค‰เคฆ्เคฆेเคถ्เคฏ เคฎाเคค्เคฐ เคถिเค•्เคทिเคค เคนोเคจा เคจเคนीं เคนोเคคा, เคฌเคฒ्เค•ि เคถिเค•्เคทा เค•े เค•เคˆ เค…เคจ्เคฏ เคฎเค•เคธเคฆ เคนोเคคे เคนैं, เคœिเคธे เค•เคˆ เคถिเค•्เคทाเค•े เคตिเคฆ्เคตाเคจों เคจे เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคคเคฐीเค•े เคธे เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เค•िเคฏा เคนै। 
เคฎเคนाเคค्เคฎा เค—ांเคงी – “เคถिเค•्เคทा เคธे เคฎेเคฐा เค•ा เคคाเคค्เคชเคฐ्เคฏ เคฌाเคฒเค• เค”เคฐ เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•े เคถเคฐीเคฐ, เคฎเคจ เคคเคฅा เค†เคค्เคฎा เค•े เคธเคฐ्เคตांเค—ीเคฃ เคเคตं เคธเคฐ्เคตोเคค्เค•ृเคท्เคŸ เคตिเค•ाเคธ เคธे เคนै।”

เคธ्เคตाเคฎी เคตिเคตेเค•ाเคจंเคฆ – “เคฎเคจुเคท्เคฏ เค•ी เค…ंเคคเคฐ्เคจिเคนिเคค เคชूเคฐ्เคฃเคคा เค•ी เค…เคญिเคต्เคฏเค•्เคคि เคนी เคถिเค•्เคทा เคนै।”
                
 เคชृเคท्เค เคญूเคฎि เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคจे เคฆेเคถ เค•े เคฆूเคฐ-เคฆเคฐाเคœ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคฐเคนเคจे เคตाเคฒे เค…เคจुเคธूเคšिเคค เคœाเคคि /เคœเคจเคœाเคคि / เคชिเค›เคก़े เคตเคฐ्เค—/เค…เคฒ्เคชเคธंเค–्เคฏเค• เคธเคฎुเคฆाเคฏ เค•े เคฌाเคฒिเค•ाเค“ं เค•े เคฒिเค เคช्เคฐाเคฐंเคญिเค• เคธ्เคคเคฐ เคชเคฐ 750 เค†เคตाเคธीเคฏ เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ (เค เคนเคฐเคจे เค•ी เคธुเคตिเคงा เคธเคนिเคค) เค–ोเคฒเคจे เค•े เคฒिเค เค•เคธ्เคคूเคฐเคฌा เค—ाँเคงी เคฌाเคฒिเค•ा เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฏोเคœเคจा เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เค•ी เคนै।เคญाเคฐเคค เคฎें เคตाเคฒिเค• เคฌाเคฒिเค•ाเค“ं เค•ी เคถिเค•्เคทा เคฎें เคต्เคฏाเคชเค• เคตिเคทเคฎเคคा เคฆृเคท्เคŸिเค—ोเคšเคฐ เคนोเคคी เคนै।  เคœเคจเค—เคฃเคจा 2001 เค•े เค…เคจुเคธाเคฐ เคชुเคฐुเคทों เค•ी เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เคฆเคฐ 75.85 เคคเคฅा เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ी 54.16 เคฅी– เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคธ्เคค्เคฐी - เคชुเคฐुเคท เค•ा เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เคฆเคฐ เค•ा เค…ंเคคเคฐाเคฒ 21.69 เคฅा।
               เคฌाเคฒिเค•ा เคถिเค•्เคทा เคธे เคนเคฎ เคฏเคน เคธเคฎเคเคคे เคนै เค•ी เคญाเคฐเคค เคฎें เค…เคญी เคงीเคฐे-เคงीเคฐे เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•ी เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคเค• เค…เคš्เค›ा เฅ™ाเคธा เคง्เคฏाเคจ เคฆिเคฏा เคœा เคฐเคนा เคนै। เคฏे เค…เคค्เคฏंเคค เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคนो เคœाเคคा เคนै เคœเคฌ เคนเคฎ เค…เคชเคจे เคฆेเคถ เค•ो เคฌुเคฒंเคฆिเคฏों เค“เคฐ เคชเคนुंเคšाเคจे เค•ी เคฌाเคค เค•เคฐเคคे เคนै เคคो, เค•्เคฏोंเค•ि เคฒเคก़เค•िเคฏों เค•ी เคถिเค•्เคทा เคฒเคก़เค•िเคฏों เค•ो เคธ्เค•ूเคฒ เคฒाเคจे เคธे เค•เคนीं เค†เค—े เคคเค• เคœाเคคी เคนै। เค”เคฐ เคตो เคฆेเคถ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เค‰เคจ्เคจเคคि เคฎें เค…เคชเคจा เคญเคฐเคชूเคฐ เคฏोเค—เคฆाเคจ เคฆेเคคी เคนै। เคถिเค•्เคทा เคนी เค†เคตिเคท्เค•ाเคฐ เค•ी เคœเคจเคจी เคนै, เคฒेเค•िเคจ เค…เค•्เคธเคฐ เคนเคฎ เคฆेเค–เคคे เคนै เค•ुเค› เคเคธे เคฐाเคœ्เคฏ เค…เคญी เคญी เคนै เคญाเคฐเคค เคฎें เคœो เค•ी เคฌाเคฒिเค•ाเค“ं เค•ी เคถिเค•्เคทा เคฎें เคธเคฌเคธे เคจिเคšे เคนै เคœैเคธे เคนเคฎाเคฐे เคฐाเคœเคธ्เคฅाเคจ เค•ो เคฒीเคœिเคฏे เคฏเคนाँ เคชเคฐ เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•ो เค†เค–ाเคคीเคœ เคฎें เค”เคฐ เฅฉ เคธाเคฒ เคคเค• เค•ी เค‰เคฎ्เคฐ เค•ी เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•ो เคนी เคฌ्เคฏाเคน เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै, เค”เคฐ เคธเคฆा เคธเคฆा เค•े เคฒिเค เค‰เคจเค•ी เคถिเค•्เคทा เค—्เคฐเคนเคฃ เค•เคฐเคจे เค•े เคฐाเคธ्เคคे เค•ो เคฌंเคฆ เค•เคฐ เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‰เคฎ्เคฎीเคฆ เคนै เค†เคชเค•ो เคฌाเคฒिเค•ा เคถिเค•्เคทा เค•ो เคฒेเค•เคฐ เคช्เคฐोเคค्เคธाเคนเคจ เคฎिเคฒा เคนोเค—ा।
              เคญाเคฐเคค เค•ी เคœเคจเคธंเค–्เคฏा 1951 เคธे 2022 เคคเค• เคกाเคŸा เค•ो เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคนै เคญाเคฐเคค เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เคชเคฐ เคนเคฐ 10 เคตเคฐ्เคทों เค•े เค…ंเคคเคฐाเคฒ เคฎें เคœเคจเค—เคฃเคจा เค•เคฐाเคฏा เคœाเคคा เคนै। 1951 เคธे เคฒेเค•เคฐ 2011 เคคเค• เคญाเคฐเคค เคฎें 7 เคฌाเคฐ เคœเคจเค—เคฃเคจा เค•เคฐाเคฏा เค—เคฏा เคนै। เคญाเคฐเคค เค•ा เค…เค—เคฒा เคœเคจเค—เคฃเคจा เคตเคฐ्เคท 2021 เคนोเคจा เคฅा। เคจीเคšे เคธเคฌเคธे เคชเคนเคฒे เคตเคฐ्เคท เคฒिเค–ा เค—เคฏा เคนै। เค‰เคธเค•े เคฌाเคฆ เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคคเคฅा เค†เค–िเคฐ เคฎें เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เคตृเคฆ्เคงि เคช्เคฐเคคिเคถเคค เคฒिเค–ा เค—เคฏा เคนै। 

1951 – 361,088,090 – 13.32%
1961 – 438,936,918 – 21.62%
1971 – 548,160,050 – 24।8%
1981 – 683,329,900 – 25%
1991 – 838,583,988 – 26.9%
2001 – 1,028,737,436 – 21.5%
2011 – 1,210,193,422 – 17.70%
2021 – 1,390,572,936
2022 – 1,401,865,325.
                      
                 เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคญी เคฒैंเค—िเค• เคญेเคฆเคญाเคต เคฆिเค–ाเคˆ เคชเคก़เคคा เคนै เคœो เค•ि เคถिเค•्เคทเค•ों เค•े เคชเค•्เคทเคชाเคคเคชूเคฐ्เคฃ เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เค•ो เคฆเคฐ्เคถाเคคा เคนै เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคชเค•्เคทเคชाเคคเคชूเคฐ्เคฃ เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เค•ो เคธंเคตिเคงाเคจ เค•े เคฎाเคจเคตीเคฏ เคเคตं เคจैเคคिเค• เคฆृเคท्เคŸिเค•ोเคฃ เคธे เคญी เคชूเคฐ्เคฃเคคः เค—เคฒเคค เคนै। เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคฎें เคฒैंเค—िเค• เคญेเคฆเคญाเคต เคจा เคนो เค‡เคธเค•े เคฒिเค เคฏเคน เค†เคตเคถ्เคฏเค• เคนै เค•ि เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ो เคฒिंเค— เคชเค•्เคทเคชाเคคเคชूเคฐ्เคฃ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐों เค•ा เค…เคงिเคธंเคœ्เคžाเคจ เคนो เค…เคฐ्เคฅाเคค เค‰เคจ्เคนें เคฒिंเค—เคญेเคฆ เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคตिเคญिเคจ्เคจ เคชूเคฐ्เคตाเค—्เคฐเคนों เคเคตं เคฐोเคก เคจिเคฌंเคง เค…เคคा เค•ा เคœ्เคžाเคจ เคนो เคคเคญी เคตเคน เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•े เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•ो เคนเคคोเคค्เคธाเคนिเคค เค•เคฐ เคธเค•เคคे เคนैं เคถिเค•्เคทเค•ों เค•ो เคฆूเคฐी เคฌเคคเคจा เคธे เคฌเคšाเคจा เคšाเคนिเค เคเคตं เคฒเคก़เค•ों เคต เคฒเคก़เค•िเคฏों เคธे เคธเคฎाเคจ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค เคธเคฎाเคœ เคธे เคฒैंเค—िเค• เคชूเคฐ्เคตाเค—्เคฐเคน เคเคตं เคนी เคฌเคคाเคคा เค•ो เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคถिเค•्เคทा เค•ा เคชเคฐ्เคฏाเคฏ เคฆाเคฏिเคค्เคต เคนै เค•ि เคตเคน เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคฆेเค•เคฐ เค›ाเคค्เคฐ-เค›ाเคค्เคฐाเค“ं เค•ो เคฏเคน เคธเคฎเคाเคฏा เค•ि เคฒเคก़เค•िเคฏां เค…เคชเคจे เค˜เคฐ เค•े เคฌाเคนเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•เคฐเคคी เคนै เคœैเคธे เค•ि เค†เคœเค•เคฒ เคฒเคก़เค•िเคฏां เคธेเคจा เค–ेเคฒเค•ूเคฆ เคœैเคธे เค•्เคทेเคค्เคฐों เคฎें เคญी เค…เคš्เค›े เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐ เคฐเคนी เคนै เค‡เคธी เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เคฒเคก़เค•ों เค•ो เคญी เคธเคนเคฏोเค— เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคถुเคฐुเค†เคค เคฎें เคฅोเคก़ी เค…เคตเคถ्เคฏ เคนो เคธเค•เคคी เคนै เค‡เคธเค•े เคฆूเคฐเค—ाเคฎी เคชเคฐिเคฃाเคฎ เคนोंเค—े เคธเคฎाเคช्เคค เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคชเคฐिเคธเคฐ เคฎें เคฌुเคฒेเคŸिเคจ เคฌोเคฐ्เคกों เคฎें เคชुเคฐुเคทों เค•ो เค˜เคฐ เค•ा เค•ाเคฎ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคเคตं เคฌเคš्เคšों เค•ी เคฆेเค–เคญाเคฒ เค•เคฐเคคे เคนुเค เคšिเคค्เคฐ เคคเคฅा เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ो เค˜เคฐ เค•े เคฌाเคนเคฐ เค•े เค•ाเคฎ เคœैเคธे- เคฎोเคŸเคฐเคธाเค‡เค•िเคฒ เคเคตं เคŸ्เคฐेเคจ เคšเคฒाเคคे เคนुเค เคคเคฅा เค‘เคซिเคธ เค•े เค•ाเคฐ्เคฏ เคธँเคญाเคฒเคคे เคนुเค เคšिเคค्เคฐ เคฆเคฐ्เคถाเคจा เคšाเคนिเค । เค•เคˆ เคฌाเคฐ เคฏเคน เคญी เคฆेเค–เคจे เค•ो เคฎिเคฒเคคा เคนै เค•ि เคฒเคก़เค•िเคฏों เค•ो เคœीเคตเคตिเคœ्เคžाเคจ เคฏा เค—ृเคนเคตिเคœ्เคžाเคจ (Home science) เค•े เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เค•เคฐिเคฏเคฐ เคฌเคจाเคจे เค•ी เคธเคฒाเคน เคฆी เคœाเคคी เคนै, เคญเคฒे เคนी เค‰เคธเค•ी เคฐुเคšि เคญौเคคिเค•เคถाเคธ्เคค्เคฐ เคเคตं เค—เคฃिเคค เคฎें เค•्เคฏों เคจ เคนो। เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ा เคจिเคฐ्เคฆेเคถเคจ เคเคตं เคชเคฐाเคฎเคฐ्เคถ เคชूเคฐ्เคฃเคค: เค—เคฒเคค เคนै। เค•เคฒ्เคชเคจा เคšाเคตเคฒा เคเคตं เคธुเคจीเคคा เคตिเคฒिเคฏเคฎ्เคธ เคจे เค‡เคธ เคฌाเคค เค•ा เค…เคš्เค›ा เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เค•िเคฏा เคนै เค•ि เค—เคฃिเคค, เคญौเคคिเค•เคถाเคธ्เคค्เคฐ เคเคตं เค…เคญिเคฏाเคจ्เคค्เคฐिเค•ी เคฎें เคฒเคก़เค•िเคฏाँ เคญी เคฌेเคนเคคเคฐ เคช्เคฐเคฆเคฐ्เคถเคจ เค•เคฐ เคธเค•เคคी เคนैं। เค…เคง्เคฏाเคชเค•ों เค•ो เคเค• เคเคธा เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เคธ्เคฅाเคชिเคค เค•เคฐเคจा เคšाเคนिเค, เคœिเคธเคธे เค•ि เค•เคฒा เคฎें เคฆोเคจों เคตเคฐ्เค—ों เค•ो เคธเคฎाเคจ เคฐเค–ा เคœाเค।
                      เคญेเคฆเคญाเคต เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เคœीเคตเคจ เคฎें เค•ैเคฐिเคฏเคฐ เค•े เคตिเค•ाเคธ เค”เคฐ เคช्เคฐเค—เคคि เคธे เคฒेเค•เคฐ เคฎाเคจเคธिเค• เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เคตिเค•ाเคฐों เคคเค• เค•เคˆ เคชเคนเคฒुเค“ं เค•ो เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐเคคा เคนै । เคœเคฌเค•ि เคฌเคฒाเคค्เค•ाเคฐ, เคฆเคนेเคœ เค”เคฐ เคต्เคฏเคญिเคšाเคฐ เคชเคฐ เคญाเคฐเคคीเคฏ เค•ाเคจूเคจों เคฎें เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ी เคธुเคฐเค•्เคทा เคนै, เคฏे เค…เคค्เคฏเคงिเค• เคญेเคฆเคญाเคตเคชूเคฐ्เคฃ เคช्เคฐเคฅाเคं เค…เคญी เคญी เค–เคคเคฐเคจाเค• เคฆเคฐ เคธे เคนो เคฐเคนी เคนैं, เคœो เค†เคœ เคญी เค•เคˆ เคฒोเค—ों เค•े เคœीเคตเคจ เค•ो เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐ เคฐเคนी เคนैं।เคญाเคฐเคค เคฎें เคฒैंเค—िเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคा เคญाเคฐเคค เคฎें เคชुเคฐुเคทों เค”เคฐ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เคฌीเคš เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ, เคถिเค•्เคทा, เค†เคฐ्เคฅिเค• เค”เคฐ เคฐाเคœเคจीเคคिเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคाเค“ं เค•ो เคฆเคฐ्เคถाเคคी เคนै । เคตिเคญिเคจ्เคจ เค…ंเคคเคฐเคฐाเคท्เคŸ्เคฐीเคฏ เคฒिंเค— เค…เคธเคฎाเคจเคคा เคธूเคšเค•ांเค• เค‡เคจ เค•ाเคฐเค•ों เคฎें เคธे เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เค•े เคธाเคฅ-เคธाเคฅ เคธเคฎเค—्เคฐ เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคญाเคฐเคค เค•ो เค…เคฒเค—-เค…เคฒเค— เคฐैंเค• เคฆेเคคे เคนैं, เค”เคฐ เคฏे เคธूเคšเค•ांเค• เคตिเคตाเคฆाเคธ्เคชเคฆ เคนैं। เคฒैंเค—िเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคाเคं , เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคธाเคฎाเคœिเค• เค•ाเคฐเคฃ, เคญाเคฐเคค เค•े เคฒिंเค—ाเคจुเคชाเคค , เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เคธ्เคตाเคธ्เคฅ्เคฏ เค•ो เค‰เคจเค•े เคœीเคตเคจเค•ाเคฒ, เค‰เคจเค•ी เคถैเค•्เคทिเค• เคช्เคฐाเคช्เคคि เค”เคฐ เคฏเคนां เคคเค• ​​เค•ि เค†เคฐ्เคฅिเค• เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เค•ो เคญी เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐเคคे เคนैं। เคฏเคน เคชुเคฐुเคทों เค•े เคฒिเค เคธเคฎाเคจ เคฌเคฒाเคค्เค•ाเคฐ เค•ाเคจूเคจों เค•ी เคธंเคธ्เคฅा เค•ो เคญी เคฐोเค•เคคा เคนै। เคญाเคฐเคค เคฎें เคฒैंเค—िเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคा เคเค• เคฌเคนुเค†เคฏाเคฎी เคฎुเคฆ्เคฆा เคนै เคœो เคฎुเค–्เคฏ เคฐूเคช เคธे เคฎเคนिเคฒाเค“ं เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคนै, เคฒेเค•िเคจ เค•ुเค› เค•ा เคคเคฐ्เค• เคนै เค•ि เคตिเคญिเคจ्เคจ เคฒैंเค—िเค• เคธเคฎाเคจเคคा เคธूเคšเค•ांเค• เคชुเคฐुเคทों เค•ो เคจुเค•เคธाเคจ เคฎें เคฐเค–เคคे เคนैं, เคฏा เคฏเคน เค•ि เคฏเคน เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคฒिंเค— เค•ो เคธเคฎाเคจ เคฐूเคช เคธे เคช्เคฐเคญाเคตिเคค เค•เคฐเคคा เคนै। เคนाเคฒांเค•ि, เคœเคฌ เคญाเคฐเคค เค•ी เคœเคจเคธंเค–्เคฏा เค•ी เคธเคฎเค—्เคฐ เคฐूเคช เคธे เคœांเคš เค•ी เคœाเคคी เคนै, เคคो เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ो เค•เคˆ เคฎเคนเคค्เคตเคชूเคฐ्เคฃ เคคเคฐीเค•ों เคธे เคจुเค•เคธाเคจ เคนोเคคा เคนै। เคนाเคฒांเค•ि เคญाเคฐเคค เค•ा เคธंเคตिเคงाเคจ เคชुเคฐुเคทों เค”เคฐ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ो เคธเคฎाเคจ เค…เคงिเค•ाเคฐ เคฆेเคคा เคนै, เคฒिंเค— เค…เคธเคฎाเคจเคคा เคฌเคจी เคนुเคˆ เคนै। เคฒैंเค—िเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคा เคฏाเคจी เคฒैंเค—िเค• เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคญेเคฆเคญाเคต। เค…เคฐ्เคฅाเคค เคฒैंเค—िเค• เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เค•िเคฏा เคœाเคจे เคตाเคฒा เคญेเคฆเคญाเคต เคœिเคธเคฎे เคเค• เคตเคฐ्เค— (เคฎเคนिเคฒाเค“ं) เค•ो เค•เคฎเคœोเคฐ เคตเคฐ्เค— เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–ा เค”เคฐ เคœाเคจा เคœाเคคा เคนै। เค”เคฐ เคฏे (เคฎเคนिเคฒाเคं) เค˜เคฐ เค”เคฐ เคธเคฎाเคœ เคฆोเคจों เคœเค—เคนों เคชเคฐ เคถोเคทเคฃ, เค…เคชเคฎाเคจ เค”เคฐ เคญेเคฆเคญाเคต เคธे เคชीเฅœिเคค เค•िเคฏे เคœाเคคे เคฐเคนे เคนैं। เคตिเคถेเคทเค•เคฐ เคชเคฐंเคชเคฐाเค—เคค เคฐूเคช เคธे เค•เคนें เคคो เคฒैंเค—िเค• เค…เคธเคฎाเคจเคคा เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เค–िเคฒाเฅž เคญेเคฆเคญाเคต เค”เคฐ เค‰เคจเค•े เคตเคฐ्เค— เค•ो เค•เคฎเคœोเคฐ เคธเคฎเคा เคœाเคคा เคฐเคนा เคนै।
[4/26, 11:33 AM] Sonam Chandrakar B. Ed 3rd Semester Student Prism College: GENDER DISCRIMINATION 

เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เคฎूเคฒ เคฐूเคช เคธे เค…ंเค—्เคฐेเคœी เคญाเคทा เค•ा เคถเคฌ्เคฆ เคนै เคœो เค…ंเค—्เคฐेเคœी เค•े เคฆो เคถเคฌ्เคฆों เคธे เคฎिเคฒเค•เคฐ เคฌเคจा เคนुเค† เคนै। เค‡เคธเคฎें เคœेंเคกเคฐ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนै "เคฒिंเค—" เคคเคฅा เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคนोเคคा เคนै "เคญेเคฆเคญाเคต" เค‡เคธ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เคฒिंเค— เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคญेเคฆเคญाเคต เค•เคฐเคจा เคนी เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เค•े เคคौเคฐ เคชเคฐ เคฏเคฆि เคฎเคนिเคฒाเค“ं เคฏा เคชुเคฐुเคทों เคฎें เคธे เค•िเคธी เคเค• เคตเคฐ्เค— เค•ो เคตिเคถेเคท เคธुเคตिเคงाเคं เคฆी เคœाเคं เคœเคฌเค•ि เคฆूเคธเคฐे เคตเคฐ्เค— เค•ो เคชूเคฐ्เคฃ เคฐूเคช เคธे เคฏा เค†ंเคถिเค• เคฐूเคช เคธे เค‰เคจ เคตिเคถेเคท เคธुเคตिเคงाเค“ं เคธे เคตंเคšिเคค เคฐเค–ा เคœाเค; เคตो เคญी เคเคธी เคธ्เคฅिเคคि เคฎें เคœเคฌเค•ि เคฆोเคจों เคตเคฐ्เค—ों เค•ो เค‰เคธ เคธुเคตिเคงा เค•ी เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคा เคนो เคคो เค‡เคธे เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เคฏा เคœेंเคกเคฐ เค‡เคจเค‡เค•्เคตเคฒिเคŸी เค•เคนा เคœाเคคा เคนै।

เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เค•े เคฌเคนुเคค เคธे เค‰เคฆाเคนเคฐเคฃ เคนเคฎाเคฐे เค…เคชเคจे เคฆेเคถ เคญाเคฐเคค เคฎें เคญी เคฆेเค–े เคœा เคธเค•เคคे เคนैं เคœैเคธे เค•ि เค•ुเค› เคงाเคฐ्เคฎिเค• เคธ्เคฅเคฒों เคชเคฐ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ो เคœाเคจे เค•ी เค…เคจुเคฎเคคि เคจเคนी เคฆी เคœाเคคी เคฏा เคซिเคฐ เค‡เคธเค•े เคตिเคชเคฐीเคค เค•ुเค› เคตिเคถेเคท เคธुเคตिเคงाเคं เคœो เคธเคฐเค•ाเคฐ เคฆ्เคตाเคฐा เค•ेเคตเคฒ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•ो เคฆी เคœाเคคी เคนै; เค‡เคจ เคฆोเคจों เคนी เคธ्เคฅिเคคिเคฏों เคฎें เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเคคा เคนै। เคคो เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคธे เคนเคฎ เคฆोเคจों เคœेंเคกเคฐ เค•े เคธाเคฅ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เคฆेเค– เคธเค•เคคे เคนैं। เคนाเคฒांเค•ि เคนเคฎें เคฏเคน เคฎाเคจเคจा เคนोเค—ा เค•ि เคญाเคฐเคค เคธเคนिเคค เคฒเค—เคญเค— เคฆुเคจिเคฏा เค•े เคธเคญी เคฆेเคถों เคฎें เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เคธाเคฅ เคญेเคฆเคญाเคต เค…เคงिเค• เคนोเคคा เคนै।
                 เค•िเคธी เคต्เคฏเค•्เคคि เค•े เคœेंเคกเคฐ เค•े เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เค‰เคธเคธे เคญेเคฆเคญाเคต เค•เคฐเคจा เคนी เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ (เคฒैंเค—िเค• เคญेเคฆเคญाเคต) เค•เคนเคฒाเคคा เคนै। เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เค•े เค•ाเคฐเคฃ เค•เคˆ เคธाเคฐी เคธुเคตिเคงाเคं, เค…เคตเคธเคฐ, เคตिเคถेเคทाเคงिเค•ाเคฐ เคฏा เคชुเคฐเคธ्เค•ाเคฐ เค‰เคจ เคฒोเค—ों เค•ो เคจเคนीं เคฆिเค เคœाเคคे เคœिเคจเค•े เคธाเคฅ เคฏे เคญेเคฆเคญाเคต เคนो เคฐเคนा เคนै। เคฏे เค…เคงिเค•เคคเคฐ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค”เคฐ เคฒเคก़เค•िเคฏों เค•े เคธाเคฅ เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เค‡เคธเค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคตो เคฎाเคจเคธिเค•เคคा เคนै เคœिเคธเคฎें เคเค• เคœेंเคกเคฐ เค•ो เคฆूเคธเคฐे เคธे เคŠเคชเคฐ เคฎाเคจा เคœाเคคा เคนै।เคต्เคฏเคตเคธाเคฏिเค• เคฏा เค•ाเคฐ्เคฎिเค• เค•्เคทेเคค्เคฐ เคฎें เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เค•เคˆ เคคเคฐเคน เค•े เคซैเคธเคฒों เคชเคฐ เค…เคธเคฐ เค•เคฐ เคธเค•เคคा เคนै। เคœैเคธे เค•िเคธी เคฎเคนिเคฒा เค•ो เคจौเค•เคฐी เคชเคฐ เคจเคนीं เคฐเค–เคจा, เค•िเคธी เคชुเคฐुเคท เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐी เค•ो เคฎเคนिเคฒा เค•े เคเคตเคœ เคฎें เคช्เคฐเคฎोเคถเคจ เคธिเคฐ्เคซ เค‰เคธเค•े เคœेंเคกเคฐ เค•े เค•ाเคฐเคฃ, เคฎเคนिเคฒा เค•เคฐ्เคฎเคšाเคฐिเคฏों เค•ो เคชुเคฐुเคทों เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคเค• เคœैเคธे เค•ाเคฎ เค•े เคฒिเค เคนी เค•เคฎ เคชैเคธे เคฆेเคจा।
                   เคธ्เคค्เคฐी-เคชुเคฐुเคท เคฎाเคจเคต เคธเคฎाเคœ เค•ी เค†เคงाเคฐเคถिเคฒा เคนै। เค•िเคธी เคเค• เค•े เค…เคญाเคต เคฎें เคธเคฎाเคœ เค•ी เค•เคฒ्เคชเคจा เคจเคนीं เค•ी เคœा เคธเค•เคคी, เคฒेเค•िเคจ เค‡เคธเค•े เคฌाเคตเคœूเคฆ เคฒैंเค—िเค• เคญेเคฆเคญाเคต เคเค• เคธाเคฎाเคœिเค• เคฏเคฅाเคฐ्เคฅ เคนै। เคฒैंเค—िเค• เคญेเคฆเคญाเคต เคธे เค†เคถเคฏ เคฒैंเค—िเค• เค†เคงाเคฐ เคชเคฐ เคฎเคนिเคฒाเค“ं เค•े เคธाเคฅ เคญेเคฆเคญाเคต เคธे เคนै, เคœเคนां เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ो เคชुเคฐुเคทों เค•े เคธเคฎाเคจ เค…เคตเคธเคฐ เคจเคนीं เคฎिเคฒเคคा เคนै เค”เคฐ เคจ เคนी เคธเคฎाเคจ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ। เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•ो เคเค• เค•เคฎเคœोเคฐ เคตเคฐ्เค— เค•े เคฐूเคช เคฎें เคฆेเค–ा เคœाเคคा เคนै เค”เคฐ เค‰เคธे เคถोเคทिเคค เค”เคฐ เค…เคชเคฎाเคจिเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै। เค‡เคธ เคฐूเคช เคฎें เคธ्เคค्เคฐिเคฏों เค•े เคธाเคฅ เคญेเคฆเคญाเคต เคชूเคฐ्เคฃ เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•ो เคฒैंเค—िเค• เคญेเคฆเคญाเคต (gender discrimination) เค•เคนा เคœाเคคा เคนै।
                  เคชเคฐिเคตाเคฐ เคฎाเคจเคต เค•ी เคธเคฌเคธे เคฌเคก़ी เค‰เคชเคฒเคฌ्เคงिเคฏों เคฎें เคธे เคเค• เคนै। เคฏเคน เคธเคฎाเคœ เค•ा เค†เคงाเคฐเคถिเคฒा เคนै। เคธเคฎाเคœ เคฎें เคœिเคคเคจे เคญी เค›ोเคŸे-เคฌเคก़े เคธंเค—เค เคจ เคนैं, เค‰เคจเคฎें เคชเคฐिเคตाเคฐ เค•ा เคฎเคนเคค्เคต เคธเคฌเคธे เค…เคงिเค• เคนै เคฏเคน เคฎाเคจเคต เค•ी เคฎौเคฒिเค• เค†เคตเคถ्เคฏเค•เคคाเค“ं เค•ी เคชूเคฐ्เคคि เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคนै। เคต्เคฏเค•्เคคि เคœเคจ्เคฎ เคธे เคœैเคตिเค•ीเคฏ เคช्เคฐाเคฃी เคนोเคคा เคนै เค”เคฐ เคœเคจ्เคฎ เคธे เคนी เคฒिंเค—ों เค•े เคฌीเคš เค•ुเค› เคตिเคถेเคท เคญिเคจ्เคจเคคाเค“ं  เค•ो เคธ्เคฅाเคชिเคค เค”เคฐ เคชुเคท्เคŸ เค•เคฐเคคी เคนै। เคฌเคšเคชเคจ เคธे เคนी เคฒเคก़เค•ों เคต เคฒเคก़เค•िเคฏों เค•े เคฒिंเค—-เคญेเคฆ เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคต्เคฏเคตเคนाเคฐ เค•เคฐเคจा, เค•เคชเคก़ा เคชเคนเคจเคจा เคเคตं เค–ेเคฒเคจे เค•े เคขंเค— เค†เคฆि เคธिเค–ाเคฏा เคœाเคคा เคนै। เคฏเคน เคช्เคฐเคถिเค•्เคทเคฃ เคจिเคฐंเคคเคฐ เคšเคฒเคคा เคฐเคนเคคा เคนै, เคซिเคฐ เคœเคฐूเคฐเคค เคชเคก़เคจे เคชเคฐ เคฒिंเค— เค…เคจुเคฐूเคช เคธांเคšे เคฎें เคกाเคฒเคจे  เค•े เคฒिเค เคฌाเคง्เคฏ เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เคคเคฅा เคฏเคฆा-เค•เคฆा เคธเคœा เคญी เคฆी เคœाเคคी เคนै। 
                  เคฌाเคฒเค• เคต เคฌाเคฒिเค•ाเค“ं เค•े เค–ेเคฒ เคต เค–िเคฒौเคจे เค‡เคธ เคคเคฐเคน เคธे เคญिเคจ्เคจ เคนोเคคे เคนैं เค•ि เคธเคฎाเคœ เคฆ्เคตाเคฐा เคชเคฐिเคญाเคทिเคค เคจเคฐ-เคจाเคฐी เค•े เคงाเคฐเคฃा เค•े เค…เคจुเคฐूเคช เคนी เค‰เคจเค•ा เคตिเค•ाเคธ เคนो เคธเค•े। เคธौंเคฆเคฐ्เคฏ เค•े เคช्เคฐเคคि เค…เคญिเคฐुเคšि เค•ी เค†เคงाเคฐเคถिเคฒा เคญी เคฌाเคฒ्เคฏเค•ाเคฒ เคธे เคนी เคฒเคก़เค•ी เค•े เคฎเคจ เคฎें เค…ंเค•िเคค เค•เคฐ เคฆी เคœाเคคी เคนै, เค‡เคธ เคช्เคฐเค•्เคฐिเคฏा เคฎें เคฌाเคฒिเค•ा เค•े เคธंเคฆเคฐ्เคญ เคฎें เคธौंเคฆเคฐ्เคฏ เค•ो เคฌुเคฆ्เคงि เค•ी เคคुเคฒเคจा เคฎें เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค•เคคा เคฆी เคœाเคคी เคนै। เค•เคนเคจे เค•ा เค…เคฐ्เคฅ เคฏे เคนै เค•ि เคœเคนां เคธเคฎाเคœ เคฎें เคฒเฅœเค•ों เค•े เคฌौเคฆ्เคงिเค• เค•्เคทเคฎเคคाเค“ं เค•ो เคช्เคฐाเคฅเคฎिเค•เคคा เคฆी เคœाเคคी เคนै เคตเคนीं เคฒเฅœเค•िเคฏों เค•े เคฌौเคฆ्เคงिเค• เค•्เคทเคฎเคคाเค“ं เค•ो  เคจเคนीं เคฆिเคฏा เคœाเคคा เคนै।
 
 Objective:-

(1) To study the gender discrimination in educational facilities of urban and rural school.

เคถเคนเคฐी เคเคตं เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏों เคฎें เคนोเคจे เคตाเคฒे เคฒैंเค—िเค• เคตिเคญेเคฆीเค•เคฐเคฃ เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจा।

(2) To study the family characteristics of the teenagers.

เค•िเคถोเคฐ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ी เคชเคฐिเคตाเคฐिเค• เคตिเคถेเคทเคคाเค“ं (เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ) เค•ा เคถिเค•्เคทा เคชเคฐ เคชเคก़เคจे เคตाเคฒे เคช्เคฐเคญाเคต เค•ा เค…เคง्เคฏเคจ เค•เคฐเคจा।

(3) To know the reasons for discrimination by parents.

เค…เคญिเคญाเคตเค•ों เคฆ्เคตाเคฐा (เคฒเคก़เค•ा - เคฒเคก़เค•ी) เค•े เคฎเคง्เคฏ เคตिเคญेเคฆीเค•เคฐเคฃ เค•ा เค•ाเคฐเคฃ เคœ्เคžाเคค เค•เคฐเคจा।‌‌

Related Study:- 

(1) Sushma yadav (2003)  revealed in her study that women are still backward. Discrimination against them is prevalent in all sphers of life. even today in most of the 
Families the birth of a girl child considered a curse.

(2) Shah and nagia.
[4/26, 11:33 AM] Sonam Chandrakar B. Ed 3rd Semester Student Prism College: Related Study:- 

(1) Sushma yadav (2003)  revealed in her study that women are still backward. Discrimination against them is prevalent in all sphers of life. even today in most of the 
Families the birth of a girl child considered a curse .

(2) เค‰เคค्เคคเคฐ เคญाเคฐเคค เคฎें เค—เคฐ्เคฒ เคšाเค‡เคฒ्เคก เค•े เคŠเคชเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•िเค เค—เค เคนैं เคเค• เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคฎें เคฏเคน เคชाเคฏा เค—เคฏा เคนै เค•ि เค•เคฒ เคเคœुเค•ेเคถเคจ เค•े เคฒिเค เคœो เค…เคงिเค•ाเคฐ เคฌเคจाเค เค—เค เคนैं เค‰เคจ เคชเคฐ เคเค• เคธाเคฎाเคœिเค• เคธंเคธ्เคฅा เคฆ्เคตाเคฐा เคเค•्เคถเคจ เคช्เคฒाเคจ เค•े เคคเคนเคค เคถोเคง เค•िเคฏा เค—เคฏा ।
           เคถोเคง เค•े เคฆौเคฐाเคจ เค‰เคค्เคคเคฐ เคช्เคฐเคฆेเคถ เคฎें total เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เคฆเคฐ 57.36 เค—เคฏा SC เคฎเคนिเคฒा เคถ्เคฐेเคฃिเคฏां 10% เค…เคคः เค‰เคชเคฐ्เคฏुเค•्เคค เค•เคฅเคจ เคธे เคฏเคน เคธाเคฌिเคค เค•िเคฏा เคœाเคคा เคนै เค•ि เคฎเคนिเคฒा เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เคฆเคฐ เค•เคฎ เคฅी। เคธाเค•्เคทเคฐเคคा เคฆเคฐ เคฎें เคช्เคฐเคญाเคต เคคเคฌ เคชเคก़เคคा เคนै เคœเคฌ เค—เคฐ्เคฒ्เคธ เคเคœुเค•ेเคถเคจ เค•ी เคฌाเคค เค†เคคी เคนै ।

(3) เคตिเคญिเคจ्เคจ เคเคถिเคฏเคจ เคฆेเคถों เคฎें เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เคชเคฐ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถोเคง เค•ाเคฐ्เคฏ เค•िเค เค—เค เคนैं । เค”เคฐ เคช्เคฐเคค्เคฏेเค• เคถोเคง เค•ाเคฐ्เคฏ เคฎें เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เค”เคฐ เค†เคฐ्เคฅिเค• เคตिเค•ाเคธ เค•े เคธंเคฌंเคง เคฎें เคถोเคง เค•ाเคฐ्เคฏ เค•िเค เค—เค เคนैं । เคเคตं เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•े เคฆौเคฐाเคจ เคฏเคน เคชाเคฏा เค—เคฏा เคนै เค•ि Education เคฏा Women Education เค•ा เคธीเคงा เคธंเคฌंเคง เค‡เค•ोเคจॉเคฎिเค• เค†เคฐ्เคฅिเค• เคตिเค•ाเคธ เค•े เคธाเคฅ เคฎें เคจเคนीं เคฅा। เค…เคจ्เคฏ เคถोเคงों เคฎें เคฏเคน เคญी เคชाเคฏा เค—เคฏा เค—เคฐ्เคฒ्เคธ เคเคœुเค•ेเคถเคจ เค•े เคธเคฎเคฏ เคฌเคนुเคค เคธी เคšुเคจौเคคिเคฏां เคธเคฎाเคœ เค•े เคธाเคฎเคจे เค†เคคी เคนै । เคœैเคธे เคฌाเคฒिเค•ाเค“ं เค•ा เคฎाเคง्เคฏเคฎिเค• เคธ्เค•ूเคฒ เค•ी เคถिเค•्เคทा เคชाเคธ เค•เคฐเคจा ।
        
 Review of literature (เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•ी เคธเคฎीเค•्เคทा) -



Methodology (เคช्เคฐोเคœेเค•्เคŸ เค•ी เคตिเคงि) - 
            
               เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคช्เคฐोเคœेเค•्เคŸ เค•ाเคฐ्เคฏ เคนेเคคु Questions (เคช्เคฐเคถ्เคจाเคตเคฒी) เค•ा เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เค—เคฏा। เคช्เคฐเคถ्เคจाเคตเคฒी เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคตिเคญिเคจ्เคจ เคถोเคง เค•ाเคฐ्เคฏ เคเคตं เคฎें เคตिเคทเคฏों เคธे เคฒिเคฏा เค—เคฏा เคฅा । เคคเคค्เคชเคถ्เคšाเคค เคช्เคฐोเคœेเค•्เคŸ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เคชूเคฐ्เคฃ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคช्เคฐเคถ्เคจाเคตเคฒी 24 เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เคชเคฌ्เคฒिเค• เคธ्เค•ूเคฒ เคฎें เค…เคง्เคฏเคฏเคจเคฐเคค เคฌाเคฒเค• เคฌाเคฒिเค•ाเค“ं เคชเคฐ เคช्เคฐเคฏोเค— เค•िเคฏा เค—เคฏा ।
            24 เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी  เค‡ंเค—्เคฒिเคถ  เคฎीเคกिเคฏเคฎ  เคฎें เค…เคง्เคฏเคจเคฐเคค  เค—्เคฐाเคฎीเคฃ  เค•्เคทेเคค्เคฐ  เค•े  เคฌाเคฒเค•  เคฌाเคฒिเค•ाเคं  เคนैं।

Sample (เคจ्เคฏाเคฏเคฆเคฐ्เคถ) -  เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคช्เคฐोเคœेเค•्เคŸ เค•ाเคฐ्เคฏ เคนेเคคु 24 เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ा เคšเคฏเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा।

             Table sample size

     Male        Female       Total

         12                12                24


Area (เค•्เคทेเคค्เคฐ) - เคช्เคฐเคธ्เคคुเคค เคถोเคง เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ा เคถीเคฐ्เคทเค• เคœेंเคกเคฐ เคกिเคธ्เค•्เคฐिเคฎिเคจेเคถเคจ เค•े เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เคนेเคคु  เคช्เคฐिเคœ्เคฎ เคชเคฌ्เคฒिเค• เคธ्เค•ूเคฒ เค•ा เคšเคฏเคจ เค•िเคฏा เค—เคฏा เคœिเคธเคฎें เค…เคง्เคฏเคฏเคจเคฐเคค 24 เคฌाเคฒเค• เคฌाเคฒिเค•ाเค“ं เคชเคฐ เคช्เคฐोเคœेเค•्เคŸ เค•ाเคฐ्เคฏ เค•ो เคชूเคฐ्เคฃ เค•เคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคถ्เคจाเคตเคฒी เคฌांเคŸा เค—เคฏा ।
          เคช्เคฐिเคœ्เคฎ เคชเคฌ्เคฒिเค• เคธ्เค•ूเคฒ CBSC เคฆ्เคตाเคฐा เคฎाเคจ्เคฏเคคा เคช्เคฐाเคช्เคค เค‡ंเค—्เคฒिเคถ เคฎीเคกिเคฏเคฎ เคธ्เค•ूเคฒ เคนै เคœเคนां เคตिเคญिเคจ्เคจ เค•्เคทेเคค्เคฐों เคธे เค—्เคฐाเคฎीเคฃ เค•्เคทेเคค्เคฐों เค•े เคฌाเคฒเค• เคฌाเคฒिเค•ाเค“ं เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค† เค•เคฐ เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं ।
          เคช्เคฐिเคœ्เคฎ เคชเคฌ्เคฒिเค• เคธ्เค•ूเคฒ  เคฎเคนเค•ाเค–ुเคฐ्เคฆ  เค—ांเคต เคฎें เคธ्เคฅिเคค เคนै เคœเคนां เค•ा เคถैเค•्เคทिเค• เคชเคฐ्เคฏाเคตเคฐเคฃ เคฌเคนुเคค เคนी เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เคนै เคฏเคนां เค•े เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•ो เคนเคฐ เคเค• เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคธुเค– เคธुเคตिเคงा เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค•เคฐाเคˆ เคœाเคคी เคนैं ।

Techniques (Tool) เค‰เคชเค•เคฐเคฃ - เคช्เคฐोเคœेเค•्เคŸ เค•ाเคฐ्เคฏ เคนेเคคु เคจिเคฐ्เคฎिเคค เคช्เคฐเคถ्เคจाเคตเคฒी 13 เค‰เคชเคฏोเค— เค•िเคฏा เค—เคฏा เคนै । เค‡เคธ เคช्เคฐเคถ्เคจाเคตเคฒी เคฎें 15 เคตाเค•्เคฏ (เค•เคฅเคจ) Statement เคนैं। เค”เคฐ เคฏเคน 13 เคธे 16 เคตเคฐ्เคท เค•े เค†เคฏु เค•े เค•िเคถोเคฐ เคฌाเคฒเค• เคฌाเคฒिเค•ाเค“ं เค•े เคฒिเค เคฌเคจाเค เค—เค เคนैं ।
                      เค‡เคจ เคช्เคฐเคถ्เคจाเคตเคฒीเคฏों เค•ा เคจिเคฐ्เคฎाเคฃ เคฎเคจोเคตैเคœ्เคžाเคจिเค• เคตिเคถ्เคฒेเคทเคฃ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เคจिเคฐ्เคฎिเคค เค•िเคฏा เค—เคฏा เคœिเคธเคฎें เค…เคงिเค• เคธे เค…เคงिเค• เคช्เคฐเคถ्เคจ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•े เคช्เคฐเคถ्เคจाเคตเคฒी เค•े เค•ुเค› เค•เคฅเคจ เค‰เคจเค•े เคถिเค•्เคทा เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เคฅे เคœिเคจเคฎें เคฅे । เคœैเคธे - เค†เคช เคชเคข़ाเคˆ เคฎें เคฐुเคšि เคฐเค–เคคे เคนैं เค•ि เคจเคนीं , เค†เคช เคจिเคฏเคฎिเคค เคฐूเคช เคธे เคตिเคฆ्เคฏाเคฒเคฏ เคœाเคคे เคนैं เค•ि เคจเคนीं , เค†เคช เค•ी เคถिเค•्เคทा เคฎें เค†เคชเค•ो เค•ौเคจ เคฎเคฆเคฆ เค•เคฐเคคा เคนै,  เค†เคชเค•ी เค…เคญिเคญाเคตเค•ों เค•ी เค•्เคฏा เคญूเคฎिเค•ा เคนै,  เค†เคชเค•ी เค˜เคฐ เค•ी เคชเคฐिเคตाเคฐिเค• เคตाเคคाเคตเคฐเคฃ เค•ैเคธी เคนै , เค†เคช เค†เค—े เคšเคฒเค•เคฐ เค•ौเคจ เคธी เคตिเคทเคฏ เค•ा เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคจा เคšाเคนเคคे เคนैं ।
                เค•ुเค› เคช्เคฐเคถ्เคจ เคเคธे เคฅे เคœिเคจเคฎें เค—เคฐ्เคฒ्เคธ เคธ्เคŸूเคกेंเคŸ เคธे เคธंเคฌंเคงिเคค เค•ुเค› เค•เคฅเคจ เคฅे เคœैเคธे - เค†เคช เค•เค•्เคทा เคฎें เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค•เคฐเคคे เคนैं เคคो เค†เคชเค•े เคธाเคฅ เคชเค•्เคทเคชाเคค เคนोเคคा เคนै เค•ि เคจเคนीं เคœเคฌ เค†เคชเค•ो เคฒेเค–เคจ เคธाเคฎเค—्เคฐी เค…เคง्เคฏเคฏเคจ เค…เคง्เคฏाเคชเคจ เค•ौเคจ เค‰เคชเคฒเคฌ्เคง เค•เคฐाเคคा เคนै ।
               เคธเคฎเคธ्เคค 15 เค•เคฅเคจ เคธเคฎเคธ्เคค เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅिเคฏों เค•े เคฒिเค เคธเคฎाเคจ เคฐूเคช เคธे เคฌเคจाเคฏा เค—เค เค”เคฐ เคช्เคฐเคถ्เคจों เค•ो 12 Girls Student เค”เคฐ 12 boys Student เค•ो เคฌांเคŸा เค—เคฏा เคฅा । 
                เค•เคฅเคจों เค•ो เคญเคฐเคจे เค•े เคฒिเค เคช्เคฐเคถ्เคจाเคตเคฒी เคฎें เค•ुเค› General  Information เคฆिเคฏा เค—เคฏा เคฅा । เค‰เคจเค•ो เคญเคฐเคจे เค•े เคฌाเคฆ เค‰เคจเค•ो เคช्เคฐเคถ्เคจ 15 เค•เคฅเคจों เค•े เค‰เคค्เคคเคฐ เคฆेเคจे เคฅे เค”เคฐ เค‰เคค्เคคเคฐ เค•ो (√) เคฒเค—ाเคจा เคฅा ।
              เคธंเคชूเคฐ्เคฃ 15 เค•เคฅเคจों เค•ो เคญเคฐเคจे เคนेเคคु เค†เคงा เค˜ंเคŸा เคฆिเคฏा เค—เคฏा ।

No comments:

Post a Comment

เคช्เคฐिเคœ्เคฎ เคธ्เค•ूเคฒ เค‘เคซ เคเคœुเค•ेเคถเคจ เคฎเคนเค•ाเค–ुเคฐ्เคฆ B.Ed เค•े เคจिเคฏเคฎिเคค เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค†เคฏुเคท เคธोเคจी เค•ो เค›เคค्เคคीเคธเค—เคข़ เคตिเคงाเคจเคธเคญा เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคกॉ. เคšเคฐเคฃเคฆाเคธ เคฎเคนंเคค เคเคตं เค›เคค्เคคीเคธเค—เคข़ เคธ्เค•ूเคฒ เคถिเค•्เคทा เคตिเคญाเค— เคฎंเคค्เคฐी เคกॉ. เคช्เคฐेเคฎเคธाเคฏ เคธिंเคน เคŸेเค•ाเคฎ เค•े เคฆ्เคตाเคฐा เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เค›ाเคค्เคฐ เค…เคง्เคฏाเคชเค• เค•ा เคธเคฎ्เคฎाเคจ เคฎिเคฒा เคนै เคฆिเคจांเค• - 10 เค…เค•्เคŸूเคฌเคฐ 2022 เค•ो เคฐंเค—เคฎंเคฆिเคฐ เค—ांเคงी เคฎैเคฆाเคจ เคฐाเคฏเคชुเคฐ เค›เคค्เคคीเคธเค—เคข़ เคฎें เค†เคฏुเคท เคธोเคจी เค•े เคฒिเค เคฏเคน เค—ौเคฐเคต เค•ा เคฆिเคจ เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฆेเค–เคจे เค•े เคฒिเค เคจीเคšे เคฆिเค เค—เค เค—ूเค—เคฒ เคก्เคฐाเค‡เคต เค•े เคฒिंเค• เค•ो เค•्เคฒिเค• เค•ीเคœिเค เค‡เคธเคฎें เค†เคชเค•ो เคเค• PDF เคฆिเค–ाเคˆ เคฆेเค—ा เคœिเคธเคฎें เค›เคค्เคคीเคธเค—เคข़ เค•े เคตिเคงाเคจเคธเคญा เค…เคง्เคฏเค•्เคท เคเคตं เค›เคค्เคคीเคธเค—เคข़ เคธ्เค•ूเคฒ เคถिเค•्เคทा เคตिเคญाเค— เคฎंเคค्เคฐी เค†เคฏुเคท เค•ुเคฎाเคฐ เคธोเคจी เค•ो เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เค›ाเคค्เคฐ เค…เคง्เคฏाเคชเค• เค•ा เคช्เคฐเคฎाเคฃ เคชเคค्เคฐ เคฆे เคฐเคนे เคนैं เคคเคธ्เคตीเคฐ เคฆेเค–เคจे เค•े เคฌाเคฆ เคœ्เคฏाเคฆा เคธे เคœ्เคฏाเคฆा เคฒोเค—ों เค•ो เคถेเคฏเคฐ เค•ीเคœिเค เค•्เคฏोंเค•ि เค‡เคธ เคฆिเคจ เค•ो เคฎैं เค•เคญी เคจเคนीं เคญूเคฒ เคธเค•เคคा เค•िเคธी เคญी เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•े เคฒिเค เคฏเคน เคฌเคก़े เค—เคฐ्เคต เค•ी เคฌाเคค เคนोเคคी เคนै เคฎैं เคช्เคฐिเคœ्เคฎ เค•ॉเคฒेเคœ เค†เคชเค•ा เคญी เคงเคจ्เคฏเคตाเคฆ เค•เคฐเคคा เคนूं เคœो เค‰เคจ्เคนोंเคจे เคฎुเคे เค‡เคธ เคธเคฎ्เคฎाเคจ เค•े เคฒिเค เคšुเคจा เคœाเคจเค•ाเคฐी เค•ो เคœเคฐूเคฐ เคฆेเค–िเค เค†เคช เคธเคญी เคฎेเคฐे Official YouTube เคšैเคจเคฒ เค†เคฏुเคท เค•ुเคฎाเคฐ เคธोเคจी เค•ो เคœเคฐूเคฐ เคธเคฌ्เคธเค•्เคฐाเค‡เคฌ เค•ीเคœिเค เค†เคชเค•ो เคตिเคญिเคจ्เคจ เคช्เคฐเค•ाเคฐ เค•ी เคœाเคจเค•ाเคฐिเคฏां เคช्เคฐाเคช्เคค เคนोंเค—ी - เค†เคฏुเคท เคธोเคจी ๐Ÿ‡ฎ๐Ÿ‡ณ

๐Ÿ™ เคœเคฏ เคฎเคนाเค•ाเคฒी ๐Ÿ™

๐Ÿ”ฐ เค‰เคค्เค•ृเคท्เคŸ เคตिเคฆ्เคฏाเคฐ्เคฅी เค•ा เคธเคฎ्เคฎाเคจ ๐Ÿ”ฐ

https://drive.google.com/file/d/1YtU6cSh_4GZWI9SbME4pdcWAU1sYa5jw/view?usp=drivesdk

เค†เคฏुเคท เค•ुเคฎाเคฐ เคธोเคจी เค•ा เค†เคˆเคกी เค•ाเคฐ्เคก

เค†เคฏुเคท เคธोเคจी เคฆ्เคตाเคฐा เคœाเคจเค•ाเคฐी เคฆी เค—เคˆ เคนै  เคฎोเคฌाเค‡เคฒ เคจंเคฌเคฐ - 9669805462 ( เค•ेเคตเคฒ เคต्เคนाเคŸ्เคธเคเคช) เคˆเคฎेเคฒ - ayushtarra@gmail.com ๐ŸŽฏ เคตेเคฌเคธाเค‡เคŸ - jankariayushsoniki.bl...